Prof. Ds K. Schildes

Aanstaanden Dinsdag zal, zoo de HEERE wil, onze Redacteur, Prof. Schilder, zijn zestigsten verjaardag vieren. Velen zullen op dien dag met hun gedachten en vooral met hun hart bij hem zijn. En zij zullen God danken voor alles wat Hij in , , K. S." aan zijn volk heeft gegeven.

Ik geloof dat dat moet!

Want wij mogen Gods geschenken niet achteloos voorbijloopen. We moeten zegeloovig ontvangen. Zeker, zeker, dat beteekent nooit, dat we kritiekloos worden. Het houdt dus ook in, dat we in de menschen, die God aan ons geeft, onderscheiden tusschen wat uit Gods genade ontsprong en wat werking is van het zondige vleeseh. Maar we zullen nimmer vanwege het „aarden vat" de „schat" van Gods genade, die Hij daarin naar ons toedroeg en permanent aan ons geeft, verachten of ook maar miskennen.

En daarom zullen we Dinsdag den HEERE danken uit den grond van ons hart voor wat Hij in K. S. gaf en geeft, deed en doet. En aan het verzoek om dien dank namens den grooten Reformatie-kring in Schilder's „lijfblad" te vertolken voldoe ik graag.

Men moet het hebben beleefd om te welen, hoe het perswerk van K. S. in de jaren tijdens en na den eersten wereldoorlog in de kerkelijke wereld opflitste. Het was in den gereformeerden volksboek toen zoo deftig en plechtig! De gezalfde zinnen, gevuld met een hoog percentage cliché's, werden in kerkbodes en veel stichtelijke lectuur netjes achter elkaar gezet. Het kabbelde en deinde — een enkele uitzondering daargelaten — zoo rustig en zoo zoetjes, zoo verveeld en vervelend, in kranten en boeken. En toen kwam opeens K. S.! Hij leek soms een kwajongen, die in een deftig gezelschap van oude heeren, tijdens een diep ernstige conversatie, met een oolijken snuit .proppen begint te schieten. Maar — wat hij zei was echt, levend, raak en dat bleek eiken keer: ook zoo diep ernstig, zoo z a k e 1 ij k ernstig en vooral zoo waar. Maar Schilder vulde niet alleen zijn veel-gelezen en overal-geciteerde kerkbodes. Al gauw kwamen stukken van zwaarder allooi uit zijn geest en van de pers. Het begon met enkele brochures. Spoedig volgden — hoe kon het anders? — preeken! Ze vielen onmiddellijk op. Want dit was schriftopening van uitzonderlijke diepte en kracht. Hier was een hooren en vertolken van het Woord des Hoeren, zóó, dat daarin Gods gansche openbaring meeklonk en aangreep.

Maar naast het preeken blijft K. S. schrijven. Hij doet het des daags en des nachts; thuis en op reis; in den trein en in de wachtkamer; staande, zittende, liggende; tijdens vergaderingen en onder het beluisteren van een speech. Week in week uit vragen, behalve de kerkbode, ook De Reformatie en De Bazuin hun copie. Maar bovendien volgen ook de grootere publicaties elkaar regelmatig op.

Het was een van de schoonste dagen van zijn leven toen hij op 3 Maart 1933, den verjaardag van zijn vrouw, summa cum laude tot doctor in de philosophic promoveerde. Het was ook voor de universiteit een bijzondere dag. Want sedert jaren had de faculteit dit hoogste praedicaat niet kunnen verleenen. Deze promotie is de aanvang geworden van een nieuwe periode in Schilders leven. Schrijver bleef hij, maar de preekstoel — althans de , ; eigen" — werd verwisseld met den katheder. Nog geen halt' jaar na het verwerven van den doctorsbul werd hem het professoraat aan de door hem zoo vurig geliefde Kamper Hoogeschool toevertrouwd. Van toen af heeft hij zich met alle gaven en krachten geworpen op de bestudeering van het onderwijs in de dogmatiek. En wij weten hoe hij thuis is in het oerwoud van de oude en nieuwe godgeleerdheid. Was voorheen Schilders aandacht het sterkst geconcentreerd op moderne denkers en stroomingen — al meer trok hij ook het verleden in zijn belangstellingskring. Achter de Reformatoren drong hij door tot de groote Middeleeuwers en de Kerkvaders. Met verbluffende scherpzinnigheid analyseert hij probleemstellingen, denkconstructies en verbanden. Geen onderscheiding, hoe subtiel ook, ontsnapt aan zijn scherpen blik. Als er één „ad fontes" tot de bronnen gaat, dan hij. En alle kennis, alle inzicht, alle denkkracht wordt door hem aangewend met het oog op het ééne doel: het al helderder kunnen verstaan en prediken van Gods majestueuze openbaring-en het ontmaskeren en afwijzen van den veelvormigen leugen, die alle eeuwen door de valstrik der kerk is geweest en dat blijven zal tot den jongsten dag.

Wanneer wij al het bovenstaande overwegen, komen we toch nog niet ten volle toe aan 't eigenlijke, 't domineerende in het leven en den arbeid van Prof. Schilder. We moeten ook bij de waardeering van wat Prof. Schilder was en is ons afvragen wat hij in eerster en laatster instantie zocht en zoekt, deed en doet. Ik wil met het oog op deze vraag thans twee dingen zeggen.

Vooreerst dit: Er is een tijd geweest in Schilders leven, dat hij na strijd en crisis overwonnen werd door het woord van God. Sindsdien heeft hij gebogen, ook ' en vooral tégen het eigen vleesch in, onder den wil van den sprekenden God. Hij heeft het gezien, dat God sprak en spreekt in de historie, met een door menschen tot menschen komend, en die menschen tegelijk direct aansprekend woord. Toen is het voor hem onwrikbaar vast komen te staan, dat leven en levensvruchtbaarheid, dat vrede en zaUgheid is: het zich door dat woord laten kruisigen, besnijden, kneden en leiden — ja zeker, ook in het denken, in de wereld van de kennis, maar eerst en vooral in heel het 'leven, in het hart en in alles wat daaruit opkomt en zich uitwerkt in alle richtingen, verbanden en verhoudingen.

Hij heeft opgeroepen tot en gevraagd om een leven in het klimaat van het absolute, in het klimaat van het: uw ja zij ja en uw neen neen en wat boven dien is dat is uit den booze.

Is dit niet het profetische dat God van zijn kinde­ ren vraagt ? Er is helaas in deze dagen onder de zonen en dochteren der kerk de hunkering naar de ontmoeting met de menschen op het niveau van het „gesprek". Dan praat men met elkaar — o zeker, soms heel scherp — maar: als partners, toch vjrtjblijvend, toch op voet van wederzijdsche „waardeering" voor eikaars „standpunt". Maar Micha sprak zoo niet met Zedekia en Jeremia niet met Hananja. Ze riepen alleen maar Gods neen uit tegen wat niet 's Heeren wil was.

Zie, dit was er onder alle zonde en met alle gebrek in Schilder door Gods genade. Zoo stond en sprak hij in de wereld van nazisme en alle mogelijke andere revolutie. Zoo stond en sprak hij midden in allerlei vervlakkend en ontaardend Christendom. Zoo stond en sprak hij in de kerk toen allerlei onkerkelijke en ontkerkelijkte machten haar wilden bewegen af te gaan van het simpele, rechte spoor van Gods geboden.

In dien strijd heeft Schilder geen positie, geen •"roomheid, geen vriend, geen organisatie en het allerminst zichaelf gespaard. Ik weet, dat dit .alles hem nameloos ireel smart heeft bezorgd. Maar God beval — en welk waar kind van Hem zal dan niet hooren en volgen en lijden, desnoods tot in den dood?

En behalve op deze zakelijke gebondenheid aan het levende woord van God, wil ik er op wijzen, dat Schilder voorts niets meer — ook niets minder! — is geweest dan een kind en dienaar der Kerk.

Tijdens en te midden van de steeds voortschrijdende ineenstorting van het ware geloof ten opzichte van Christus' eene, heilige, algemeene kerk, een ineenstorting die in de laatste decenniën als d e ontzaglijke zonde tegen en h e t verschrikkelijke oordeel van God ook in ons land al verder voortgaat, heeft Schilder de genade ontvangen van de kerk uit de Schriften weer te mogen zien en er in en er voor te leven.

O neen, wie denkt dat Schilder een nieuw kerkbegrip heeft gemaakt en daarvoor vocht, heeft van zijn werk in dezen niets verstaan. Ik geloof zelfs niet, dat K. S. een „kerkbegrip" heeft! Neen, Schilder heeft feitelijk en zakelijk nooit iets anders gedaan dan in iedere situatie iedereen met alle kracht oproepen om weer te g e 1 o o v e n, dat de kerk waarachtig de kerk van Christus is, en dat deze kerk Zijn zaak is, en dat ze één is en katholiek en heilig. En dat wij nu niets anders hoeven en mogen en kunnen doen dan wég werpen al wat van menschen komt, dan uitbranden wat scheiding maakt, dan verfoeien alle menschenwoord en menschengezag, dan samen te zoeken in waarheid en puurheid ons kleine plaatsje aan Christus' heel de wereld omspannenden avondmaalsdisch. Argeloos, bijna naief, — ik weet dat zeer goed en grondig — is Schilder als predikant in Christus' kerk opgetreden. Groot was zijn eerbied voor wat in synodes en classes en door de officieele „leidslieden" werd gezegd en gedaan. Langzaam gingen zijn oogen open voor afdwaling, verwording, tactiek, machtsvorming, kansberekening. Tegen wil en dank geraakte hij in den strijd.

En thans zeggen we, wetende dat óók zijn werk met veel zonde bevlekt is, en dat wat in hem goed is alleen vrucht is van Gods genade, dat Schilder trouw is geweest en ook en vooral in de kerk „neen" zei, toen God dat van hem vroeg en „ja" sprak daar en zoo als God dat van hem eischte.

Dit wetende en daarvoor dankende zullen wij a.s. Dinsdag met ons hart bij Prof. Schilder zijn. En we zullen den HEERE vragen of Hij dezen „onnutten slaaf" nog tot veel goeds wil gebruiken voor zijn lijdende, strijdende, maar ondanks dat en ook daarom zoo zalige kerk!

(Dit (buiten medekennis van de redactie geplaatste artikel moest wegens gebrek aan plaatsruimte verkort worden).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen