„Het Beginsel behouden".

Ter gelegenheid van het gouden jubileum van „Patrimonium", in 1927, verscheen een „Gedenkboek", waarin de voorgeschiedenis van de beweging en haar historie tot 1891 werd behandeld. Hel tweede deel, dat die geschiedbeschrijving zou voortzetten, moest nog volgen.

Het heeft geduurd lot dit jaar, 1934, eer dal tweede deel verschijnen kon, maar de motieven, die ter verklaring van die lange periode in de inleiding worden aangevoerd, zijn alleszins rationeel: de samensteller wilde aanvullen, wat in het eerste deel ten gevolge van den korten tijd van voorbereiding niet afgewerkt werd en de stof voor het tweede stuk zoo nauwkeurig en volledig mogelijk bewerken. Deze twee elementen zijn voor een boek, welks inhoud geheel ligt op hel terrein der historiografie van zoo overwegend belang, dat een eenigszins lange duur van voorbereiding volkomen verklaarbaar is.

In de omstandigheid, dat dit boek behoort tol de geschiedbeschrij\'lng, zij het dan in engeren zin, ligt de argumentatie voor mij, om over deze uitgave te schrijven. Ware het dat een „beoordeeling" noodig was, natuurlijk zou ik die aan bevoegder hauden hebben overgelaten. Maai-een Gedenkboek vraagt geen beoordeeling, doch een constateeren wat de geschiedbeschrijver heeft gegeven en hoe hij dal heeft gedaan. En tot deze objectieve taak is niet een sociologische kennis eerste eisch. Bovendien heeft op deze wijze de Redactie gelegenheid aan de Vereeniging „Patrimonium" haar hulde te betuigen voor liet tot stand brengen van een zoo uitvoerig en wel gedocumenteerd werk.

De periode-indeeling, die de schrijver volgde, lag in den ontwikkelingsgang van de Ie behandelen historie besloten.

Eerst was er de geschiedenis van 1890 tol 1900, „Jaren van worsteling over de richting, waarin de sociale ontwikkeling zou voortgezet worden. In Patrimonium, dat bovendien nog zijn eigen moeilijkheden had, spiegelt zich dal af. Ook in Patrimonium werd gekampt om den groei der vormen en ideeën. Dit weer te geven vroeg een uitvoerige omschrijving", aldus indiceert de lieer Hagoort zelf den opzet van dit eerste stuk, dat uiteraard uitvoerig werd, omdat veel van wat behandeld werd en behandeld moest worden, omging buiten de directe historie van Piatrimonium en alle historiografie van hel bijzondere noodzakelijker wijze die van hel algemeene tot achter-en ondergi-ond moet hebben.

De volgende periode was die van 1900—1911-„In die jaren ging het er om, of Patrimonium de beginselen, die hel in de voorafgaande jaren had gevonden, zou kunnen handhaven en of hel in organisatie en wetgeving werkelijkheid zou zien worden, wal in de voorliggende jaren als doel was aangewezen". Hier was dus de historie van Patrimonium in engeren zin hoofdzaak en aan die hoofdzaak hield zich de schrijver. Daarom kwam ook de figuur van Talma, die „de leeuw van Patrimonium" in die jaren was, in het centrum te staan.

De derde periode was die van 1911 tot 1927, die vrijwel uitsluitend Patrimonium-geschiedenis omvatte, ook al, omdat het Christelijk Nationaal •Vakverbond (dat juist in de vorige maand zijn zilveren jubileum heeft gevierd) het breeder e terrein ging bestrijken.

Al wal de heer Hagoort, aldus zijn stof indeelend, vond omtrent personen en zaken, omtrent arbeid en organisatie, heeft hij gerangschikt en bewerkt, daarbij volgend den plicht, dien hij zich opgelegd zag: „de basis te leggen voor de beschrijving van de historie der Christelijk-Sociale beweging". En die zware taak heeft hij op loffelijke wijze volbracht. Overeenkomstig den eisch voor een objectief historiograaf heeft hij zorgvuldig alle accentueering vermeden, waar het ging om' de verdiensten van personen, en, waar vraagstukken en quaeslies van houding en beleid

aan. de orde waren, zooveel mogelijk getracht recht te doen.

De lezer krijgt daardoor een zeer betrouwbaren indruk en voelt zich in dit gedenkboek werkelijk tegenover de historie in haar objectieve ontwikkeling geplaatst.

Maar tegelijk groeit bij dien lezer eerbied, eerbied voor het volhardend werken van Patrimoniums voormannen, die onder soms moeilijke en ontmoedigende omstandigheden hebben volgehouden, omdat het ging om de eere Gods op het sociaal terrein en de naleving en practiseering van het christelijk beginsel in de publieke verhoudingen.

En als hij dan ziet, hoeveel de heer Hagoort had te onderzoeken, te verzamelen, te bewerken, om te komen tot een samenvattend beeld van deze zeer bewogen en bewegelijke stof, dan begrijpt hij ook ten volle, dat het voorbereiden van dit boek tijd heeft gekost. Een lijvig boekwerk van meer dan 500 bladzijden, dat historische stof verwerkt en dus op verschillende details een minutieus onderzoek vorderde, was niet in een korte spanne tij ds te schrijven. Tijdverloop beteekeiide hier geen verlies, maar winst, winst aan degelijkheid, bezonnenheid, volledigheid.

Tal van illustraties geven relief aan hetgeen beschreven staat en ze maken het boek des te interessanter.

Palrimonium zij met dit mooie boek van harte gelukgewenscht.

't Is een Gedenkboek, dat meer is dan een Gedenkboek: een Handboek, van beteekeiiis voor ieder, die in de geschiedenis van de Christelijk-Sociale beweging zich wenscht te oriënteeren.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen