De beteekenis der wetsidee voor rechtswetenschap en rechtsphilosophie - pagina 71

70 behooren onafscheidelijk bijeen. Wie äen rechtsinhoud van den rechtsvorm losmaakt, houdt geen sociologischen, economischen, of natuurinhoud over, maar een ledigen zin, een nonsens. De vorm des rechts is ook allerminst een schepping van ons bewustzijn, maar de souvereine goddelijke modaliteit van den rechtskring, die haar eigen kring van modale categorieën (rechtsgezag, rechtssubject, rechtsobject, toerekening, schuld, straf etc.) afgrenst. De z.g. rechtsinh ou d van het positieve recht rust echter in de politische analogieën van het recht, in den juridischen neerslag van de politische rechtsvorming. Daaruit vloeit voort, dat het positieve recht als een teleologische structuur moet worden begrepen, dat naar zijn zin moet worden gevraagd. Maar wederom moeten wij stelling nemen tegen v. Jhering en de moderne Interessenjurisprudenz, die het recht als een " Zweckrelation" willen relativeeren. Immer moet de doel-middelrelatie in de rechtsmodaliteit zelve gefundeerd zijn, door het recht zelve bepaald zijn, of men vernietigt het rechtsbegrip en wikkelt zich in onoplosbare antinomieën. De Calvinistische rechtswetenschap moet zich uiteraard op natuurrechte/ijken grondslag stellen. Zij zoekt de menschelijke wetgeving, zoowel als het z.g. gewoonterecht (volksrecht en juristenrecht) in goddelijke rechtsordinantiën te fundeeren. Zonder dit fundament blijven problemen als het rechtsgezag, de normatieve zin des rechts, toerekening, schuld en straf in een net van onoplosbare antinomieën verstrikt. Niet alleen naar een formeel natuurrecht (het z.g. rechtsbegrip met zijn categorieën) zoekt zij, maar ook naar een materieel natuurrecht (materiëele wezensleer van het recht) als grondslag van het positieve recht. In de rechtsinstituten zoekt zij niet alleen de rechts-relaties, maar ook het goddelijk wezenskarakter. En daarbij spoort zij in de lijn der Calvinistische wetsidee de substraten op, waarin deze instituten organisch met andere wetskringen samenhangen 5). Alleen maar, geen enkel rechts-instituut mag worden gekristalliseerd tot een trots allle historische ontwikkeling star gegeven. Wij belijden veeleer, dat de materiëele rechtsinstituten komen en gaan, zich voortdurend aanpassen aan de ontwikkeling in andere wetskringen. Ook de gezagsleer, een der fundamenteele problemen van het primair natuurrecht, dient in dezen zin op den hechten grondslag der Calvinistische wetsidee te worden gesteld. Noch het personalisme en historisme van Stahl's legitimiteitsleer, noch de machtsverabsoluteering van de sociologische staatsleer, kan het Calvinisme aanvaarden. Door de gezagsbeschouwing in de gereformeerde kerkleer (de accentueering van het ambtelijk wetskarakter van alle gezag), en de republikeinsche trek der oude Calvinistische overheidsleer loopt eenzelfde grondgedachte, welke ter laatste instantie in de Calvinistische wetsidee is gefundeerd 6). En het was met name Calvijn, die tegen de humanistische mechaniseering van het gezags-instituut, weder met allen nadruk op het organisch

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen