Hoe ernstig de crisis is,

Amsterdam, 14 Mei 1915.

Hoe ernstig de crisis is, die door het conflict over de belijdenisvragen in de Hervormde Kerk in het leven is geroepen, blijkt wel daaruit, dat in een zoo invloedrijk blad als de Nieuwe Rotterdammer reeds openlijk de vraag besproken wordt, hoe men 't best financieel zal kunnen zorgen voor de groote schare van moderne predikanten, die straks, wanneer de Synode het onveranderd afvragen der belijdenisvragen zal handhaven, naar men zegt zich gedwongen zullen voelen om der consciëntie wil hun ambt neer te leggen.

Veel hoop blijkt men van vrijzinnige zijde niet te hebben, dat.de moderne gemeenteleden dan met hun predikanten de Hervormde kerk zullen verlaten, overal moderne gemeenten zullen vormen en zelf voor het onderhoud dezer predikanten zullen zorgen. Veeleer schijnt men te vreezen, dat deze moderne predikanten dan naakt aan den dijk zullen komen te staan, en vandaar dat men wel ooren heeft naar het voorstel, dat gedaan is, om aan déze predikanten een wachtgeld toe te kennen De moeilijkheid zit alleen hierin, vanwaar het geld zal moeten komen, om zulk een belangrijken financieelen post op het jaarlijksche budget der Kerk te dekken. De schrijver van het Kerknieuws in de Nieuwe Rotterdammer meent, dat dit het best zou kunnen geschieden doorvrijwilligebijdragen van de gemeenteleden te vragen, en hetgeen te kort komt, om te slaan over de andere predikanten, die dan een zeker percentage yan hun tractement zouden moeten afstaan t^n behoeve van hun moderne collega's. Wat dus feitelijk bedoelt, dat die predikanten, die immers door hun ijveren voor het belijdend karakter der Kerk, de positie dezer arme moderne predikanten onmogelijk hebben gemaakt, ook de kosten van het gelag moeten betalen. Een minder aangenaam vooruitzicht, dat misschien ook daarom nu reeds geprofeteerd wordt, opdat die predikanten, die toch reeds in deze dure tijden niet te best weten, hoe zij met hun sober tractement zullen rond k»men, nog eens dubbel ernstig zouden overwegen, of zij dan wel aan dit Synodale voorstel hun stem zullen geven.

Hoog staat een dergelijke discussie over de financieele verzorging der moderne predikanten niet. En bij de Scheiding, èn bij de Doleantie-heeft niemand in de Herormde Kerk er aan gedacht de predikanten, die toen om hun beginseltrouw werden afezet, financieel te hulp te komen. Toch ebben deze predikanten daarom geen gebrek ehoeven te lijden. Met groote offervaardig­ heid hébbeir dé gemeenten', dté"aan hiui zijde stonde», gezorgd, dat het tractement er toch kwam. Van moderne zijde schijnt men op een dergelijke offervaardigheid van de moderne gemeenteleden, hoewel onder hen de rijken en aanzienlijken welhet talrijkst vertegenwoordigd zijn, niet te durven rekenen. Vandaar dat men het gemakkelijker vindt het geld maar te nemen uit de beurs van hun orthodoxe collega's. Fierder schijnt ons dan toch de houding van een modern predikant, die onlangs openlijk verklaren kwam, dat hij geen aalmoes wenschte aan te nemen van een Kerk, die hem het blijven in haar midden onmogelijk maakte.

Van geheel anderen aard is het voorstel, dat thans, bijna ter'elfder ure, door de professoren in de Theologie te Utrecht, — zoowel de staats-als de kerkelijke professoren — is ingediend nl. dat de Synode maatregelen zal beramen om tot een modus vivendi te komen, waarbij de uiterlijke eenheid der Kerk zou bewaard blijven, maar elke groep in de Kerk zich zelfstandig zou kunnen organiseeren. Nieuw is deze gedachte niet. Ze werd reeds vroeger door Dr. A. Ku)'per bepleit en vond toen bij een deel der modernen wel instemming, maar zonder dat dit plan toen bij de Synode in behandeling kwam. En wel is dit plan, toen de kerkelijke strijd te Amsterdam in 1886 ontbra^idde, weer ter sprake gebracht door Dr. Hoedemaker, die daarin een middel van pacificatie zocht, maar de S)'node wilde er geen goedkeuring aan hechten. Of het ditmaal beter zal 'gelukken ? Ideaal is zoo'n modus vivendi niet en aan de uitvoering zijn zeker gewichtige practische en principieele bezwaren verbonden, die niet licht te overwinnen zullen zijn. Indien de eenheid der Kerk alleen financieel-administratief bedoeld wordt, zoodat elke groep niet alleen plaatselijk, maar ook wat de saamkomst in meerdere vergaderingen betreft, zich geheel zelfstandig kan organiseeren, is er in dit plan zeker wel iets, wat ons toelacht en zou het tot een zuivering der verhoudingen kunnen leiden. Feitelijk zou men dan naast elkaar krijgen een Gereformeerde, een Ethische en een Moderne groep van kerken, die elk in eigen kring volkomen autonoom zouden zijn, en die alleen voor de financieele belangen der Kerk een gemeenschappelijke college zouden hebben. Is de bedoeling daarentegen, dat elke groep zich wel plaatselijk zelfstandig zou mogen organiseeren, maar dat het kerkverband zou gehandhaafd blijven tusschen deze verschillende groepen en men dus gemeenschappelijk zou afvaardigen naar één, heel de Kerk besturende, Sj'node, dan zou de strijd nog veel heviger ontbranden enprhtcipieel hiertegen ook de meest ernstige bedenking bestaan. Intusschen dient afgewacht, hoe dit plan in de Hervormde Kerk zal ontvangen worden en vooral, op welke wijze men zich de uitwerking van dezen modus .vi-vendi voorstelt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen