1926 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 171

161 voorgaande en een bepaalden „algemeen" en dat uitsluitend b.

volgende momenten van het concrete begrip van stand van zaken, worden alleen door vergelijking ,,bijzonder". Maar in dit alles is niets bijzonders de physica zou raken.

Meten en

vergelijken.

De conclusie v/aartoe de bespreking van begrijpen en vergelijken leidde, bracht ze in zoodanig verband, dat vergelijken onder zekere voorwaarden bij alles mogelijk was, o.a. bij begrippen. Indien nu inderdaad meten ook 'n vergelijken is, dan staat datgene wat onderling vergeleken wordt gecoördineerd naast hei begrip. Wat is dat gemetene? Het is ,,grootte". Meten is n.l. groottenvergelijking. En wijl nu de ,,grootte" — en dus ook 't vergelijken van ,,grootten" — niet uitsluitend op het gebied der physica voorkomt, moet de analyse van het meten in de physica achtereenvolgens stilstaan bij de onderstellingen van het metend vergelijken in het algemeen (« ) en bij die van het metend vergelijken in de physica in het bijzonder (/^ ). «I De algemeen.

onderstellingen

van

het

metend

vergelijken

in het

Bij iedere meting komt voor 'n maatstaf en iets dat gemeten wordt; voorts een berekeqing van het aantal malen dat de maatstaf begrepen is in het gemetene of omgekeerd. Deze berekening onderstelt, dat beide met elkander vergelekenen worden beschouwd als ,,grootten", dus als concrete quantificeerbaren. De ,,grootte" zelf is quantificeerbaarheid. Vandaar dat „grootten" niet uitsluitend op het ruimtelijk gezichtsveld voorkomen; ja, ze zijn daarin eerst indirect thuis. Dat blijkt duidelijk uit de analyse van dit gezichtsveld. Daarin zijn, evenals in andere gezichtsvelden, enkele grondcategorieën aanwezig, die ieder de structuur der begrippen vertoonen. Eerst de bepaling van het concrete van uit alle grondcategorieën van een veld geeft bijna het begrip. Om me nu tot het ruimtelijke gezichtsveld te beperken: daarin zijn als grondcategorieën te ontdekken ,,gestalte", ,,plaats" en „richting". Toch is een concrete ruimtelijke figuur niet begripmatig te vatten door het aan-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen