1926 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 160

150 3, D e o n g e s c h i k t h e i d der tweede kentheoretische o n d e r s c h e i d in g tot i n d e e l i n g der wetenschappen. Alle wetenschap onderstelt denken èn kennen, in welke historische orde'ze ook mogen voorkomen; want kennen kan evengoed aan denken voorafgaan als daarop volgen. Nu kan de behandeling van het denken eerst ten volle tot haar recht komen in de logica. Maar de onderscheiding van kennen en denken is 'n kentheoretische in zooverre als het denken tot kennen voert of het kennen verheldert. Deze rol die het denken speelt ten opzichte van het kennend subject, deed al vroeg „denken" in verband brengen met „verklaren" in den zin van verhelderen. Denken is echter alleen verklarend in z'n toewending naar het subject van kennen. Ook indien men er in slaagde de vergemakkelijking van de oriënteering door den stamboom der abstracties (zie voorgaande opmerking) te onderscheiden van het concrete begrip, dat — algemeen èn bijzonder — inderdaad verheldert, liepen kentheorie en physica nog samen gevaar van de zijde der techniek en der meting. De summeering der eerste en de vergelijking der laatste werden n.l. in een tijd, die er op uit was de scheppende gaven van den mensch te verheerlijken, verward met de synthese van het denken na en voor het kennen. Bedenkt men nu nog daarbij, dat de onbepaaldheid van den term ,,object" toestond daardoor zoowel het iets als de waarheid omtrent iets aan te duiden, dan begrijpt men hoe dit leidde tot de onderschatting der natuurwetenschap. En dat niet alleen in zooverre als haar het ,,verstaan" werd ontzegd; neen, zelfs het denken heette vaak bij haar in de afbeelding van technische kunstgrepen en het aflezen van metingsresultaten op te gaan. Zoolang men nu kennen en denken gelijkstelde, en meende de stelling, dat kennis waarheid is, tot haar recht te doen komen in de afbeeldingstheorie van het denken, was het onmogelijk deze vernedering der natuurwetenschap te ontwaren: werd haar ,.helderheid" en ,,duidelijkheid" niet ten voorbeeld gesteld aan alle andere wetenschappen? Maar zoodra men het kennen weer onderscheidt van het denken, komt men, wanneer men het laatste reserveert voor de

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen