1935 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 31

25 Wanneer Van der Klaauw nu de verhouding van de moderne biologie tot deze Kantiaansche conceptie tracht te bepalen, stelt Lij allereerst vast, dat Kant de doelmatigheid der natuur tenslotte alleen heeft onderzocht in betrekking tot het menschelijk kenvermogen en voorts dat, waar immers in een zuivere natuurbeschouwing het einddoel der natuur niet te vinden kan zijn, de biologie niet kan uitgaan van het principe van den mensch als laatste doel der natuur. De biologie kan slechts iets aanvangen met het voor Kant bijkomstige principe, naar hetwelk het begrip der inwendige doelmatigheid van het organisme moet leiden tot een beschouwing van de geheeie natuur als een systeem van doeleinden. De lijnen dier uitwendige doelmatigheid behoeven dan ook niet per sé naar één punt samen te komen, en te convergeeren naar den mensch, maar moeten veeleer als een netwerk met vele knooppunten worden beschouwd. Ook zoo komt dan nog, naar modern-biologische beschouwingen, aan den mensch wellicht een aparte plaats toe in dit stelsel; ten eerste omdat de mensch m de huidige levensgemeenschap dominant is, voorts ook, omdat bij onderlinge vergelijking van de ontwikkelingsphasen van het leven op deze aarde, de mensch representatief zou zijn voor de tegenwoordige periode. En wat nu de vergelijking betreft van de natuur als systeem van doeleinden met de inwendige doelmatigheid van het organisme : de verschillen zijn door Kant reeds vrij scherp aangegeven en springen onmiddellijk in het oog, wanneer men b.v. de wijze van vermenigvuldiging en de hechte band der deelen van het organisme vergelijkt met de vorming van nieuwe levensgemeenschappen en de binding der leden van een bovenindividueel verband. De overeenkomst zoekt Van der Klaauw in het georganiseerd-zijn. Zoo worden in de hedendaagsche biologie niet alleen de organismen, maar ook bovenindividueele verbanden dikwijls opgevat als geheelheden, gestalten, etc. De eigenschappen, die men aan de totaliteit toekent (o.a. zelfregulatie, regeneratie), laten cat toe, al is 't organisme toch een geheel in veel praegnanter zin. De moderne biologie onderzoekt dus in haar geheelheidsbeschouwingen de statische, structureele eigenaardigheden van bovenindividueele verbanden. Deze studie echter der bovenindividueele verbanden is nog jong en geenszins in zulk een gevorderd stadium, dat reeds een antwoord kan worden gegeven op de vraag naar de verhouding van de wetmatigheid in de processen der levensgemeenschappen tot die van de natuurkunde. De rede van Van der Klaauw, die uit den aard der zaak een min of meer programmatisch karakter draagt, en als iedere inaugu-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen