1918 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 51

43

de microscopische toestand genoemd, in tegenstelling met den macroscopischen toestand, waarop de gewone gaswetten betrekking hebben. Dat het woord microscopisch niet in eigenlijken zin genomen moet worden en dat fijner onderscheidingsvermogen dan dat van een microscoop noodig zou wezen, om inderdaad den „microscopischen toestand" te kunnen bepalen, behoeft wel geen nader betoog. Toch maakt juist het gebruik van dit woord microscopisch ons duidelijk, dat de bedoelde onderscheiding overgangen toelaat en dat de z.g. microscopische toestand met behulp van een microscoop niet zoo geheel ontoegankelijk voor ons is, als men geneigd zou zijn aan te nemen. Immers de BROWN'sche beweging, de eigenaardige zigzag beweging van heele kleine in een vloeistof gesuspendeerde deeltjes, die men onder het microscoop kan waarnemen, wordt direct veroorzaakt door de beweging der botsende vloeistofmoleculen en is daarvan als het ware een grove afbeelding. Uit het voorgaande blijkt ook, dat aan een bepaalden macroscopischen toestand nog enorm vele microscopische toestanden kunnen beantwoorden. Allereerst, omdat de individualiteit der moleculen niet ter zake doet. Als alle moleculen in een gas eens stuivertje verwisselden, zou het eindresultaat voor ons precies hetzelfde wezen als de begintoestand. Welk een enorm aantal mogelijke microscopische toestanden dit al geeft voor slechts één „zichtbaren" toont ons de leer der permutaties. Maar daar komt nog een andere omstandigheid bij. Immers de druk en de temperatuur van een gas, dus de grootheden, die den „zichtbaren" toestand definieeren, zijn slechts gemiddelden. De druk is het gemiddelde effect van de botsingen der moleculen ; de temperatuur is evenredig met het gemiddelde arbeidsvermogen van beweging der voortvliegende moleculen. Den eenen keer kunnen deze moleculen zekere snelheden hebben, den anderen keer die, als het gemiddelde maar hetzelfde is, zullen wij dezelfde druk en temperatuur waarnemen en dus denzelfden macroscopischen toestand vinden, terwijl, als wij alle moleculen één voor één konden bespieden, wij wel degelijk verschillen zouden opmerken en dus zouden zeggen, dat de microscopische toestanden verschillend waren. Natuurlijk is het boven gezegde m.m. ook uit te breiden tot vloeistoffen en vaste lichamen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen