1909-1910 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 81

/ 78 waarbij echter de onstoffelijke ziel in den regel actief en het lichaam passief is. Men houdt alle geestelijke uiting voor product van de stof. De willekeurige handeling wordt daardoor vernederd tot een reflex, een reactie, gepaard gaande met bewustzijn, 't geen vooral zou toegeschreven moeten worden aan den groote pyramidencellen in de schors van de groote hersenen, ook wel de psychische cellen genoemd. Elke waarneming, langs de zintuigen tot de schors der groote hersenen gekomen, laat daar een stoffelijk substraat over voor een herinneringsbeeld. Dit kan door allerlei momenten weer in 't bewustzijn te voorschijn treden en geeft daardoor aanleiding tot het ontstaan van voorstellingen, die met anderen volgens een vaste bepaalde wijze verbonden zi.jn. Dit noemt men associatiën. Volgens vaste regelen zijn de voorstellingen en idieën dus aan elkaar geassocieerd. Gedurende het leven zouden zich nu in de hersenen banen ontwikkelen, die naarmate ze door een bepaalde prikkel meer gebruikt worden, des te minder weerstand daaraan bieden voor 't vervolg; de banen worden uitgesleten, uitgehold. Tusschen de plaatsen der voorstellingen vormen zich zulke banen. De prikkel langs een z.g. sensibele (gevoels) baan in de hersenen gekomen volgt nu den weg, waarin de minste wee-'stand wordt ondervonden. Zoo wordt geheel ons denken, handelen louter mechanisch verklaard. Ziehen zegt dan ook, dat wij niet kunnen denken, zooals we willen, doch we moeten denken, zooals de voorhanden associaten op een gegeven oogenblik bepalen. In ons handelen zijn we dan ook volkomen gedetermineerd volgens de bekende causaalwet, dat het eene kwantitatief en qualitatief de oorzaak van het andere is. Het is duidelijk, dat bij een dergelijke theorie geen sprake kan zijn van schuld en verantwoordelijkheid, daar men op deze wijze zelfs niet van ethische begrippen en wetten kan spreken. Alles verloopt volgens de regelen der mechanica; 't een vloeit noodzakelijk uit het andere voort. De ziel wordt totaal tot passiviteit gedoemd of liever nog : totaal weggeredeneerd. Van een vrijen wil kan hier niet meer gesproken worden; en bij het probleem der verantwoordelijkheid en toerekenbaarheid is het juist een eerste vereischte, dat de mensch een vrijen wil heeft, het eene kan doen,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen