De ethiek in de gereformeerde theologie - pagina 27

25 zij zelf met haar pogen om moeilijke „casus" op te lossen nog niet te veroordeelen.

De Reformatoren hebben dit dan ook wel ingezien door

bij voorkomende gelegenheden in brieven en tractaten, b. v. op het stuk van huwelijkszaken, recht van opstand, renten en andere zaken, op grond van Gods Woord raad te geven.

Wat was dit anders dan casuïstiek?

Waarom kon de bespreking der herhaaldelijk voorkomende gevallen geen object voor een afzonderlijke studie als onderdeel der ethiek worden? In Engeland meende men deze vraag bevestigend te moeten beantwoorden en was PERKINS als de „eerste Gereformeerde casuist", nog vóór het einde der eeuw — hij stierf te Cambridge in 1602 — met twee werken ') over dit onderwerp opgetreden.

Deze werken vonden veel lezers onder

de Gereformeerden en werden dan ook al spoedig in het Latijn, Duitsch en Nederlandsch overgezet.

PERKINS' arbeid werd niet slechts gewaardeerd

maar vond ook navolging, vooral in Engeland, waar, met den practischcn zin het volk eigen, dit vak niet slechts bij de Puriteinen, maar ook bij de Anglicanen

in H A L L , TAYLOR, SANDERSON e. a. ijverige beoefenaren

vond. Ja, ook voor de Duitsch-Gereformeerden schreef ALSTF^D, hoogleeraar te Herborn, een ,,Theologia casuum", die in 1621 verscheen. Terwijl dus de Gereformeerde ethiek zich geleidelijk ontwikkelde, kwam in dezen tijd de vraag op naar het goed recht van haar bestaan.

Zij

kwam uit het vrij verwijderde Dantzig en haar ontkennende beantwoording trok misschien juist daarom aanvankelijk niet veel aandacht, al heeft het, zooals wij straks zien zullen, later aan weerlegging niet ontbroken. Ik bedoel de bewering van den ijverigen Aristoteliaan KECKERMANN, —• sedert 1602 rector van het gymnasium, waar hij de philosophie doceerde, zonder echter de Theologie, waarin hem zelfs te Heidelberg een professoraat was aangeboden, te verwaarloozen, — dat de ethiek in de Theologie niet te huis behoort. -) De gronden waarop dit oordeel steunt en KECKERMANN de ethiek naar de philosophie verwijst, liggen in zijn beschouwing van de onderlinge verhouding en het wezen van Theologie en philosophie.

1) „A Discourse of conscience" en „ ï l i e whole treatise of tlie cases ot conscience." Men vinilt ze in de Engelsclie uitgave van PURKIXS' werlten, I, \\ 510 en vlg. 2) KECKKUMANX'S O p e r a o m n i a vcrsclicneii te Gonève in 1614. In liet 2e deel, p. 253 en vlg., vindt men zijn „Systema ethica" en daar zegt hij in de „praecognita ijeneralia" : „Tuemur autem sententiam aitivmativam quod nempe ethica sit revera distiucta a S. Theologia."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen