1935 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 21

15 sieve psychose is, en de schizoide, welker toespitsing de schizophrenc psychose is. De eerste groep onderscheidt zich door een lichaamsbouw, die op middelbaren leeftijd gedrongen, kort van leden is; de menschen zien er rond, goed gevoed uit, de gelaatskleur is veelal frisch, er is rijkelijk vet-afzetting aan buik, borst en hoofd. Dit is geplaatst op korten hals, de frontale omtrek van 't hoofd heeft een schildvorm. Deze menschen zijn rond, natuurlijk, gewoon; hun stemming wisselt van zwaarmoedig tot luchtigopgewekt. Zij zijn bewegelijk of daarentegen ,,behabig" (traag, welgedaan); in elk geval warm, gezellig, goed-resonant op de prikkels van buiten. Anders zijn de schizoide naturen, wier lichaamsbouw doorgaans graciel is; hun gestalte is meestal lang, mager, de borst plat, het gezicht heeft meermalen een verkorte eivorm. En het karakter: ongezellig, stil, terughoudend, ernstig (zonder humor), zonderling, schuchter, schuw, fijngevoelig, lichtgeraakt enz. Voor verder bijzonderheden moet ik verwijzen naar Kretschmer's werken, 't Gaat slechts om de toelichting van deze opvatting van het verband van lichaam en ziel. Men wordt geboren met een temperament, dat men evenmin veranderen kan, ais men dit zijn lichaamsbouw kan. Er is wel speelruimte of variabiliteit binnen de grenzen van dit temperament, maar toch gebondenheid aan de biologische grenzen. Zoo kan de cycloïde mensch met zijn temperament den kant uit van zonnige, blijde levenskunst, warm en meelevend, maar ook naar tobbend-sombere bezwaardheid en traagheid, met neiging de zwarte zijde der dingen te accentueeren. De schizoide natuur kan stomp-indolent, schuweenzelvig of gedistingeerd-fijnzinnig worden, om maar enkele van vele mogelijkheden van beïnvloeding door 't milieu te noemen. De bodem blijft evenwel dezelfde: een psychologische gesteldheid, een gekoppeld zijn van soma en psyche, die den mensch zoo en niet anders doet zijn. Volgens Aristoteles is de mensch geen lichaam 4- ziel, maar bezield lichaam. In verband met het bovenomschrevene blijken we ook te mogen zeggen: de persoonlijkheid is belichaamde ziel, aldus de belangrijke beteekenis van het psychophysisch geheel aangevend. W a t boven echter onaangetast blijft, dat zijn de kwaliteiten van het karakter, en daarmede ook de ehische vrijheid, zondeschuld en verantwoordelijkheid. Wel doet zich de Kretschmersche, schematische, tweedeeling op allerlei terrein gelden. Op 't gebied der kunst: de cycloïde kunstenaar is realist, de schizoide kunstenaar is, als van de Woestyne, in een ivoren toren gezeteld, abstract en ,,weltfremd". Op 't gebied der wetenschap: de cycloïde geleerde met zijn typischen lichaamsbouw, is breed in kennis, veelweter, empiricus. De schi-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen