De ethiek in de gereformeerde theologie - pagina 11

zoowel de inblijvende als de uitgaande actie, zoowel gedachten als woorden en daden versta, voornamelijk den wil en zijn motieven heeft te beoordeelen, zal die waardeering naar de norm dan ook in de eerste plaats gaan over den wil en zijn motieven. Hierin ligt eindelijk ook het verschil tusschen de ethiek en de wetenschap van het positieve recht, welke laatste in de eerste plaats met de handeling zelf te doen heeft en wel als woord of daad, en dan eerst in de tweede plaats met den wil en zijn motieven waaruit zij ontstaat. Iets wat vooral hierin uitkomt, dat in het positieve recht de maatstaf voor de beoordeeling van de handeling gegeven is in de legale norm.

Is wetenschap een kennen van gronden en oorzaken, dat zijn taak

eerst voltooid acht wanneer de noodzakelijkheid dier gronden en oorzaken zoowel uit de realiteit als uit de beginselen van het denken is gebleken, ook de ethiek is zulk een kennen en wel van de norm die zij aanwijst en van de wilsactie die zij oordeelt met die norm overeen te komen. Zij heeft dus op wetenschappelijke wijze de twee vragen te beantwoorden : wat zedelijk goed is? en hoe het zedelijk goede in den mensch ontstaat? / Uit het gezegde volgt dus, dat de theoretische ethiek de wetenschap is, die de norm voor den wil en zijn motieven in het handelen, binnen de sfeer van het menschelijke, heeft aan te wijzen en zoowel den grond van die norm, als de oorzaak van het met haar overeenstemmende handelen heeft aan te toonen. In onderscheiding van de ethiek als wetenschap of de theoretische ethiek, wier begrip wij thans getracht hebben te bepalen, dient alsnu omschreven wat onder de practische ethiek is te verstaan.

Zij nu is de

nadere toepassing van het in de theoretische ethiek gevonden zedelijk beginsel of d e é é n e norm voor den wil en zijn motieven in het handelen, op dat handelen in de individueele en sociale verhoudingen van het leven en heeft dus die ééne norm in haar verschillende straalbrekingen als zoovele afzonderlijke normen aan te geven.

En in de tweede plaats is zij

een aanwijzing van de middelen, door welker beoefening het willen op den duur aan die normen kan beantwoorden^ welke beoefeningsleer

men

gewoonlijk als ascetiek en ethische paedagogiek aanduidt. • Ten slotte heb ik er nog op te wijzen, dat deze theoretische en deze practische of „angewandte" ethiek zoowel in de philosophic als in de Theologie zijn beoefend. Of de philosophic met goed recht het ethische in haar gebied opneemt,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen