Zedelijkheid en recht - pagina 99

95 normen,, hoe ook te onderscheiden, niet van elkaar -zijn te scheiden. Niet te scheiden, krachtens haar gemeenschappelijke afkomst uit de zede. of Sitte, welke zich, innig samenhangend met de religie, als een' complex van met dwang verbonden gedragsregelen stelt tegen het wederstrevend willen en •handelen van den individu in het saamleven- met zijn groep. Als resultaat mocht hier dus vastgesteld, dat de verhouding, begripmatig uitgedrukt, niet die van twee disjuncte, contradictoire of zelfs disparate begrip.pen kan zijn. Toen ik daarna ons probleem benaderde in den •logischen weg of dien der begripsonderscheiding, bleek, dat de vorm van het positieve recht en die der gangbare zedelijkheid of het geheel der rechtelijke .en dat der zedelij ke^ normen, nog een verdere onderscheiding vereischte. Een verdere onderscheiding en wel. óp grond van wat ik, tegenover de z.g. Gesinnungsmoral, in het licht had gesteld, dat de zedelijke beoordeeling ook met de handelingen; en van wat ik, tegenover de door velen voorgestane rechtsopvatting, in het, licht had gesteld, dat de •rechtelijke béoordeeling óók met de gezindheden te doen heeft. Deze onderscheiding vond ik in die van objectief, in den zin van wat, als de handelingen, onder de zintuigelijke,evi.wa,nsubjectief, in den zin van wat, als de gezindheden, onder de innerlijke waarneming valt. Ik onderscheidde alzoo bij den vorm van de zedelijkheid en van het recht een objectieve zijde of de normen voor de handelingen en een subjectieve zijde of de normen voor de gezindheden. In den weg der begripsonderscheiding voortgaande, bleek toen, dat het geheel der normen der beide orde-

) I

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen