Buitenland.

Duitschland. Sympathiebetuiging van modernen aan de Hernhutters. Eene kerkelijke wet gevraagd. Optreden van den General-Superintendent van Berlijn.

In no. 25 van het Protestantenblatt werd aan de liberalen de Zending der Broedergemeente warm aanbevolen. Een artikel van den heer Schlemmer bevat o. a. het volgende: »Ik heb reeds vroeger getracht aan te toonen, hoe dwaas de meening is van sommigen, dat de Broedergemeente eene belichaming is van de zwartste orthodoxie. Integendeel is de geest van modern onderzoek, moderne Theologie, moderne vroomheid in breede stroomen in haar ingedrongen, en heeft zich met den ouden Broedergeest op het innigst verbonden tot een schepping, waarvan geweldige kracht uitgaat. Welk een volheid van zegen gaat alleen al uit van de Hernhuttersche inrichtingen voor onderwijs, en wat de Broedergemeente voor onze moderne wetenschappelijke Theologie positiefs levert, wordt den zaakkundigen duidelijk door het noemen van de namen van Kölbing, Reichel en Steinmann, mannen die een sieraad voor elke Theologische faculteit zouden zijn. En nu beleven wij het merkwaardige schouwspel: hoe verder de Broedergemeente op dezen weg voortschrijdt, ' des te meer wenden zich hare voormalige vrienden, onze oud-geloovige kringen, van haar af ... .

Is dat voor ons niet een duidelijke vingerwijzing } Zullen de Hernhutters eenmaal tot ons moeten zeggen: »Wij hebben ter wille van uwen geest van menige relatie, van menige vriendschap, van menigen steun moeten afzien, en gij hebt ons in den steek gelaten!.? * Zullen wij niet allen blijmoedig in de bres springen en de gemeente helpen, die de moeder is van allen Evangelischen Zendingsarbeid.? ...«

Het artikel eindigt met de woorden: »Daarom moeten wij de leus opheffen: voor onze algemeene Evangelisch-Protestantsche Zendingsvereeniging geen penning minder als tot hiertoe, maar desniettegenstaande nog een afzonderlijke gave voor de Zending der Broedergemeente in Duitsch Oost-Afrika, ten nutte van de Duitsche nationaliteit van het Protestantisme.*

Het komt ons voor, dat de Broedergemeente wel mag gaan nadenken over het feit, dat loochenaars van de Godheid van Christus haar zulk een betuiging van vriendschap gaven. Wij hopen, dat zij, door weder te keeren tot de paden die de vaderen bewandelden, de door de modernen toegestoken hand der hulpe zal weigeren.

Terwijl door Hervormden in Nederland getoornd wordt tegen hen in de Hervormde kerk, die eene verscherpte proponentsformule wenschen, wijl zij meenen dat in de kerk dwaling, ja zelfs leugen moet geduld worden, zoo is men in het moderne Hamburg er van overtuigd, dat er in de kerk een middel moet zijn om van predikanten verlost te worden die zich onmogelijk hebben gemaakt. »De Staat*, zoo redeneert de predikant Ladendorf, »ja elke vereeniging heeft het recht bepalingen te maken omtrent het uitsluiten vanleden. De Hamburgschelandskerk kan zich niet ontdoen van onwaardige predikanten, wanneer deze niet hun ontslag willen nemen. De predikant Heydorn heeft door zijn optreden den drang om een leertuchtwet te verkrijgen, doen geboren worden. Deze predikant beroept zich, om zijn vreemde sprongen te rechtvaardigen, op den toestand van wetteloosheid. Een predikant legt eene belofte af, maar wanneer hij die niet houdt, is er geen middel om hem tot de orde te brengen. Men mag toch minstens wel vergen, dat een predikant van een Ev. Luthersche landskerk zich niet tegen het Evangelie en tegen de Luthersche leer stellen zal, om eigene wegen te bewandelen. De kerk van Hamburg heeft daartegen geen verweer, alleen de burgerlijke overheid zou daaraan als opperste opziener een eind kunnen maken, maar dat is niet gewenscht. De kerk zelve moet het middel hebben om zich van ongewenschte dienaren te ontdoen. Dat middel moet er komen. Wij houden er ons van overtuigd, dat wij mannen als Heydorn al vroeger zouden gehad hebben, wanneer men er zich helder van bewust geweest was, dat de kerkelijke wet hun geheele vrijheid van beweging vergunde. Er zijn altijd geestdrijvers, verwarde hoofden, frondeurs en surrogaat-reformatoren geweest, en onze bewogen tijd zal er altijd nieuwe baren. Heydorn is de eerste geweest die hun toeriep: »Doe toch wat gij wilt, niemand kan u hinderen*. En er zullen genoeg geesten komen, die dit wachtwoord met vreugde aannemen ; de katheder-sociahsten van het Evangelisch-sociaal congres zullen niet nalaten daarbij de behulpzame hand te biedeni Daarom moet een duidelijke wet een regel voorschrijven. Tot hiertoe en niet verder*.

Al gaat deze predikant niet uit van de waarheid, dat de Kerk des Heeren als eene openbaring van het lichaam van Christus moet beschouwd worden, toch is zijn redeneering: als de staat en elke vereeniging macht moet hebben om leden uit te sluiten, dan behoort ook veel meer de kerk deze macht te bezitten, moeilijk te weerspreken. Maar wij twijfelen er aan of de Hamburgsche landskerk de begeerde > Disciplinairgesetz* krijgen zal. De meerderheid is daar liberaal of modern, en zij die het optreden van een Heydorn afkeuren, zullen er niet voor te vinden zijn de kerkelijke wet te aanvaarden, die te eenigen tijd voor modernen die niet zoo ver gaan als Heydorn, gevaarlijk worden kan.

Te Berlijn zijn er paröchiën die louter mo-

deme predikanten hebben. De belijders des Heeren hebben zich georganiseerd om godsdienstoefeningen te laten houden, die hunne godsdienstige behoeften kunnen bevredigen. De Generalsuperintendent van Berlijn heeft nu in opdracht van het koninklijk konsistorium, om den predikanten die bij die minderheidsgodsdienstoefeningen dienst deden, aan te zeggen, dat zij zich daarvan hebben te onthouden, als zij niet disciplinair willen gestraft worden. In het Westen van Pruissen laten de modernen moderne predikanten voor zich optreden, omdat de meeste leeraars orthodox zijn, en de Kerkbesturen laten dit gaan.

De bezoekers der orthodoxe godsdienstoefeningen hielden eene vergadering om te beraadslagen, wat nu te doen? In dè eerste plaats wil men zich tot den Opperkerkeraad wenden, ten tweede besloot men een jongen theoloog die nog niet tot predikant geordend werd, voor het leiden der godsdienstoefeningen uit tenoodigen.

Nu is niet te ontkennen, dat de Generalsuperintendent van Berlijn in zijn recht is, wanneer hij tegen predikanten optreedt', die godsdienstoefeningen leiden buiten de predikanten der parochie om. Immers zij mogen dat niet doen, zonder toestemming der parochiale predikanten. Daaraan is niets te veranderen, zoo lang dit reglement bestaat. Maar waarom zorgen de kerkbesturen er niet voor, dat dit reglement veranderd wordt? Of liever, waarom grijpen de kerkbesturen niet in en zorgen er voor, dat de gemeente kan opgaan bij predikanten die haar geloof deelen? Nu wordt de kerkorde gevolgd, maar de belijdende gemeente kan niet de prediking en de bediening der sacramenten krijgen waarop zij recht heeft. Het zou ons niet verwonderen, dat die leden der kerk die aan hare belijdenis vast houden, naar de »Gemeinschaftenc gedreven werden. De houding der kerkelijke besturen geeft daartoe aanleiding.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen