UIT HET POLITIEKE EN SOCIALE LEVEN

Eenheidsstreven

De nieuwe tijd dien we zijn ingetreden, roept allerwege om eenheid. In het verleden was het Nederlandsche volk verdeeld in allerlei groepen en groepjes, in de politiek en in het sociale leven en in de sportwereld en in .... noem maar op!

Maar het gemeenschappelijk vijf-jarig lijden onder de verdrukking van den overheerscher heeft ons naar elkaar toegedreven, heeft ons saamgebonden, heeft bij ons verlevendigd het saamhoorigheidsgevoel, het gevoel van éénzijn als Nederlanders. Ondanks alle verscheidenheid hebben we dit toch gemeen: we zijn Nederlanders, we zijn burgers; 'Van één staat, we vormen tezamen één volk, één natie. En op grond van die saamhoorigheid moeten we op alle gebied meer eenheid toonen, de oudt verbrokkeling uit den weg ruimen en bij den wederopbouw hand in hand staan.

Een eenheid alzoo, die haar grondslag vindt in iets wat inderdaad gemeenschappelijk is n.l. het burgerschap van het koninkrijk der Nederlanden.

Over dit eenheidsstreven is al veel gezegd en geschreven, in prijzenden en in afkeurenden zin. Ook in deze kolommen mag een woord over deze kwestie niet uitblijven.

Dit eenheidsstreven is zeer gevaarlijk.

Zoo moeten we het zeggen: eerlijk en oprecht, hoe onsympathiek die uitspraak velen zal zijn.

Gevaarlijk, niet maar voor ons knusse, christelijke, gereformeerde kringetje zoodat wij op grond van groepsbelang, partijbelang ons tegen het eenheidsstreven te weer stellen. Maar gevaarlijk vooi Nederland.

Hoe ziet die eenheid er uit? Die eenheid neemt als basis één bepaalde zijde van het rijk geschakeerde menschelijk leven, het staatkundige; maakt die zijde los uit het geheele samenstel van levenssferen waarin de mensch zich beweegt, omdat zij die eene zijde losmaakt van het hail waarin het brandpunt en het vereenigingspunt is van alle levensterreinen en waar principieel de richting waarin de mensch op al die terreinen zich beweegt, wordt bepaald; en gaat dan aan het bouwen.

Wij zijn echter niet alleen burgers van Nederland, wij zijn ook lid van .de kerk, wij hebben ook te maken met het linderwijs dat gegeven wordt, wij staan ook midden in het maatschappelijk leven. Die dingen zijn niet los van elkaar, het hangt alles samen. En de manier waarop v/ij ons in al die dingen bewegen, wordt bepaald door ons hart. Is ons hart gericht op het Woord Gods om dat te gehoorzamen, ja dan neen? Daar ontstaat de tweespalt, die doorwerkt in alle levenskringen, ook in het Nederlander zijn. Ik kan en mag het Nederlanderschap niet losmaken van het andere, om- daarin dan een gemeenschappelijke basis te vinden voor eenheid.

Dan heb ik in principe het staatkundige gemaakt tot het alles beheerschende in het leven, dan heb ik in principe binnengehaald het nationaal-socialisme. Wel in verfijnden vorm, niet bruut en ruw en wreed zooals het Duitsche nationaal-socialisme zich heeft geopenbaard en uitgeleefd, maar toch het nationaal-socialisme. Wel op Nederlandsche leest geschoeid en trouw aan het huis van Oranje, maar toch het nationaal-socialisme. Het nationaal-socialisme, dat in het nationale zoekt de eenheid, de saambinding, de gemeenschap (societas) der menschen en dat zoo den staat maakt tot den alles overkoepelenden levenskring.

Daarom is dit eenheidsstreven zoo gevaarlijk, zoo gevaarlijk voor Nederland. Het is een herhaling van wat de vorige eeuw heeft doen zien. Na de Fransche overheersching bleven de ideeën van de Fransche revolutie de geesten leiden, ook hier in ons land. De terreur verdween, zeer zeker, er werd orde geschapen in den chaos, inderdaad. Maar de ideeën bleven. Die gingen ook heerschen in de kerk. Die leidden tot de vervolging van de Afgescheidenen. Vervolging in naam van de eenheid en de verdraagzaamheid.

Thans gaan we hetzelfde beleven. De tyran is verdwenen. Oranje zit weer op den troon.

Maar de revolutionaire ideeën blijven den toon aangeven. Eenheid, gegrond in het staatkundige, in het nationale, met verwaarloozing van de principieele instelling.

Nederland, Iet op u saeck!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen