Psychische Aktiviteit - pagina 44

42 worden, waarbij epigenesis, teleologie, wisselwerking zouden moeten geplaatst worden tegenover praeformatie, ateleologie, parallelisme. Ik zou dan echter op een terrein komen, dat ik gaarne vermijden wil, daar het niet tot mijne competentie behoort. Ik mag echter dit wel zeggen, dat een tak der biologie, die goede vruchten belooft af te werpen, nl. de moderne dierpsychologie, duidelijker in relatie staat tot de moderne denkpsychologie. Ik denk hier aan het begrip der „Gegenwelt" naast dat der psychische aktiviteit. „Gegenwelt", een woord afkomstig van den bioloog VON U E X K Ü L L en door hem anatomisch gedacht, om het verband der physische veranderingen in de hersenen een aanschouwelijke anatomische basis te geven, is door CAMILLO S C H N E I D E R in het psychische overgebracht. Zoodra verschillende prikkelingen in het centralezenuwstelselzelfwerkend verbonden worden, komt in het dier een soort spiegehng der omgevende voorwerpen, er vormt zich bij het dier een Gegenwelt. Wanneer een Laphria vliegen en bijen onderscheidt, dan moeten de dieren differente, individueele schemata gereed houden, aldus hun Gegenwelten verschillend zijn van die van andere vormen, die niet zulk een onderscheid kunnen maken. De bijzonderheid der reacties van elke diersoort wordt niet verklaard door de „Umwelt", niet uit de receptoren en effektoren, maar alleen uit de Gegenwelt. Ten onrechte werd deze Gegenwelt door VON UEXKÜLL materieel gedacht, CAMILLO SCHNEIDER '). en we sluiten ons hierin bij hem aan, heeft haar psychisch gedacht. Is nu deze bijzonderheid der reacties van de diersoorten psychisch dan treft ook de analogie met de psychische aktiviteit. Verder mag ik niet gaan. Langs geheel andere lijnen kwam ik tot beschouwingen, die eenige overeenkomst vertoonen met die van mijn ambtgenoot 1) K. C. SCHNEIDER, Tierpsychol. Praktikum. Leipzig 1912, S. 115. K. C. SCHNEIDER, Elnführung in die Descendenztheorie. Jena 1911, S. 354-355.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen