125 jaar Faculteit der Godgeleerdheid aan de Vrije Universiteit - pagina 190

voorspel

doken om zich tenslotte te verbinden met Germaans-nationalistische stromingen. Meestal ging dat gepaard met antisemitisme en racisme. Omdat ook Rutgers, Anema en Diepenhorst forse kritiek hadden op het nationaal-socialisme en op het fascisme, kan zonder meer gesteld worden dat de vu-populatie en haar achterban al in een vroeg stadium gewaarschuwd werden voor de dreigende gevaren. Naast de analyses van Vollenhoven en anderen steekt het ontbreken daarvan van de hand van de theologen schril af. Grotere studies zijn er niet en in het gtt ontbreken fundamentele artikelen die zouden hebben kunnen bijdragen aan een oriëntatie in de gewelddadige wereld van de jaren dertig. Over het doleantie-kerkrecht, de opgravingen bij Rasj Sjamra en het verbond der genade bij Calvijn werden de lezers getrouw voorgelicht. Maar terwijl Vollenhoven op college uitvoerig in ging op Rosenbergs Der Mythus des 20. Jahrhunderts, werd het boek in het gtt zelfs niet gerecenseerd. Ook aan Miskottes Edda en Tora ging het gtt voorbij.5 Een uitzondering moet gemaakt worden voor enkele artikelen van de Deventer predikant P. Prins, waarin deze het ‘rassenvraagstuk’ als de kern van het nationaal-socialisme typeerde en bekritiseerde.6 Maar hij bleef een eenling en behoorde niet tot de gereformeerde elite. Ook staat vast dat Hepp zich tijdens zijn colleges sociale ethiek zeer negatief over fascisme, nationaal-socialisme en de nsb heeft uitgelaten, maar dat leidde niet tot publicaties daarover.7 Vanuit een later perspectief valt deze ‘wereldvreemdheid’ van het gtt en van de vu-theologen beslist op. ‘De maatschappelijke context van theologie, godsdienst en kerk blijft lange tijd buiten het gezichtsveld van de redactie’, zo concludeert de socioloog Stoffels.8 Hij zoekt een verklaring daarvoor in het ‘weltfremde karakter’ van het theologisch bedrijf gedurende de eerste helft van de twintigste eeuw, maar dat is een cirkelredenering. Eerder moet als verklaring hiervoor gedacht worden aan de voortschrijdende differentiëring binnen de gereformeerde wereld.9 Was A. Kuyper nog alles ineen, predikant, politicus, kerkbestuurder, journalist en theoloog, onder de volgende generatie gereformeerden kwam die combinatie niet meer voor. Er ontstond een boedelscheiding, die samenhing met Kuypers leer van de soevereiniteit in eigen kring of althans daardoor gerechtvaardigd kon worden.10 Daarbij kwam nog dat de theologische faculteit steeds meer deel was gaan uitmaken van de kerk als instituut, waarvan de taken nauw omschreven waren. Van wereldvreemdheid was onder de the-

Faculteit der Godgeleerdheid; Perfect Service; pag 189

189

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen