Ds Bos over de A.-R. partij

In dit blad heeft de hoofdredacteur onder „Persscnouw" overgenomen den tekst van eenige artikelen van ds Joh. Francke te Rotterdam, verschenen in de kerkbode Rotterdam—Zuid-HoUand-Zd, inzake een brief, welken ds B. A. Bos aan het einde van het jaar 1946 zou hebben gericht aan de A.R. kiesvereeniging te Voorburg. Daarop is gevolgd een tegenspraak van ds Bos, waarvan de esseutieele punten zijn weergegeven in „De Reformatie" van 19 Augustus j.l. Tenslotte heeft ds Francke opnieuw in zijn kerkbode aandacht geschonken aan de kentering In de opvattingen van ds Bos. De lezers van „De Reformatie" hebben den tekst van zijn artikelen kunnen volgen onder de „Persschouw" in de nummers van 9 en 16 September j.l.

Uiteraard •— wij konden niet anders verwachten — hebben de laatstbedoelde artikelen weer een reactie uitgelokt van ds Bos. In „De Roeper" van 16 September 1930 wijdt hij hieraan een aantal kolommen. Aan de beschuldigingen van laster welke hij aan het adres van ds Francke richt, willen wij voorbijgaan. Ds Francke is wel in staat daarop zelf te antwoorden. Wat ons speciaal belang inboezemt is de voorstelling van zaken welke ds Bos thans geeft over het gebruik van zijn concept-brief.

Hij had — naar hij schrijft — indertijd bezwaren tegen de wijze van propaganda van de A.R.-partij. Daarin heeft Iiij gelijk. Deze bezwaren had hij niet alleen; anderen deelden die. Maar hij spreekt niet de waarheid, wanneer hij vervolgt: „Ik heb inderdaad deze zaak (t.w. de propaganda, de J.) willen bespreken met enkele broeders. Ik gaf daartoe aan één broeder (zegge en schrijve één) een concept-schrijven, waarachter ik zelf veel vraagtekens plaatste, en dat ik daarom eens graag bekeken wilde zien. Hiervan is echter nimmer iets gekomen, in onderlinge afspraak. Maar het venfln Is, dat NU, om mij ACHTERAF te treffen, deze brief door ANDEBEN is vermenigvuldigd, zonder dat ik daarin ooit gekend ben, zonder dat ik controleren kan of IK die concept-brief gemaakt heb, of dat men er wijzigingen in heeft aangebracht — mijn enige exemplaar gat ik af — en men gaat er nu mee leuren." Deze onwaarheid treedt onmiddellijk aan den dag, als men den tekst van het door ds Francke gepubliceerde concept naleest. Deze tekst is vrijwel juist. Wij hebben dien — zooals hij is gepubliceerd In „De Reformatie" — vergeleken met het oorspronkelijke exemplaar van het ontwerp (dit is tijdens de besprekingen in den kerkeraad t.a.v. de positie van ds Bos in het voorjaar 1950 door ons gedeponeerd in het kerkelijk archief). Wij meenden tot een nauwkeurige vergelijking, gezien het geschrijf van ds Bos, te moeten overgaan! Slechts eenige onbeteekenende correcties moeten in dien tekst worden aangebracht. Volledigheidshalve willen wij ze hier vermelden.

In de 9de alinea moet na „te verkrijgen resultaat" worden ingelast: , , een practisch, zichtbaar en desnoods tastbaar resultaat." Voorts moet in de voorlaatste alinea worden ingevoegd na „door de A.R.-pers bestreden" de zinsnede: , , en ik meen te mogen veronderstellen dat ook de partijleiding haar veroordeelt". Tenslotte is ten onrechte aangegeven dat het concept was onderteekend.

Bij lezing van het gepubliceerde ontwerp blijkt wel, dat ds Bos niet alleen ten aanzien van propaganda-methoden maar ook en vooral met betrekking tot de „beginselen" der A.R.-partij fundamenteele grieven koesterde. Wie van hen die de dominee Bos van 1946 hebben gekend, zal zich daarover trouwens verwonderen? Bovendien toont deze concept-brief wel aan (in het bijzonder in de laatste alinea's) dat ds Bos wist namens een „kleine kring van menschen" te spreken. Het was dan ook de bedoeling dat anderen, die mèt ds Bos de in zijn ontwerp bedoelde vergaderingen der kiesvereeniging hebben bezocht, aem het stuk acmaesie zouden betuigen. , , Een onderlinge afspraak" van een zoodanig karakter dat „er nimmer iets van gekomen is" is nooit gemaakt. Achter de vraagteekens, waarvan ds Bos spreekt, moeten wij vandaag een vraagteeken zetten; indertijd waren ze er niet, althans niet van zijn kant. De concept-brief is ook niet „achteraf door anderen vermenigvuldigd"; althans is het overtypen daarvan indertijd gebeurd door menschen uit den bovenbedoelden „kleinen kring".

Helaas heeft ds Francke aanvankelijk de feiten nier geheel juist weergegeven. Van wie hij een afschrift van het oorspronkelijke concept heeft ontvangen en wie hem eventueel over het verloop van zaken heeft ingelicht, is ons niet bekend. Om eventueele misverstanden weg te nemen hebben wij hem op 25 Augustus 1950 o.a. het volgende geschreven:

„Het door U opgenomen stuk is niet door ds Bos verzonden. Hij heeft het wel opgesteld en daarom kan het zeer zeker geacht worden zijn opvattingen uit die dagen weer te geven, doch deze brief is nooit door hem of door anderen uit de gemeente verzonden. Het was de bedoeling, dat deze brief een onderwerp van bespreking zou uitmaken in onze kring; ds Bos zou bij dlo bespreking de leiding hebben" en voorts: „Wel heeft het ontwerp in onze kring gecirculeerd, maar het is allengs min of meer m het vergeetboek geraakt. Berst bij onze ernstige besprekingen met ds Bos in de kerkeraad, in het begin van dit jaar is hem officieel nog eens over het stuk gesproken. Hij verklaarde toen, dat hij na een bezoek aan Jan Schouten — waarvan hij ons als zijn medebroeders indertijd nooit tn kennis heeft gesteld — zijn bezwaren als opgegeven beschouwde", alsook „Het lijkt me noodzakelijk — en Ik weet te spreken namens tal van leden der Kerk alhier — dat de mededelingen In Uw kerkblad worden gerectificeerd. Ik twijfel er ook niet aan, of U zult hieraan willen medewerken".

Het is om de waarheid te dienen, dat wij er prijs op stellen de juiste toedracht in het kort te beschrijven. Er dreigt langzamerhand weer „een mythe" te groeien! Verwarring is onvermijdelijk indien in de pers onvolledige of onjuiste feiten worden weergegeven. Zelfs in het aan ons, als lid der A.R. partij, toegezonden „Nederlandse Gedachten" van 16 September 1950 wordt nota bene ge­ suggereerd, dat „De Reformatie" onwaarheid zou hebben gesproken.

gesproken. Van de in de artikelen van ds Bos gesignaleerde „handlangers", „kruiken die te water gaan", „spelletjes die worden doorzien", „valsheid in geschrifte" en „lastermethoden" hebben wij terwille van de waarheid en gerechtigheid maar geen melding gemaakt!

G. DE JONGE.

NASCHRIFT. Op Zondag 17 Sept. deelde een kerkeraadslid te R.-Z. ons mee, dat ds B. A. Bos weersproken had ook de laatste opmerkingen van ds Francke, opgenomen In ons blad. We verklaarden ons bereid, diens tegenspraak-artikel door te lezen, en diens essentieelebeweringen nog naar de drukkerij te zenden voor diezelfde week, indien bedoeld kerkeraadslid gelegenheid zou vinden, ons het blad van ds B. te doen toekomen aan ons logies. Dit is niet gebeurd; en voorts ontvingen wij van niemand het blad. Nu een lezer ons deze „Stem" toezendt, sturen we deze copie door. Overigens ontvingen we ook Ned. Gedachten niet. Misschien is het daar zoo iets als in ds Toornvliet's blad; die publiceerde een artikel van den synodocr. dominee van Giessendam tegen ons, enkele weken nadat de man die het schreef, zijn bewering van onjuiste voorlichting onzerzijds zelf al had teruggenomen. Sinds liet ds T. het zoo.

K. S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen