Betrekkelijk of volstrekt - pagina 27

dienstige grondslag te aanvaarden. Het op ztdk een wijze met de rehgie rekenend recht behoeft niet religieus te worden, indien deze rehgie zelf de juiste grenzen in acht neemt. Een het christendom respecterende staat — dit behoeft geen krachtens zijn constitutie christelijke staat te wezen — zal, geleid door de openbaring, alle absolutisme mijden. Zulk een staat behoeft krachtens zijn rechtsorde geen christelijk geloof van zijn burgers te verlangen, al zal hij zijn eerbied voor het leven, zijn bescherming van het monogame huwelijk, en zijn ganse werkzaamheid ten algemene nutte dieper verankeren dan in een „sic volo, sic mando". Hij hoort nu eenmaal thuis op een niet uitgesproken religieus, niet uitgesproken zedelijk terrein. Het Nederlandse strafrecht is dat van een Westerse rechtsstaat. Deze rechtsstaat is eerst geleidelijk, in een ontwikkeling van eeuwen en eeuwen, ontstaan. Ook heden heeft hij zijn uiteindelijke vorm niet verkregen en het is de vraag of dit ooit het geval wezen zal. Daarom bezit hij nog wel bepaalde, hem goed karakteriserende kenmerken. Met in de historie toenemende belijndheid onderscheidt hij zich daarin, dat hij de overheid niet almachtig en niet krachteloos wil maken, dat hij de onderdanen noch bijkans onbeperkt vrij noch slaafs gebonden wenst te zien. Ter verwezenlijking hiervan bleken zeer gewenst zekerheid omtrent het geldend recht, waarborg dat het de feitelijk zwakkeren aan bescherming niet ontbreken zou, bereidheid om de echte, de wezenlijke gerechtigheid te behartigen. De onderwerping aan het wettig gezag, de evenwichtige spreiding van machtsposities, de gelijkheid in de betekenis van afwezigheid van privilegiëring, de vrijheid van politieke meningsuiting en dus van partij-formatie, zijn met de rechtsstaat van deze tijd gegeven. Zijn taak heeft zich heden ten zeerste uitgebreid, maar bij elke werkzaamheid die hij verricht, mijdt hij de willekeur. Dit alles behoeft niet strikt formeel te zijn vastgelegd; de dragende gedachte beshst en meer nog de reahsering van de gedachte. Meestal echter moet het voor ieder kenbare recht de zekerheid verschaffen. Dit brengt voor het strafrecht met zich mede, dat een wetboek zeer evenwichtig dient te worden opgebouwd. Het is gevaarlijk zonder voorafgaande wettelijke strafbepahng te straffen. Natuurlijk kan, bij wijze van hoge uitzondering, de werking van een straf-noodrecht worden erkend, zo goed als in het fungeren van een staatsnoodrecht mag worden berust. Daarin openbaart zich zelfs de suprematie van het materiële over het formele recht, van de gerechtigheid over de wet. Maar licht trekt men de verhoudingen scheef. Geheel onafhankelijk van elkaar hebben Maugham, Hankey, Röling en anderen geklaagd over de internationale berechting der 25

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen