38ste Jaarvergadering van de Vereeniging voor Hooger Onderwijs op Gereformeerden grondslag, gehouden te Utrecht den lOen en 11en Juli 1918.

(Vervolg.)

Op Donderdag 11 Juli zijn we dan te Utrecht samen geweest om onze Jaarvergadering te houden en te beraadslagen over de belangen van Yereeniging en Hoogeschool.

Prof. Dr. H. B a v i n c k leidde de samen. k komst en spande al aanstonds aller aandacht door zijn openingswoisrd, waarmede hij aanving, nadat gezongen was Ps. 89 : 4, de vergadering naar het it'.en van Gods 'Woord geluisterd en zich in den gebede vereenigd had.

Toen in 1914 de oorlog uitbrak — aldus de voorzitter — trachtten vélen zgn recht en nuttigheid te betoogen en - de zegeningen ervan in het licht te stellen. Thans, nu de oorlog reeds bijna vier jaren duurt, verlangt ieder naar het einde, en hebben de lofredenen voor jammerklachten plaats gemaakt. De wereldoorlog, die thans woedt, is een ramp voor de menschheid, inzonderheid voor de volken van Europa; hij bracht tot dusver schier niets dan ellende en leed, financieejji, ^ economisch en politiek; geestelijk, zedeüjk'^eh godsdienstig.

Toch, of wij het erkennen ofniet, wij beleven een tijd, waarin God meer dan ooit Zijn volstrekte souvereiniteit. Zijn aanbiddelijke majesteit openbaart. En er zijn verschijnselen die er op wijzen, dat deze openbaring eenigermate wordt erkend.

Ten eerste toch is die religie en theologie, welke van geen andere eigenschap in God dan van Zijn liefde wilde weten, en in Zijn gerechtigheid, heiligheid en almacht slechts verouderde Oudtestamentische voorstellingen zag, door dezen ontzettenden oorlog ernstig in het gedrang gekomen.

Ten andere is, daarmede in nauw verband^de door Kant en Schleiermacher geïntroduceerde bewustzijns-of ervaringstheologie in haar onhoudbaarheid ten toon gesteld. Want de werkelijkheid om ons heen predikt het thans zoo krachtig mogelijk, dat God er niet, is om den mensch, maar dat de individuen en de volken bij Hem zijn geacht als een druppel aan den emmer en een stofje aan de weegschaal, en dat Hij met het heir des Hemels en de inwoners der aarde handelt naar Zijn welgevaHen.

- Ten derde hebben de psychologische 'en historische onderzoekingen van den godsdienst in de laatste jaren het bewijs geleverd, dat de religie niet eerst uit het noodgeval van den mensch is ontstaan, maar idiep daarachter in-de menschelijke natuur haar oorsprong heeft en op een apriori rust; religie is niet een toevallig verschijnsel, niet een Privatsache en practische aangelegenheid, maar een centrale, alles beheerschende macht.

En eindelijk is er in de wetenschap sedert de kentering der eeuw een terugkeer tot het idealisme gekomen, dat is, tot de erkentenis, dat de idéé aan het zijn, de geest aan de stof, het woord aan de daad, God aan de wereld voorafgaat ; maar tegelijk daarmede ook een terugkeer tot. het inzicht, dat de wereld niet naar Hegelschen trant te rationaliseeren is, maar in haar oorsprong. en wezen, in haar ontwikkeling en bestemming een mysterie is, dat op Gods ondoorgrondelijken raad en op Zijn souverein welbehagen terugwijst. Daarmede kwam die volmaaktheid Gods weer tot eere, welke naar de Schrift in schepping en herschepping op den voorgrond treedt, en in de Gereformeerde religie en theologie haar zuiverste vertolking vond. En de belijdenis dezer goddelijke souvereiniteit is ook het grondbeginsel, waaruit, de 'Vrije Universiteit leeft en denkt en arbeidt.

De vergadering betuigde haar hartelijke instemming met dit betoog en evenzoo met het voorstel om de volgende telegrammen te zenden:

Aan H. M. de Koningin.

De 'Vereeniging voor Hooger Onderwijs op Geref. Grondslag, vergaderd in het gebouw voor Kunsten en Wetenschappen te-Utrecht, biedt Uwe Majesteit haar eerbiedige hulde, spreekt haar onwankelbare trouw uit aan het Huis van Oranje, dat zoo vaak in gevaarvolle tijden Nederland's schuts was en bidt Uwe Majesteit Gods besten zegen toe.

BAVINCK, Voorzitter.

Aan Dr. Kuyper, ’s-Gravenhage.

De Vereeniging voor Hooger Onderwijs op Geref. Grondslag, saamgekomen in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen te Utrecht, dankbaar gedenkende den eenigen ons overgebleven stichter onzer Hoogeschool, zich verblijdend dat Gij in uwen grijzen ouderdom nog zoo krachtig van geest blijft, bidt u Gods besten zegen voor uw persoon en arbeid toe.

De bespreking van het jaarverslag over 1917 werd nu aan de orde gesteld. Prof. F a b i u s vroeg inlichting omtrent den jjost buitengewone ontvangsten. Hij zou gaarne vernemen of deze gelden alleen gevormd waren door wat in de laatste jaren, dank zij de buitengewone actie, was ingekomen, dan wel of daaronder ook opgenomen zijn legaten etc.

De heer H. W. van Marlejr. deelde, mede, dat deze post het bedrag aangaf, hetwelk voor het tekort ingezameld was.

Na een enkele opmerking van Dr. Jansen, van De Bilt, over het voeren der actie voor het tekort, werd het jaarverslag goedgekeurd.

In de vacature van bestuurslid, die ontstaan was.door de periodieke aftreding van den heer oh. Krap, voorzag de vergadering door de benoeming van den heer Tyo H. van Eeghen n in de vacature van lid der commissie van toezicht op het geldehjk beheer, opengekomen door periodieke aftreding van den heer W. H. an Schaick, door te kiezen den heer Mr. D. W. O. A. S c h u t.

Ds. R. van Reenen, predikant te Wons, epaalde de aandacht nu bij het onderwerp: «Propaganda”

De toestand, waarin onze vereeniging vereert, en in de eerstvolgende jaren verkeeren m zal, is, naar het oordeel van den spr., van dien aard, dat de voortdurende propaganda wel gedurig op onze jaarvergaderingen mag ter.sprake komen. 'Verschillende oorzaken maken de propaganda voor de "V. U. noodzakelijk. Allereerst de menschelijke traagheid. We staan op alle gebied bloot aan het gevaar van achteruitgang. 'Voorts het eigenaardig werk, dat onze Universiteit verricht. Ze levert het grondwerk voor den bouw van 'het huis, dat door allerlei Chr. arbeid wordt opgetrokken. Ze houdt zich bezig met het opsporen der beginselen. Ze is de electrische centrale, die ^e stroomen van haar energieën uitzendt over het geheele land. Juist daarom kan de belangstelling in ons • Hooger Onderwijs zoo gemakkelijk veiflauwen. Het grondwerk van een bouw springt het minst in het oog. Er is veel belangstelling voor wat een electrische batterij uitwerkt; niet veel voor haar zelf. Verder moet tot propaganda dringen het hooge belang van onze Universiteit voor ons land en volk. Dat we zijn, wat we zijn, — dat er met ons gerekend wordt op alk gebied, — hebben we voor een groot deel te danken, aan wat God ons in onze Hoogeschool gaf.

Inderdaad wordt de beteekenis, . van onze Universiteit door ons Geref. volk veel feéter begrepen dan vroeger; wat blijkt uit de offervaardigheid, in de laatste jaren getoond. De velden zijn wit om te oogsten. Wie er op uitgaat voor onze Universiteit, ondervindt wel dat er bereidwilligheid is, om die zaak te steunen.

Voor het voeren van propaganda komen zeker de oud-leerlingen het eerst in aanmerking. Niet alleen door de beginselen, waaruit onze 'Universiteit leeft, te propageeren, ïnaar ook, door op het voetspoor van Calvijn, giften te verzamelen, en leden en begunstigers te werven. Uit eigen ervaring toont spreker aan, hoe dat werk onze Hoogeschool ten goede komt. Het ideaal moet zijn, dat alle gereformeerden onze zaak steunen. Dat eerst! Maar dan voorts ook, dat ieder bij. draagt naar vermogen. Een raming van ƒ 150, 000 vaste jaarlijksche inkomsten is niet te hoog. Dat kan gevonden worden wanneer ieder naar vermogen contribueert. B.v. van inkomens beneden de /SOOO:0.1 pCt.—3 pCt.; van inkomens van /'3000—ƒ 10, 000:0.3 pCt.—1 pCt.; van inkomens van ƒ 10, 000—ƒ S'0, 000:1 pCt.—1^ pCt.; van inkomens van /'S0, 000—/100, 000 ; 11^ — 2 pCt.; en boven de/100, 000; 21/1—2}^ pCt. Vroeger jaren werden er contributies gestort van ƒ250, j/'HSO, ƒ2000. Dat is in onze dagen zeker mogelijk. Laten dan de leden en begunstigers toonen, da, t het hun ernst is met de propaganda voor de V. U. door hun contributie naar hun inkomsten te verhoogen.

De Voorzitter dankte den inleider voor deze practische rede. Door zijn propagandistisch optreden in het Noorden van ons land heeft hij reeds getoond, * dat hij een man is die bij het woord de daad voegt.

Van de gelegenheid die geboden werd om met den referent van gedachten te wisselen, maakte de veldprediker Ds. T. J. Hagen gebruik om op te merken dat hij een uiteenzetting verwacht had hoe op de beste wijze de propaganga aangevat kan worden. In de eerste plaats achtte hij die propaganda tot de taak te behooren van de discipelen der Vrije Universiteit, die met volle vrijmoedigheid de beginselen in ons volk moeten indragen.

Als voorbeeld van practische en vruchtbare propaganda noemde hij de organisatie der provincie Groningen onder leiding van den veteraan, den heer L. de Vries Hzn. en deelde mede hoe deze organisatie provinciaal en plaatselijk werkte en voor een belangrijke verhooging der inkomsteti voor de V. U. bijgedragen had.

Voorts betoogde spr. de wenschelijkheid van nauwer contact, dat bestuurderen der V. U. en die aan haar doceeren met ons volk moeten zoeken. In verband daarmede zou spr. ook aan de jaarvergaderingen en de meeting een zoodanig karakter gegeven willen zien, dat een inniger relatie van volk en Universiteit daardoor meer bevorderd werd.

Ds. A. van Dijken, van Amsterdam, weet uit eigen ervaring hoe goed vaak bij de ouddiscipelen het voornemen is om meer voor de V. U. te doen, maar andere arbeid komt dan de uitvoering van de plannen in den weg. Vooral in de grootere centra blijft den predikant niet veel tijd ovtr. Hij zou daarom in overweging willen geven de actie voor de V. U. in deze centra meer van de vrouwen te doen uitgaan.

Overigens ondersteunt spr. van harte de gedachte van Ds. T. J. Hagen, dat ons volk auwer in verbinding ïnoet komen met de annen die de V. U. besturen en wetenschapelijken arbeid aan haar verrichten.

De heer L. de Vries Hzn., van Groningen, Xiie nog in onzen kring overgebleven is van de mannen met welke Dr. Kuyper, Dr. Rutgers en Mr. Keuchenius in de provincie Groningen en samenkomst gehouden hebben om voor de prichting der V. , U. te pleiten, spreekt er zijn hjdschap over uit, dat de jongere generatie hans zoo blijk geeft het nut van de propaganda « beseffen. De mannen van de oudere generaie, die nog in leven zijn, wil hij opwekken om ie actie van de jongeren aan te moedigen en e steunen.

Ds. van Reenen is dankbaar voor de pmerkingen die gemaakt zijn, want zij steunen em in zijn opvatting, dat de oud-kerlingen er V. U. de zaak moeten aanvatten. Geen lan de campagne heeft spr. in zijn referaat ntvouwd, omdat naar zijn oordeel de actie n iedere streek niet naar een bepaald systeem evoerd kan worden.

De Voorzitter deelde na deze discussie ede, dat de nieuwbenoemde hoogleeraar, Dr, h w A. A. van Schelven, telegrafisch er kennis van gegeven'had, dat hij door vele werkzaamheden èiet aanwezig kon zijn.

Voorts richtte Prof. Bavinck een hartelijk woord van dank namens hoogeschool en vereeniging tot den afgetreden directeur, den heer Joh. Krap, voor al zijn arbeid in beider belang verricht. De morgenvergadering werd gesloten met dankgebed van Ds. van Reenen.

(Wordt vervolgd.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen