Zedelijkheid en recht - pagina 31

27

ontwikkeling te doorzien. Het waarnemingsmateriaal waarover zij daarbij te beschikken heeft is, wat betreft de kennis der reeds lang verdwenen cultuurvolkeren, door opgravingen en ontdekkingen; der nog levende, door het vergemakkelijkt onderling verkeer; der half-beschaafde en der natuurvolken, door kolonisatie, handel, en hier zeker niet te vergeten, christelijke zending, opgestapeld tot een hoogte als te voren ongekend was. Maar de waarneming, hoe rijk ook het materiaal is waarop zij zich richt, geeft nog geen kennis in den hoogeren zin van inzicht. Bij waarneming moet nadenken komen, zal er een weten ontstaan, dat inzicht mag heeten. Zou het te gewaagd zijn bij dit nadenken van de onderstelling uit te gaan dat, om bij ons onderwerp te blijven, recht en zedelijkheid onder de menschen, na zondvloed en val, op . dezelfde wijze ontstaan zijn als wij ze nog bij den mensch zien ontstaan? Het wil mij voorkomen, dat deze vraag onder tweeërlei beding ontkennend mag beantwoord. Het eerste is, dat men bij het uitgaan van deze onderstelling zijn denken vrij houde van de z.g. biologische wet, dat de ontwikkeling van het individu een herhaling is van die van het geslacht. Tegen deze wet toch zijn zoo tal van negatieve instanties aan te voeren, dat zij haar naam van „wet" moeilijk meer kan ophouden. De vele, later als onhoudbaar geblekene resultaten, waartoe kwamen de belijders van het, aan alle teleologie of causaefinales^")vijandige, dogma der mechanische evolutie, die door deze „wet" hun denken over het ontstaan en de ontwikkeling der organische wezens lieten beheerschen, maken het, althans voor wie als ik, genoemd dogma niet

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen