Omvang en invloed der Zuid-Nederlandsche immigratie van het laatste kwart der 16e eeuw - pagina 31

OMVANG E N I N V L O E D D E R Z U I D - N E D . IMMIGRATIE.

29

visschersvaartuigen, binnen de grenzen niet minder dan zeven en twintig honderd groote schepen ter beschikking had - ). En toch, en toch: die Zuid-Nederlanders hadden op het ge­ bied van handel en zeevaart iets bijzonders! Heeft het mis­ schien alleen van dat viertal gegolden (als een beweging bij­ zonder superieure mannen bezit leeft ze in de beoordeeling van haar omgeving licht wat boven haar stand!) maar kooplui als Isaac Ie Maire, Balthasar de Moucheron en WillemUsselincx, en een leeraar in de varenskunst als de weleerwaarde Petrus Plancius, waren toch menschen van ander snit dan Hendrik Hudde en Dirk van Os, en Pieter Gerritsz in den rooden Hondt, de kruidenierszoon uit Amsterdam, al werd die dan na het binnenval­ len van een paar bijzonder diep geladen retourvloten op grond van zijn gouden schijven ook Pieter van Ruytenburg, Heer der stad Vlaardingen, Vlaardingerambacht en ter Horst. Of hoe al die regenten-kooplieden van Enkhuizen en Delft, van de Warmoesstraat en den Nieuwendijk meer mochten heeten. Laten ze door de Noordelijken op gang zijn gebracht moeten worden: hadden ze — eenmaal op dreef geraakt — tenslotte dan toch een beteren flair van zaken doen ? Ik zou dat in 't al­ gemeen niet graag beweren. Als Usselincx en de Moucheron door hun verschillende ondernemingen hun fortuin verliezen en Ie Maire bij diverse gelegenheiden zulke geduchte klappen krijgt, dat hij er in totaal een anderhalf millioen gulden bij laat zitten, dan is dat werkelijk geen reclame voor hun commerciëelen aanleg. Neen, als er — ten minste dan bij die besten on­ der hen — niettegenstaande alles, toch een onmiskenbare meerderheid boven onze vaderen valt op te merken, moet dat nog in iets anders gezeten hebben. Meer dan in de Noordelijken woelden in hen ideëele factoren! Terwijl 't den mannen van Holland en Zeeland alleen om de winstmakerij te doen was en deze daarom, zoolang die maar geld opbracht, graag met de sleurvaart genoegen namen, leefden er bij de immigranten gedach­ ten en plannen van wijdere spanning, zagen zij er niet tegen op 1

') E . VAN METF.REN, a. w.. fo. 3 0 7 ; R . FRUIN, Tien jaren uit den tachtigjarige.n oorlog ('s-Grav. 1 8 9 9 ) , bldz. 1 6 4 — 1 9 0 .

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen