Maakt de Bijzondere School ons onderwijs duur?

II.

Schoolsplitsing.

Als voornaamste oorzaak van de stijging van ons onderwijs-budget geeft men aan de overzijde graag op, dat er in ons land een ongelimiteerde splitsing van scholen kan plaats hebben. ledere godsdienstige gezindheid moet dan een afzonderlijke school hebben en menigeen weet dan in de buurt wel voorbeelden aan te wijzen van dorpen, waar naast de Gereformeerde school een Hervormde school moest komen en soms, als het maar even ton, een Roomsche school. Nu valt inderdaad niet te ontkennen, 'dat na de wet van 1920 meerdere splitsing heeft plaats gehad, maar dat was toch ook de bedoeling van de pacificatie en de getallen, waarmee men vaak werkt, z'ijn öok weer niet heelemaal juist. Merkwaardig is b.v., dat het aantal Openbare scholen is gestegen, 'terwijl het aantal leerlingen achteruit liep. Daar hoort men evenwel zelden over spreken. Toch is dit mtor al te waar, als gevolg van de afschaffing van het ambulantisme, waardoor de groote scholen in verscTiillende steden onmogelijk te handhaven waren en ook tengevolge van de splitsing van de groote M.U.LLO.-scholen in scholen voor 11.0. en U.L.O.-topscholen.

Bij het Bijzonder onderwijs was ook een toename van het aantal scholen, maar ook het aantal leerlingen rees dermate, dat de oprichting van "die scholen voldoende gemotiveerd was.

Dr Hentzen becijfert, dat ruim 900 scholen voor ruim 100.000 leerlingen moesten dienen, dat is 109 leerlingen per school.

Ook mag er wel eens op gewezen worden, dat de kleine scholen niet bij het Bijzonder, maar bij het Openbaar onderwijs gevonden worden, immers de kleine school voor Bijzonder onderwijs derft al gauw haai-subsidie en - kan daarom niet bestaan. In de dunbevolkte streken kan men niet komen tot de oprichting van Bijzondere scholen. Daar vindt men dan ook alleen Openbare soholen. Ook mag in ernst gevraagd worden, , of hét oprichten van scholen-door vereenigingen nu zoo heel gemaikkeilijk is gemaakt. Wij kennen allen 'de moeite met de leerlingenlijst, van de waarborgsom, waardoor de risico heusch te groot is, om zoo'n schoolstichting uit pure liefhebberij te ondernemen.

Daarmee willen we niet zeggen, dat niet wel eens hier of daar een schoolstichting heeft plaats gehad, die niet strikt noodzakelijk was, maar wel moet met nadruk ontkend worden, dat dit verschijnsel algemeen is en dat daardoor de hoogoploopende kosten van het onderwijs voldoende zouden zijn verklaard.

De bezwaren richten zich immers voomameHjk tegen de kleine scholen, die zijn de duurste. En •daarom moeten' we maar goed onthouden, dat de meeste kleine scholen, in buurtschappen, met een verspreide bevolking. Openbare zijn. Die kunnen overal worden gesticht, fnaar met een Bijzondere school komt men in zulke dxmbevolkte streken niet klaar, 't Is voor de frontmakers niet ondienstig, üat wij hun in deze zaak de opmerking van den heer VMI der Molen voorhouden: „Bovendien vindt men die zoogenaamd onnoodige splitsing vooral in Friesland (kleine Gereformeerde en kleine Her­ vormde scholen naast elkaar) en daar dagteekenen 'die kleinere scholen reeds van 1905". Die scholen hebben de menschen toen dus uit hun eigen zak' betaald.

Eindelijk is het ook niet ondienstig even de vraag te stellen, of ons land in vergelijking met andere landen te veel scholen heeft en dan is het zeker merkwaardig te lezen, wat Dr Hentzen meedeelt, dat n.l. Frankrijk een paar jaar geleden 3569 staatsscholen met minder dan 10, zelfs ruim lOOO scholen met nïinder 4an 5 leerlingen telde. Van kleine scholen gesproken!

Met Duitschland valt de vergelijking eenigszins anders uit. Daar heeft men zoo ongeveer op de 1100 inwoners een school, in ons land op de 1000. Maar als we nu bedenken, dat die ongunstige verhouding veroorzaakt wordt door de kleine' Openbare scholen, in de schaars bevolkte deelen van ons land, dan gaat het toch zeker niet aan, hier het Bijzonder onderwijs aansprakelijk te stellen.

Bovendien mag er hier zéker ook op gewezen worden, dat de vergelijking met Duitsohe toestanden voldoende haar tegenwicht vindt in de meerdere gewetensvrijheid in ons land. Dat is ons wel wat waard; vele vrijzinnigen blijkbaar niet; Maar die vergeten dan, dat zij altijd ©en school gehad hebben naar hun zin, op staatskosten. En zij hebben het blijkbaar altijd bijzonder gepast gevonden, dat wij zware offers brachten voor eigen onderwijs, nadat wij dat voor hun 'kinderen mede betaald hadden. Daarom maakt de klacht, dat het onderwijs nu zoo duur is, op ons niet zoo bijzonder veel indruk en als zij dan zeggen, dat zulks komt door de versnippering bij het Bijzonder onderwijs, dan mogen wij. gerust zeggen, dat zij dat niet al te best weten. Vrijheid kost geld, maar ze is bij ons onderwijs niet te duur.

't Blijkt weer: Verwende menschen worden altijd lastig. fr'

G. MEIMA.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen