ZENDING EN EVANGELISATIE

ÜEMMGELISATIE: .

„HER-ORIENTEERING". Kant heeft eens de vraag gesteld: wat is te verstaan onder de uitdrukking: „zich in het denken oriënteeren" ? Hij neemt in zijn opstel daarover de moeite, de vraag te stellen, wat de term. „zich oriënteeren" eigenlijk zeggen wil (ed. Cass., rV, 352/3).

Hij zegt dan: „zich oriënteeren" beteekent, eigenlijk gesproken, uit een gegeven omgeving van de vier windstreken, hetzij het Noorden, of het Zuiden, het Oosten of het Westen, die plaats te vinden, waar „de opgang" is. Oriënt beteekent: opgang, n.l. van de zon. De zon gaat in het Oosten immers op; de plaats, waar ze opkomt, kreeg den naam „Oosten". Zie ik de zon aan den hemel' staan, en weet ik, dat het de tijd van den middag is, dan kan ik met behulp van deze gegevens wel zuiden, westen, noorden en oosten vinden. Dat is „g e o g r a f 1 s c h e oriëntatie". We gaan daarbij uit van de VAST­ HEID van de objectieve gegevenheden, zegt Kant. Ook als wij, daarin subjectief, het onderscheid tussclien rechts en links in rekening brengen. Stel, dat op een bepaalden dag alle sterrebeelden de oostehjke richting veranderden in een westelijke, maar overigens haar gedaante, onderlinge verhouding, enzoovoort, behielden, dan zouden in den volgenden nacht alle menschen, ook de geleerde sterrekundigen, zich niet meer kunnen oriënteeren, ze zouden zich des-oriënteeren. Tenminste, als de menschen dan alleen zouden letten op wat zij zien, en niet tevens op wat zij „voelen" in het onderscheid van rechts en links.

Hierna handelt Kant over de „mathematische orienteering", zooals hij het noemt; b.v. als ge in een donkere kamer zijt, die ge toch wel van vroeger kent. Kan ik een bepaald voorwerp, een tafel b.v., waarvan ik de VAS'TE positie weet, aanraken, dan weet ik meteen, hoe ik me verder in de kamer bewegen moet. Had iemand voor de grap evenwel alle meubelen zóó geplaatst, dat ze in de onderlinge verhouding precies zoo gebleven waren, alleen maar zóó, dat rechts links, en links rechts werd, dan zou iki me toch niet in de k a m e r oriënteeren kimnen; de wanden waren immers gebleven zooals ze waren; ik zou wel stoelen en fauteuils en orgel en piano kunnen vinden, maar de wand, waarin de kamerdeur, of een bepaalde kast was, zou ik niet kunnen vinden.

En daarna komt Kant terecht bij Ihet „zich oriënteeren in het denken". We laten hem daar verder maar voor wat hij is; want nu tracht hij zijn algemeen filosofisch standpunt aannemeUjk te maken.

Dit nog al gemakkelijk leesbare gedeelte uit Kant's geschriften komt me nog al eens in den zin, als ik van „oriënteering" of van „nieuwe oriënteering" hoor spreken. Uit de dagen van de Asser synode herinner ik me heele artikelen over de „nieuwe oriënteering op Jezus Christus". De betoogen kwamen doorgaans hierop neer, dat in onze geestelijke behuizing heel wat moest verschikt worden; heel wat overgeleverde meeningen moesten vallen; he^ wat heilige huisjes losgelaten worden. In stee van de b e 1 ij d e n i s werd „Jezus Christus" het vaste punt. Alsof „Jezus Christus" mij iets zeggen kan, tenzij ik van Hem iets belijd; tenzij ik Hem kén. In feite werd een „nieuwe" „Jezus Christus" ontworpen; in feite werd de oriënteering losgelaten.

Ik wil maar zeggen, en nu laten we Kant heelemaal los, dat van een „zich oriënteeren" geen redelijke sprake wezen kan, tenzij we v a s t e p u n- t e n hebben, vaste ordeningen, va si te betrekkingen, vaste grootheden. Wie de vastigheden verandert, die oriënteert zich niet meer. Maar die des-oriënteert. De man in die donkere kamer oriënteerde zich slechts ten aanzien van de losse meubelstukk e n; ten aanzien van de k a m e r, ten aanzien van de w a n d e n, de kasten, de deuren, dus de eigenlijke grootheden, die de ruimte tot een kamer maakten, kon hij zich heelemaal niet meer oriënteeren.

En wanneer we iemand zouden ontmoeten, die net zoo lang zou redeneeren, tot dat hij ons wijs gemaakt had, dat oosten westen, en noorden zuiden was, dan zou die man ons niet oriënteeren in Gods schepping, maar hij zou zich éen , , oriënt", een , , vast pimt" fantaseeren. Hij zou zich oriënteeren in zijn eigen denk-beelden. Ilij zou eigenhjk die denkbeelden oriënteeren naar-zichzelf, Personalistisch-Subjectivistisch. Maar ten aanzien van de werkelijkheid, en haar ordeningen, die van God zijn, zou hij zich niet oriënteeren, doch alleen maar des-oriënteeren. Hij zou m.a.w. grootelijks zondigen.

Aan zulk zondigen, zülk zondigen, dacht ik, toen ik een knipsel me toegezonden zag uit , , Contact", de kerkbode van de „classis Batavia". De classis der synodocratische gemeenschap, hebbende de bevoegdheid van een particuliere synode. Daarin schrijft ds Verkuyl, dezelfde man, die ons het onsoriënteeren afnemen wou, toen hij de geografisch van Mussert en Van Geelkerken en Max Blokzijl ver verwijderde, doch principieel en politiek naast hen staande „indonesische" revolutionairen en collaborateurs wou aannemelijk maken. In zijn blad schrijft hij een artikel over , , Her-oriën±eeringop het gehield der Zen din g". We nemen het geheel over:

In 't vorige nummer heb ik iets verteld over de besprekingen in Holland ten aanzien van de Gereformeerde Kerken in Indië.

In Holland woonde ik echter ook allerlei besprekingen bij over de toekomst van het Zendingswerk. In dit artikel wil ik daarvan gaarne iets mededeelen.

De eerste indruk van die besprekingen is deze, .dat — • terecht — alle plannen over de toekomst van het Zendingswerk in deze landen, speciaal wat Java-en Sumatra betreft, een uiterst voorloopig karakter dragen. Men is in Nederlandsche Zendingskringen er ten volle van overtuigd, dat onze plannen voorloopige projecten moeten zijn, die straks — als de gelegenheid tot samenwerking hersteld zal zijn — in 't bijzonder aan de Indonesische en ChineesChe kerken voorgelegd moeten worden.

Overal leeft de hoop, dat ook de Indonesische kerken met hun plannen en projecten zullen komen-en dat dan in onderlinge samenwerking de uitvoering van de gezamenlijk opgebouwde plannen kan ter hand genomen worden.

De tweede indruk is deze, dat het geloof in de zekerheid van de voortzetting van het Zendingswerk en de afbouw van den kerkelijken arbeid niet gebaseerd wordt op speculatie aangaande de afwikkeling van de politieke situatie, maar op de belofte van den Heere Jezus Christus, dat dit Evangelie des Koninkrijks zal verkondigd worden tot een getuigenis onder alle volken.

De eerste indruk ïs, dat zoowel in Holland als hier de bereidheid tot samen-werking tusschen de Geref. Kerken en de samen-werkende Corporaties (Oegstgeest) en de Protestantsche Kerk van Indië sterk is toegenomen.

Welke plannen zijn thans in voorbereiding?

1. Vanuit de drie zooeven genoemde instanties en vanuit diverse Indonesische Kerken is de wensch opgekomen om in Batavia te stichten een volledige Theologische Hoogeschool met een volwaardige bezetting, ter opleiding van Indonesische en Chineesche predikanten in leidinggevende posities.

Op de a.s. Generale Synode in Augustus zal dit plan aan de Synode worden voorgelegd. De bedoeling is, dat deze school zal uitgaan van de Indonesische en Chineesche Kerken, de samenwerkende Corporaties, de Protestantsche en de Geref. Kerk. De docenten zullen gehouden zijn aan een instructie, die van hen eischt, dat zij zich zullen gebonden achten in hun wetenschapsbeoefening aan Gods Woord en de belijdenis der kerken. Aan de uitwerking van een en ander wordt nog gewerkt. Officieus worden reeds allerlei namen genoemd. Van Geref. zijde is o.a. de naam van Ds S. U. Zuidema als docent herhaaldelijk genoemd.

2. Dergelijke plannen bestaan ook ten aanzien van Middelbare Theologische opleidingsscholen voor de opleiding van Goeroe's Indjil en pandita's.

Zoo is thans in bespreking een plan om in Makassar voor de Groote Oost en de Kleine Soenda-eilanden een- Middelbare Opleidingsschool te stichten.

Het voordeel van een dergelijke groote school is, dat men dan verzekerd kan zijn van een goed docenten-corps, dat de docenten niet overbelast worden en daarom — teveel verwaarloosde taak tot nu toe — Maleische en Javaansche handboeken kunnen schrijven, terwijl voor de leerlingen het voordeel is, dat ze verder leerSn kijken dan de loeale sfeer, waaruit ze komen en, terwijl zij elkander zoo leeren iennen, de verbondenheid van de Indonesische kerken ook meer voor hen spreken gaat.

Dergelijke plannen bestaan ook voor Java. Daar zal ook een groote Middelbare opleidingsschool' moeten ontstaan inplaats van de beide scholen (in Djokja en Malang), die vroeger • bestonden. Maar dit plan draagt inderdaad een veel voorloopiger karakter dan dat voor Makassar, omdat voor het plan Makassar contact met de Indonesische Kerken reeds mogelijk geweest is.

3. Met groote vreugde hebben de Zendingsinstanties, die speciaal geïnteresseerd zijn bij de Javaansche kerken, vernomen, dat de één-wording van de Javaansche kerken bezig i's een feit te worden.

In verband daarmee zijn tusschen de instanties allerlei contacten gelegd en wordt 't plan uitgewerkt om voortaan — als de Javaansche kerken hulp noodig hebben bij haar enorme taak 't Evangelie uit te dragen onder de millioenen van Java — de hulp in onderlinge samenwerking te bieden.

Het feit, dat de Javaansche Kerken alle één zijn in haar belijdenis, die volkomen bijbelsch gefundeerd is, maakt een dergelijke samenwerking gemakkelijk.

4. T.a.v. Chr. Hospitaalarbeid en Chr. Onderwijs is vrijwel ieder in Zendingskringen overtuigd, dat ook op dat gebied heroriënteering ten zeerste noodzakelijk zijn. Er is in Holland een Commissie van Zendingsartsen bezig 'om ' te bestudeeren - hoe in andere Aziatische landen het probleem van de medische verzorging wordt ter hand genomen en welke plaats het Chr. hospitaalwerk daarin behoudt.

Een dergelijke commissie is ook ingesteld t.a.v. het Chr. Onderwijs. Deze commissie verzamelt gegevens t.a.v. de organisatorische technische vraagstukken, waarvoor de nieuwe situatie het Chr. onderwijs in deze landen stelt en stellen zal.

Voorts is nog van groote beteekenis het plan, dat in Holland gewoonlijk genoemd wordt: , , het plan de Niet", betreffende een te vormen „Raad der Kerken en Zending". Daarover wil ik in 't volgende nummer van „Contact" iels schrijven.

Er zijn in 't Zendingswerk tijden geweest, dat er door den overvloed van werk geklaagd moest worden over een tekort aan „strategie" en „planning".

Nu beleven wij een tijd, dat er in bepaalde deelen van dezen archipel weer volop practisch gewerkt kan worden, maar dat voor andere deelen de eisch van geduldig afwachten en van bezinning en „planning" duidelijk spreekt.

Moge de Heer der Zending zoowel de „fieldworkers" als de „plannenmakers" zegenen.

Hij zegene zeer in 't bijzonder alle Indonesische en Chineesche Kerken, waar zij zich ook Bevinden.

Tot zoover het artikel van ds Verkuyl.

Het kardinale punt is daarin, dat hij die samenwerldng m.et principieel andersdenkenden toejuicht.

Saamwerking, die de principiëele basis hetzij prijsgeeft, hetzij naast nièt-principiëele, of anders-principieele, op één lijn plaatst, beteekent: de oriënteering verhinderen, en oimaogeUjk maken. Het beteekent: zich oriënteeren naar zichzelf. Een Theologische Hoogeschool te Kampen, die de mannen uitwerpt; die de binding aan de vaste ordeningen, de vastgelegde binding aan die ordeningen ftiandhaven, maait ook een eind aan de oi'iënteering; zij oriënteert de school naar een groeps-'wil, een groeps-maxime, een groeps-belang. Niet meer naar hetgeen vanouds , , oriënt", d.w.z. de van God gestelde vaste plaats heette. En van een Theologische Hoogeschool daar in Batavia, die naast elkaar plaatst docenten van allerlei oriënteering ten principale, geeft óók de oriëntatie prijs. Een instructie, die de oriëntatie van de docenten even moet, maar die de belijdenis „der kerken", wat wel beteekenen zal de behjdenis van de hier genoemde kerken, voor hen bindend verklaart, bindt niet meer aan het vaste punt, dat de God der aarheid, zooals wij E[em kennen en belijden, heeft esteld met gezag. Zijn de Javaanscflie kerken erkehjk één in haar belijdenis? Als ik de samenerkende instanties naga, geloof ik het niet.

Den titel, dien ds Verkuyl boven zijn artikel chreef, vermogen wij slechts met een tikje wrangen umor te lezen. O Kant, o astronomen, o ships that ass in the night

Zie voorts „Kerkelijk leven".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen