Werkstaking.

IL

De werkstaking als economisch conflict is niet. een verschijnsel, dat zich voor het eerst in de tweede helft der vorige eeuw heeft geopenbaard. Zelfs in de oudheid vinden wij voorbeelden van belangrijke botsingen, die met onze werkstakingen op één lijn gesteld kunnen worden.

Wij zouden kunnen herinneren aan den uittocht der Plebejers uit Rome, ongeveer 500 jaren voor het begin onzer jaartelling. Hier gold het echter niet in de eerste plaats een poging tot verbetering van de arbeidsvoorwaarden. De stakers waren voor het meerendeel kleine boeren, . die niet onder bepaalde looncontracten stonden. Maar , ze waren ook soldaten in het Romeinsche leger en ze bedoelden met hun uittocht naar den heiligen berg, allereerst het verkrijgen van politieke rechten.

Dichterbij liggen, en meer overeenstemming

met de arbeidscoioflicten, die wij ook nu nog kennen, hebben de stakingen in de middeleeuwen, die vooral in de weverijen wel eens voorkwamen. Onder de wevers trof men nogal wat vreemdelingen aan, Brabanders en Vlamingen, die aan wat beweging behoefte schenen 'te gevoelen.

Het ging daarbij soms om het werken met andere arbeiders dan land-en stadgenooten; soms om het te groot aantal leerlingen, dat werd toegelaten, en in dien strijd kende men oiok het „besmet" of „vuil" verklaren van bepaalde werkplaatsen.

Rustig verliepen deze conflicten nimmer, de Overheid moest meermalen met rigoureuse maatregelen dreigen, wijl bloedige vechtpartijen niet tot de uitzonderingen behoorden. Dit optreden heeft zoo goed als nooit eenig ander resultaat gehad, dan dat de Overheid aanleiding vond scherp© strafbepalingen te ontwerpen. De maatschappelijke organisatie was nog te stevig verankerd oofc in het leven der gezellen, dan dat oproerige elementen blijvend beslag konden krijgen op den algemeenen geest.

In den nieuweren tijd, bij de ontwikkeling der industrie, treedt het verschijnsel weer op in nieuwe vormen. De vakorganisaties komen, nog heel be-, scheiden, omstreeks het midden der vorige eeuw in ons land op. En met de organisaties komen oeï de conflicten.

Niet omdat deze eerste organisaties zoo gaarne den strijd wilden, of zoo revolutionair waren. Veeleer mogen wij het zoo stellen, dat de arbeidsverhoudingen zóó slecht waren, dat deze tot organisatie hebben gedreven. Deze organisatie was feitelijk eerst in 1872 mogelijk, toen de artikelen 415 en volgende van den toenmaligen Code Pénal werden afgeschaft en de jpatroons zoowel als de arlieiders, het recht van organisatie kregen. Wel was men reeds in de 60-er jaren begonnen hier en daar vakvereenigingen op te richten, zelfs hadden toen reeds enkele plaatselijke stakingen plaats gehad, maar nog in 1869 was in Rotterdam een spoorwegwerker wegens „samenspanning" tot twee jaar gevangenisstraf verooxdeeld.

Zoover bekend kwamen de eerste stakingen in ons land voor in 1867 in Arnhem, Nijmegen en utrecht en deze acties door de typografen opgezet, liepen hoofdzakelijk over het recht zich te organiseeren. Deze conflicten vermenigvuldigden zich vooral, toen in later jaren de anarchistische strooming in de Vakbeweging begon te wassen.

Deze eerste stakingen droegen meerendeels een plaatselijk karakter, golden dikvrijls slechts één onderneming en een betrekkelijk gering aantal arbeiders. Toen de vakbeweging tot meer ontwikkeling kwam, de gecentraliseerde benden de leiding kregen, veranderden de conflicten geheel, voor wat de omvang en beteekenis betreft.

Nu zijn het geen kleine groepen meer, gewikkeld in een plaatselijk conflict met een dikwijls sterk persoonlijken achtergrond, groepen zonder leiding en zonder kas, maar het zijn duizendtallen, die dikwijls na langdurige onderhandeling, het conflict proclameeren in heel het bedrijf. Het is een goed geordend leger, onder bekwame leiding, met een groot weerstandsvermogen, dat voor een te voren omschreven doel, den strijd waagt.

Wat voor ons nu allereerst van beteekenis is^ het is deze vraag, of men met deze soort conflicten bedoelt de omverwerping van de verhoudingen; of de staking iets te maken heeft met een sociale revolutie? Dit immers zal ook onze houding tegenover haar hebben te bepalen. Welnu, daarom gaat het bij deze conflicten niet.

Ook in de middeleeuwen, al ging het toen veel hardhandiger, en al leek het meer nog dan onze conflicten op een opstand, bedoelde men allerminst een oanwenteling.

immer hebbeu de „complotteerende" en „court^nde" gezellen de staking beschouwd als een „onderbreking" van de arbeidsovereenkomst. Nimmer als een „verbreking". Men wilde volstrekt niet het bestaan, dei; ondernemers onmogelijk maken.

Ook nu is de positie in wezen geheel dezelfde gebleven. Als strijd in het bedrijf heeft de staking ten doel yerandering van enkele dingen in de wederzijdsche verhoudingen van ondernemers en arbeiders, maar niet omwenteling van de grondslagen dier betrekkingen.

De staking onderbreekt de arbeidsovereenkomst, om haar op grondslag van de bestaande maatschappelijke verhoudingen weer te herstellen.

Ze gaat niet uit op een principiëele wijziging van de maatschappelijke positie van patroons en Arbeiders tegenover elkander. De bedoeling 'is veeleer, dat na afloiop van den strijd elk weer komt op de oude plaats en elk weer tewerkgesteld wordt bij zijn vroegeren patroon.

Daar is een huiselijk conflict. Een conflict, dat storend werkt op den normalen gang vam zaken in dat groote gezin. Dat tijdelijk het samenwerken onmogelijk maakt naar het .gevoelen van één of bfeide partijen. Zoo spoedig uit den weg geruimd is, wat oorzaak van het conflict werd, of als blijkt, dat niet te realiseeren is wat men hoopte of meende te mogen verwachten, is het met de onderbreking gedaan en bedoelt men het leven weer gezamenlijk voort te zetten.

Wij hebben ons hiermede over het al of niet wenschelijke van dit strijdmiddel niet uitgesproken. 'Wij komen trouwens nog tot hetgeen er ten aanzfen van deze dingen door de Christelijke arbeiwij, vóór eenig oordeel kan worden uitgesproken, Maar wij hebben dit moeten voorop stellen, omdat wij, voor eenig oordeel kan worden uitgesproken, zekerheid moeten hebben van het „wezen" der werkstaking.

Nu meenen wij, dat wel blijkt uit wat wij schreven, dat de werkstaking iets heel anders bedoelt dan de revolutie. Men moge het middel aan-of misprijzen, er veel of weinig van verwachten, den invloed op het geestelijk leven meer of minder somber zien, maar wij kunnen niet anders dan toestemmen, ^ dat ze in wezen niet is „revolutionair".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen