1932 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 83

79 Dr. FOKKENS : Prof. Sizoo heeft gezegd : „De cosmos is open naar God toe". Zijn er meer physici die dit meenen? Dr. SIZOO : In de populair wetenschappelijke geschriften van Jeans en Eddington vindt men wel eens uitspraken, die een dergelijken inhoud hebben. In een boekje van Wentzl over de grondslagen der moderne natuurwetenschap, wordt de jongste ontwikkeling der physica met de psychisch-monistische zienswijze in verband gebracht. Dr. SCHOUTEN : Ik vraag mij af, of de referent er wel voldoende rekening mede heeft gehouden, dat onze natuurkundige beschouwingen in eerste instantie geen betrekking hebben op de natuur zelf, maar op een „natuurkundig wereldbeeld", dat onze geest heeft geconstrueerd, en waarbij bepaalde beperkingen zijn ingevoerd. Het overdragen van conclusies, die bij zulk een model zijn gevonden op de natuur zelf, kan moeilijkheden met zich larengen. Planck heeft er in zijn laatste publicatie (Der Kausalbegriff in der Physik, Leipzig 1932) op gewezen, dat dit juist van beteekenis is voor het probleem, dat ons vandaag bezighoudt. Hij komt tot de conclusie: „das Kausalgesetz ist weder richtig noch falsch, es ist vielmehr ein heuristisches Prinzip, ein Wegweiser, und zwar nach meiner Meinung der wertvollste Wegweiser, den wir besitzen, um uns in dem bunten Wirrwarr der Ereignisse zurechtzufinden und die Richtung anzuzeigen, in der die wissenschaftliche Forschung vorangehen musz, um zu fruchtbaren Ergebnissen zu gelangen". Dit doet mij twijfelen, of de conclusies, waartoe de geachte referent komt, v,fel zoo zeker zijn als hij het vooi stelt. Dr. SIZOO : Van de laatste brochure van Max Planck heb ik nog geen kennis genomen. Het citaat, dat Dr. Schouten geeft, wekt bij mij echter den indruk, dat zelfs Planck zich daarin minder positief ten gunste van het causaliteitsbeginsel uit, dan hij vroeger wel heeft gedaan *). Wij vormen ons weliswaar een „natuurkundig wereldbeeld", maar dan toch zoo, dat dit zoo goed mogelijk met de werkelijkheid overeenstemt. /\ls in ons wetenschappelijk natuurbeeld het deterministisch causaliteitsbegrip geen plaats kan vinden, althans gemist kan worden, is er toch alle aanleiding om zich af te vragen of het natuurgebeuren wel in strikten zin door natuurlijke oorzaken gedetermineerd is. ) Het lezen van Planck's referaat heeft dezen indruk bij mij no^ versterkt. (Opm. bij het opmaken van het verslag der discussie.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen