ANDERHALVE EEUW KERKGESCHIEDENIS VAN AFGESCHEIDENEN (vervolg)

Ten vervolge op de bespreking van bet twintigtal gedenkboeken van lokale, uit de afscheidingsbeweging ontstane gereformeerde kerken in DNK nr. 26 mag ik nog wijzen op zes nieuwe publikaties van hetzelfde genre die onlangs aan de redactie zijn toegezonden.

Elke plaats maakt er weer wat anders van. Daar ons blad zich wijdt aan de wetenschappelijke beoefening van de kerkgeschiedenis, moet het voor de eerste vier uitgaven bij een korte aankondiging blijven.

Het gedenkboekje van Werkendam is eenvoudig uitgevoerd en bestaat voor ongeveer de helft uit gereproduceerde artikelen en fragmenten uit de kerkbode. Van afscheiding en doleantie worden ons de feitelijke bijzonderheden kort meegedeeld; van belang is de letterlijk afgedrukte tekst van de "acte van verbintenis" d.d. 27 maart 1837.

Lunteren presenteert zich met een keurig verzorgde uitgave, die voor het merendeel de 20ste eeuw beschrijft in de vorm van "notities" uit notulen en verslagen. De huidige Gereformeerde Kerk ter plaatse gaat terug op de op 5 augustus 1862 geïnstitueerde Gereformeerde Gemeente onder 't kruis.

De christelijk gereformeerden van Leeuwarden die niet met de vereniging van 1892 mee zijn gegaan, kerkten in het begin in een gebouwtje dat de naam Schipperskerkje kreeg vanwege het feit, dat er relatief veel binnenschippers onder hen waren. Braaksma geeft in zijn boek slechts "flitsen" uit het verleden. De hem van de kerkeraad gegeven opdracht luidde een "fotoboek met verklarende tekst" samen te stellen. Daaraan voldoet het boekje zeer zeker, maar men moet het dus niet beoordelen als een historisch werkstuk.

Het minutieuze onderzoek dat G.C. Hovingh, geref. predikant te Deventer tot 1986, nog kort voor zijn vertrek voltooide met betrekking tot de bouw van de gereformeerde kerken in de Smeestraat, leverde interessante bijzonderheden op, maar het resultaat wordt naar mijn smaak benadeeld door het populaire toontje dat

de auteur af en toe gebruikt. "Ter uitleiding" biecht hij eerlijk op: "Dit boekje is haastwerk geweest".

De andere twee publikaties betekenen voor ons genre bepaald een verrijking, doordat men voor het onderzoek meer bronnen heeft geraadpleegd dan de gebruikelijke plaatselijke bescheiden.

Uit Elburg bereikt ons het zeer nauwkeurige verslag van de studie die een werkgroep heeft ondernomen naar de niet eenvoudige ontstaansgeschiedenis van de afgescheiden gemeente ter plaatse. Ook hier ontbraken voor belangrijke perioden de noodzakelijkste archiefstukken. Men heeft dan b.v. classicale notulen geraadpleegd. Statistische gegevens over de samenstelling van Elburgs bevolking en korte biografieën der voorgangers complementeren het geheel. In de bijlagen treft men een lidmatenregister over de jaren '90 aan en een stamboom van de in de afgescheiden kring invloedrijke familie Docter. Ook sociologisch heeft deze studie waarde.

Datzelfde geldt van het onderzoek dat Erdtsieck en Faber naar het verleden van de Gereformeerde Kerk van Zwolle hebben ingesteld. Als poging om het huidige geslacht inzicht te verschaffen in de eigen geschiedenis is hun publikatie zeker geslaagd te noemen. De verschillen tussen christelijke gereformeerden en dolerenden die in Zwolle niet gemakkelijk te overbruggen bleken, worden goed beschreven en van de kleine groep die de vereniging niet accepteerde wordt eveneens een karakteristiek geboden met behulp van sociologische gegevens. Afzonderlijk werd de praktijk van de diaconie onderzocht. Het is hier misschien een goede gelegenheid om de aandacht te vestigen op het artikel dat beide auteurs hebben geschreven over de geschiedenis van de hervormde gemeente te Zwolle in de vorige en deze eeuw (zie nr. 1364 van het literatuuroverzicht); ook hier krijgen de maatschappelijke ontwikkelingen veel aandacht.

Lijst van de hierboven bedoelde uitgaven

1. (G.C. Hovingh), 50 jaar Smedenstraatkerk. 135 jaar gereformeerden in de Smeestraat, 34 bldz. (z.j. en p.). 111. (Uitg. Geref. Kerk Deventer), f. 10, --.

2. A. van Hattem (.e.a.), De Christelijke Gereformeerde Kerk van Elburg, 1987. UI. 70 bldz. (Uitg. Oudheidkundige Vereniging Arent thoe Boecop Elburg). f. 10, --.

3. (T. Braaksma), De vaart van het Schipperskerkje. Flitsen uit de geschiedenis van de Christelijke Gereformeerde Kerk van Leeuwarden, (z.p. en j.). 95 bidz. (Uitg. Chr. Geref. Kerk Leeuwarden).

4. Gedenkboek uitgegeven ter gelegenheid van de herdenking van het 125jarig bestaan van de Gereformeerde Kerk te Lunteren door de raad van deze kerk. 1862 — 1987 5 augustus, (Arnhem, z.j.). 71 bldz. III. f. 10, --.

5. Gereformeerde Kerk Werkendam 1837 - 1987 (onder red. van fam. Buizer-Brienen e.a.) (z.p. en j.). 56 bldz. III. (Verkrijgbaar via redactie Uit eigen kring. Postbus 89, 4250 DB Werkendam).

6. J. Erdtsieck, W. Faber, Kleine luiden worden groot. Een schets van het ontstaan en de ontwikkeling van de Gereformeerde Kerk van Zwolle, I: Het ontstaan gedurende de jaren 1869-1897, (1987), 35 bldz. II: De bloeitijd (1900-1940), (1988), 27 bldz. (Verkrijgbaar bij J. Erdtsieck, Scheldelaan 10, Zwolle), f. 5, - en f. 4, --.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen