ZENDING EN EVANGELISATIE

SOEMBA.

Het „Geref. Weekblad", eindredacteur Prof. Dr " J. Ridderbos, bracht 15 Febr. J.I., onder bovenstaand opschrift, het volgende bericht:

„In de Kerkbode van Vlaardingen geeft Dr Kraan in 't kort den inhoud van een particulier schrijven van den taalgeleerde van het Ned. Bijbelgenootschap Dr L. Onvlee weer. Dr Onvlee zelf werd met de zijnen, trots vele gevaren, wonderbaarlijk door God bewaard en bevindt zich op 't oogenblik in Makassar. Enkele broeders, die, evenals hij, vroeger op Soemba werkten, zijn tot hun arbeidsterrein teruggekeerd en hij zelf hoopt hen spoedig te kunnen volgen. Van hen vernam hij, dat, behalve de woning van Dr Berg, den zendingsarts, alle zendingshuizen op West-Soemba, en dus ook het zijne, zijn verwoest. Verloren ging ook alles, wat de broeders aan materiaal voor hun werk verzameld hadden. Tegenover dit teleurstellende bericht staat een verblijdende tijding. De kerkscheuring op Soemba, ontstaan door het optreden van Ds Goossens, is weer geheeld. Op één gemeente na, die zich nog afziidig houdt, zijn de kerken op Oost-Soemba weer één."

Ik meen, dat onze lezers zich niet minder zullen interesseeren voor den gang van zaken op het Tiendingsveld dan de lezers van 't „Geref. Wkbl." Vooral diegenen onder ons, die iets van de kwestie- Soemba afweten (ondanks het geheimzinnig waas, waarin de synode van Sneek-Utrecht met haar comité-vergaderingen deze kwestie hulde), zullen met OTJd-open oogen bovenstaand bericht lezen.

Immers, zij wisten, dat de Kerken van Oost- Soemba (miss. pred. 'Ds Goossens) zich vanaf 1938 , , vrijgemaakt" hadden, zich o.m. grondend op art. 31 K.O. en dus niet meer leefden in het verband der Zendende Geref. Kerken in Ned. en dat zij alzoo ook niet meer met de inheemsche kerken van i^Tidden- en West-Soemba, die zich aan de leiding der „Soembazending" bleven onderwerpen, gemeenschap hadden. M.a.w.: Op Soemba was een kerkscheuring pntstaan.

En thans geeft „Geref. Wkbl." de „VERBLIJ­ DENDE TIJDING" door, dat die kerkscheuring „is geheel d."

Die „verblijdende ti-'ding" is afkomstig, via Dr Onvlee, van enkele Zendi^gsarbeiders, die — na un intemeering — „tot hun arbeidsterrein zijn eraggekeerd." Deze broeders hebben terplaatse die herstelde eenheid in oogensehouw genomen. Zij weten er dus alles van. Toen ebben zij die eenheid als een verblijdende gave geaccepteerd, en hun vreugde, ia Dr Onvlge, doorgegeven naar Holland! En Geref. Wkbl." stelt zich terstond naast deze vereugde broeders en juicht mee! Immers kerkscheuring No. I (gegrond op art. 31 K.O.) is geiquideerd; met kerkscheuring No. Il zal 't ook el in orde komen! Art. 31 K.O. blijkt-toch geen tevige kerkelijke grondslag te zijn! Dat is op oemba wel duidelijk geworden.

Wij kunnen onmogelijk met de leiding-gevende iguren van de Geref. Kerken (ten-ónder-houdende rt. 31 K.O.) mee juichen vanwege de z.g. herstelde enheid op Soemba. Want ER ZIJN NOG AfJDERE ERICHTEN, die ons het juichen doen vergaan.

Allereerst een bericht, te vinden in „Trouw" van 16 Febr, '46, aldus luidende:

„UIT JAPAN." 175

In 1940 dwongen de Japansche ftutoriteit«B de verschillende Protestantsche Kerken en Zendingen tot een fusie. De Anglicaansche Kerk weigerde zich daaraan te onderwerpen en werd officieel opgeheven, de leidende figuren gevangen gezet en de trouw-gebleven leden vervolgd. Toch bleef deze Kerk ondergrondsch bestaan. Thans na zes jaren is ze weder aan het daglicht getreden. Er werd reeds een synode gehouden, welke aan de Kerk een vernieuwde organisatie gaf, "

Blijkens „Geref. Wkbl." is de kerkscheuring op Soemba — tot groote vreugde der teruggekeerde zendingsarbeiders — geheeld t ij d e n s h u n i n- terneering, d.i. tijdens de Japanschebezetting! Wat deze brs. dus voorheen zelf niet hadden kunnen bereiken, is tijdens hun afwezigheid, onder Japansch regime, zóó maar tot stand gekomen. En na hun temgkeer op Soemba juichen zij en „Geref. Wkbl." juicht mee!

Maar met het oog op boven-geciteerd bericht uit Japan, achten wij die blijdschap voorbarig. En nadere berichten van Soemba zullen moeten uitmaken, of die vreugde gerechtvaardigd is, óf zondig!

DIE NADERE BERICHTEN ZIJN ER!

Ze zijn o.m. afkomstig van verschillende goeroe's- Indjil (hulppredikers) van de Kerken van Oost- Soemba en waren gericht aan de vertegenwoordigers dier Kerken, die sinds 1939 in Holland vertoeven ter behartiging van de belangen dier Kerken, n.l. laan Ds Goossens en Goeroe-Indjil K. Tanahomba.

Die berichten behelzen o.a. het volgende: Medio 1942 zijp de Japanners op Soemba gekomen. De Europeesche Zendingsarbeiders hadden vooraf maatregelen genomen, opdat door het inheems.che Zendingspersoneel het werk in hun geest zou worden voortgezet. Zoo verscheen b.v. de Inheemsche „Pendeta" (dominee) op het tooneel van het kerkelijk leven op Soemba.

Ook Oost-Soemba werd niet vergeten! Zoo had de Vergadering van Zendingsarbeiders reeds in Nov. '40 den goeroe-Indjil S. Dara van Palla (Westoemba) geplaatst te Melolo (Oost Soemba).

Het Inheemsche Zendingspersoneel heeft, evena'ls de Europeesche Zendingsarbeiders sinds de kerkscheuring steeds gedaan hadden, zich er vooral p toegelegd om de Vrijgemaakte Kerken van O. Soemba het bestaan onmogelijk te maken. De éénheid moest hersteld worden! Het koste wat het wil!

En toen is het.vreeselijke geschied: Men riep de hulp van het Japanscheregime n tegen de Kerken van Oostoemba!

Daartoe was de gelegenheid schoon. Want enkele rominente Inheemsche figuren van de Zending ekleedden, als satellieten van de Japanners, betuursfuncties.

Met name worden genoemd: D. H. L a t u p e- i s s a, eertijds Zendingsschoolopziener, leeraai* an de Standaardschool te Pajeti en voorzitter van en kerkeraad te Pajeti (Midden-Soemba, miss. red. Ds Lambooy). Verder: A. Soroinsiong, oofd van de Standaardschool te Pajeti. Deze werd oor de Japanners te Melolo (Oost-Soemba) gelaatst ter vervanging van den Bestuursassistent eylo, die gearresteerd en vermoord werd.

De goeroe-Indjil S. H. D a r a, door de Vergadering e _ Melolo geplaatst, heeft zich tot de Japanners ewend — per adres Latuperissa en Soroinsong — et het verzoek om een eenheidskerk tot tand te brengen. De leidende figuren (de goeroe'sndjil) der Vrijgemaakte Kerken van O. Soemba erden te Waingapoe geïnterneerd en dag in, dag it met rijststampers, waterleidingpijpen enz. afgeanseld. Zij hadden geen hoop meer er het leven te uilen afbrengen, maar, zoo schrijven zij. God wilde ns toch nog gebruiken in Zijn dienst.

Na zes tot tien maanden, toen de onrust in Oost- Soemba den kon was ingedrukt, werden zij geleidelijk weer vrilgelaten, doch per rondschrijven, onderteekend door A. Soroinsong, werd bekend gemaakt: „dat alle goeroe's van den ketter Goossens moesten ontslagen worden en vervangen door anderen."

Met zware bedreigingen werd hun verder den mond gesnoerd. Had een „Zendingsgoeroe" een huis noodig, dan werd een „vrijgemaakt" goeroe-gezin op straat gezet. Dit geschiedde b.v. te Melolo. Vervola: ens werd het volledig gemeubileerd huis van Ds Goossens te Maoe-Maroe geheel leeggeroofd, de zoldering en de wanden werden uitgebroken en het huis als Zendingsschool in gebruik genomen. Alle meubels, brandkast met inhoud, sanitair, stoffeering, verlichting enz. zijn verdwenen, alle boeken verbrand. Sommige meubels werden i n Zendingsdienst gebruikt, evenals het huis zelf. Zoo is een boekenkast gesignaleerd in het internaat te Pajeti, één bij den Zendingsschoolopriener Hanoch Ihalau en één bij Soediardjo, Zendingsverpleger. De bezittingen der vrijgemaakte kerken erden eveneens geroofd: kannen, bekere, tafel-

lakens' van het H. Avondmaal, kerkelijke boeken enz., niets werd gespaard. Zelfs de lapjes en de verdere povere bezittingen van de. door Mevr. Goossens opgerichte Vroiiwenvereeniging, vcelke werkte iroor de uitbreiding van den Medischen Dienst in Oost-Soemba, werden geroofd. Hetzelfde geschiedde met alle bezittingen van Goeroe-Indjil S. Hawoe, tot de kleertjes der kinderen toe, omdat deze goeroe het huis van Ds Goossens bewoonde en bewaakte. „Al die geroofde goederen werden overgedragen aan S. Dara", den Zendingsgoeroe te Melolo, zoo verluidt het in één der brieven. Dit bericht zal wel slaan op de kerkelijke goederen.

Zóó werd de „kerkscheuring geheeld". Zóó werd de fusie tot stand gebracht.

Ook de Pinkstergemeente en de sectarische ^groep van Ama Ratoe te Melolo werden in de „eenheidskerk" opgenomen, welke onder leiding der Zendingsgoeroe's werd gesteld. Een aantal ouderlingen werd „ontslasjen" en anderen „aangesteld", waaronder Ama Ratoe, Soediardjo, Hanoch Ihalau.

-De goeroe's van de vrijgemaakte kerken werden bespied, omdat 4ials spionnen der geallieerden beschouwd werden. , , Zendings"-christenen leenden J^ich als aanbrengers. Zoo b.v. de schoolgoeroe fonderwiizer) Therinathe te Maoe-Maroe.

Foe was nu het geestelijk leven in die „eenheidskerk"?

De bedaaede . goeroe-Indjil van Petawang, W. Coreh, sehriift: „Orn kort te gaan, de gansche Kerk o» Soemba was in duisternis gehuld. Vooral wat betreft de zonde tegen het eerste gebod, de afgodendienst; zoowel goeroe's-Indiil (hulnnredikers) als goeroe's-sekolah (onderwijzers), als ook de kerkleden, d'e in Jaioanschen dienst waren, allen aanbaden de Tenuhika (? ) van den Japanschen kei7er. zij aanbaden de zon en den Japanschen grond."

De heer D. H. Krijger, na zijn intemeering op Soemba teruggekeerd, verspreidt het bericht, dat Ds Goossens nooit meer terug komt en tracht ook met andere geruchten de menschen in Oost-Soemba te ontmoedigen.

Is de eenheidsbeweging op Soemba geslaagd? Ik verw"s nogmaals naar het bericht „Uit Jawan", over de Anglicaansche Kerk. Want met de fusie op Soemba is 't niet anders gegaan dan met die in Japan. Ondergronds bleven de vrijgemaakte Kerken van O. Soemba bestaan.

Thans ziin reeds weer verschillende gemeenten bijeen-vergaderd. Hoewel gehavend, herrijzen de gemeenten, de een na de andere, uit het stof. Soms werd door de Jananners de kamnong afgebroken, de kerk verwoest en raakten de kerkleden verstrooid. De goeroe's-Indjil zijn druk bezig de schapen te verzamelen.

De kinderen Israels komen weer uit de spelonken tevoorschiin.

On enkele afgelegen plaatsen in de bersren is door trouwe goeroe's het werk —ondanks alles —• voortgezet. Het woeden van den T^ijand kon Gods werk niet vernietigen. Zoo is er in Madoe Tolong zelfs een kring van vijftig zielen gegroeid.

Na dèn terugkeer van het Nederlandsch Gezag ziin de rollen omgekeerd. Sommige , , 2(endings"raddraaiers ziin reeds ge^^angen gezet, zooals: Latuperissa. Soroinsong, I. Tiul (goei'oe-Tndiil en ouderling te Paieti, die ook reeds in 1939 door het Nederl. PestiTur tot gevangenschan veroordeeld werd), P. Noehamara (eveneens een goeroe-Tndjil uit Midden- Soemba, miss. nred. Ds Lambooy).

Meerderen zuUen hen in het gevang volgen, want in deze maand Febr. worden de verschillende gevallen door het Ned. Gezag te Wainganoe behandeld.

Verder wordt in de ontvangen brieven groote aandrang uitgeoefend op Ds Goossens en goeroe K. Tnnahomba om ten s p o e d i g s t e naar Soemba terug te keeren, daar er zoo veel werk is te doen op den gehavenden akker Gods in Oost- Soemba.

Tot zoover de berichten, zeer verkort weergegeven.

Vele vragen rijzen nu. Maar vooral deze: Heliben de on Soemba tenn'p'ekeerde 7rf> ndingsarbeiders inderdaad een „verbliidende" tiiding doorgegeven naar Holland? Is, het integendeel niet zeer bedroevend, dat die broeders, en ook het „Geref. Wkbl.", de ..Janansche" ee"beid? !kerk on Soemha met blijdschan begroeten? Nemen niet, zoowel die !? «ridingsarbeiders on Soemba, als ook het „Geref. Wkbl.", door hun vreiigdebetoon, de volle verantwoord e 1 ii k h e i d on zich voor een kerkelijke eenheid, die niet uit den Geest van Christus, maar uit den heidenschen Jananschen geest is voortgekomen? Heeft de geest van den, door de svnode van TTti-echt in eer herstelden, collaborateur Dr H. H. Kuvner zulk een machtigen invloed uitgeoefend on ziin kerkeüike omgeving, dat elke collaboratie toeo'eiuicht wordt, ook die on Soemba, zelfs al geschiedde deze ten koste van het bloed en de tranen der venmlgde en afgeranselde leiders der Vrijgemaakte Kerken van Oost-Soemba?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen