1940 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 105

83 Deze giondpiincipes brengen hem e: toe b e w e g i n g " en w a r m t e " te zien als vormen van een enkele Kracht" w a a r v a n de quantittit onveranderlijk is D e analogie met de scheikunde speelt bij dezen gedachtengang een belangrijke rol en duikt dan ook zoowel .n M a y e r ' s brieven als m zijn geschriften telkens weer op S m d s Lavoisier werd in de chemie het principe van de onvernietigbaarheid der stof als grondregel erkend Stof kan met uit niets ontstaan maar evenmin tot niets vergaan Materie wisselt n a a r vorm maar is onveranderlijk naar quantiteit Z o o a l s de chemie de leer der Stoffen is zoo zal de physica de leer der K r a c h t e n " zijn Beweging w a r m t e electnciteit magnetisme het zijn onstoffelijke imponderabele oorzaken", „krachten", wisselbaar n a a r vorm maar onveranderlijk n a a r quantiteit, verschijningsvormen dus eigenlijk van een enkele universeele oerkracht' Z o o gezien is de numerische betrekking tusschen warmte en mechanisch arbeidsvermogen niet gebonden aan de speciale hypothese dat de warmte aan de moleculaire beweging zou te danken zijn Zij is slechts een bijzonder geval van een universeele wet, de , w e t van het quantitatief behoud der kracht' of in de thans gangbare terminologie de wet van het behoud der energie Het spreekt wel vanzelf dat deze denkbeelden die voor de p h y sica van zoo ver-strekkende beteekenis zijn geworden m M a y e r ' s geest niet onmiddellijk tot volledige klaarheid en rijpheid zijn gekomen temeer omdat zijn systematische kennis der mechanica en der natuurkunde nog slechts betrekkelijk gering w a s T o c h had hij toen hij in Februari 1841 weei te Heilbionn terugkeerde reeds de stellige overtuiging dat zijn op reis verworven inzichten indien zij juist zouden blijken eme W e l t von neuen W a h r h e i t e n een geheel nieuw systeem der physica inhielden Onmiddellijk zocht hij daarom contact met tot oordeelen bevoegde physici orr hen zijn ideeën vooi te leggen Zijn eerste ervaringen waren echter wemig bemoedigend In Juni 1841 zond hij aan de redactie van Poggendorf s Annalen dei Physik und Chemie een artikel met den titel Uber die quantitative und qualitative Bestimmung der Krafte D e kerngedachte dei nieuwe inzichten is hierin reeds duidelijk geformuleerd Sowohl die Wissenschaft nehmen wir also an welche sich mit der A r t des Seins der Stoffe (Chemie) als die welche sich mit der A i t der Krafte (Physik) beschaftigt haben die Q u a n t i t a t ihrer Objekte als das Unveranderliche und nur die Qualitat derselben als das V e r a n d e r liche zu b e t r a c h t e n " D a a r n a a s t bevat het artikel echter eenige speculatieve en ook niet zeer heldere beschouwingen die grootendeels gebaseerd zijn op het onjuiste uitgangspunt dat als maat voor de bewegende kracht" beschouwd moet worden het product van massa en snelheid Hierbij dient te v. orden opgemerkt dat de begrippen kracht (massa maal versnelling) hoeveelheid van beweging of

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen