1946 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 46

4Ó Cr aan, of de wiskunde ooit bij machte zal zijn om de moeilijke m a t h e matische problemen, waarvoor de chemie h a a r stelt, op te lossen i39). D u s van Buffon's medestanders, die de moeilijkheden van het laboratoriumwerk zelf kennen en die niet a a n anderen endosseeren, zegt de een : de wording van de chemische verbinding biedt onoverkomelijke moeilijkheden aan de experimenteerkunst, en de ander : ze biedt waarschijnlijk onoverkomelijke moeilijkheden aan de rekenkunst. Hier k a n dus van een nederlaag van d e ,,verklarende" theorieën der newtoniaansche systémateurs gesproken w o r d e n : zelfs Laplace, die zelf aanneemt, dat alle verschijnselen door de zwaartewet beheerscht worden, moet erkennen, dat de onmogelijkheid om de vormen en onderlinge afstanden der moleculen te bepalen, de verklaring met behulp van deze algemeene wet vaag en zonder beteekenis voor den vooruitgang van de w e t e n s c h a p maakt i40)_ Als de a a n h a n g e r s der „ d y n a m i s c h e " theoriën tenslotte tot deze erkenning moesten komen, d a n w o r d t het begrijpelijk, dat Lavoisier, die de ,,officieele", klassificeerende, richting vertegenwoordigt, attractie en repulsie zinledige, geheimzinnige woorden acht ^*i) en de kwestie der affiniteiten in zijn leerboek niet a a n r o e t t , maar op hoffelijke wijze aan Guyton over laat i42)^ Z o o w o e d t de strijd op alle fronten : aan de eene zijde de verklarende hypothese, de wordingsgeschiedenis, het synthetische systeem, w a a r i n de deductieve redeneering aanvult, w a t d e waarneming niet biedt — aan de andere zijde de door analyse gevonden samenvatting, de klassificeerende beschrijving, die op experiment en w a a r neming steunt. ,,Systémateurs" en ,,nomenclateurs" zijn de namen, die d e twee groepen elkaar geringschattend geven. V o o r a l in de nieuwe wetenschap, de kristallografie, is de tegenstelling zeer scherp. A a n den eenen kant zij, die trachten de kristalgenesis, de wording der kristallen, met de atoomlcer te verklaren; aan den anderen k a n t zij, die het zijn der kristallen, hun vormen, willen kennen. D e laatsten zijn de bescheidensten; het is volgens hen voorbarig de vormen der kristallen te gaan verklaren, zoo lang men

^^^) Dictionnaire de chimie, article Pesanteur, ^•*'*) Laplace, Traite de mécanique céleis,te, T. IV, Paris XIII—1805, p. 67—70. "1) Journal de physique, 1773, p. 10. "^) Discours prélim. XIV.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen