De beteekenis der wetsidee voor rechtswetenschap en rechtsphilosophie - pagina 21

20

wetsidee, dat de eenheid van alle wetten postuleert, in de eenheid eener den geheelen kosmos omvattende universeele natuurwet. Ratzenhofer, de beroemde schrijver van Wesen und Zweck der Politik (1893), die sociologie en politiek op een zuiver positief-wetenschappelijke basis meende te grondvesten, kwam na het schrijven van dit hoofdwerk tot de ontdekking, dat zijn positivistische methode op een wijsgeerigen grondslag rustte. Die basis was een naturalistisch-humanistische wetsidee, die hij de grondwet "der Urkraft und des inhärentes Interesses" noemde. Alle verschijnselen in natuur- en geesteswereld waren niets dan een differentieering en integreering van deze Urkraft, die in continue werking alle wetsgrenzen overbrugt en nivelleert 15). In het licht dezer wetsidee wordt de staat tot een product 'van de samenstooting van verschillende sociale groepen, tusschen welke al naar haren aard, 't zij een aanpassing, 't zij een compromis, 't zij een sociale strijd plaats vindt. De laatste voert tot een heerschappij-verhouding, die het wezen van den staat is. De staatsfuncties zijn: bescherming der Sitte als product der aanpassing; bescherming van het gemeene recht als product van compromis; vaststelling van het positieve recht als "Wirkung des sozialen Kampfes" 16). Van de moderne energetische natuurwetenschap, gegrondvest door Robert Mayer ging een nieuwe stimulans uit, om de logische continuïteit van alle wetenschappen methodisch te fundeeren. Ernest Solvay, de stichter der bekende instituten van zijn naam, wenschte de sociologie als wetenschap te baseeren op de physico-chemische wetten van het behoud der energie, van de aequivalentie der energietransformaties, de entropiewet en het princiep der "travail maximum", die als universeele natuurwetten alle verschijnselen ook op psychologisch, juridisch en ethisch gebied beheerschen 17). Op zijn voetspoor schreef Wilhelm Ostwald zijn Energetische Grundlagen der Kulturwissenschaft (1907),18) waarin het recht tot een regulator van het sociale energieverbruik werd gedegradeerd, en het gebruikelijk woord "straf", als herinnering aan de afstamming van het recht uit de slavenverhouding, als een kultuurvijandig atavisme wordt gebrandmerkt. Ook TönnÎes ziet in het natuurwetenschappelijk energiebegrip de logische brug, die de natuur over de psychologie heen met de menschelijke cultuur verbindt 19). De antinomieën, die bij een serieuze doorvoering van dit wetenschapsideaal ontstaan, vinden haar schijnoplossing slechts in een totale vernietiging van het rechtsbegrip, een opheffing van de rechtswetenschap en een terugvoering van alle normen tot natuurwetten; een poging, die dit naturalisme ec!zter reeds daarom niet consequent kan doorvoeren, wijl !zet daarmede zijn politieke tendenzen zou moeten verloochenen. Zoo blijven de antinomieën tusschen de moderne sociologische rechtsleer en de gebiedswetten van het recht onopgelost bestaan. Wanneer Ratzenhofer het ontstaan van het sociale leven uit de

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen