De martelaren.

XXX.

JAM DUCHiMP.

Jan Duchamp vereenigde de betrekkingen van onderwijzer en^ tafelhouder in zich en woonde te Antwerpen. In zijn laatste betrekking zag hij vele vreemdelingen in zijn huis. Nu eens was het een Duitscher, dan weer een Engelschman, die bij hem toefde. Natuurlijk ontbrak het nooit aan onderwerpen voor een gesprek-Ook de reformatie kreeg haar beurt van bespreking. Op zekeren tijd was er een Engelschman bij onzen Duchamp gelogeerd, die met hem zelven een gesprek kreeg over de mis, die hij eene vervalsching noemde van het Avondmaal des Heeren. Mr. Jan hoorde vreemd op van deze woorden en besloot de zaak zelve te onderzoeken. De Heere leidde hem door dit onderzoek tot de waarheid, die naar de Schriften is, zoodat hij niet langer in de Roomsche, maar in de Waalsche of Gereformeerde kerk kerkte. Hij was er echter niet tevreden m'eê, zelf de waarheid te hebben leeren kennen; anderen wilde hij ook tot Gods Woord lokken. Tot die anderen behoorde ook een zijner neven, een monnik, wien hij een brief schreef, waarin hij hem aanried, de dwalingen van het pausdom te laten varen. Deze brief werd echter aan den markgraaf van Antwerpen gezonden, die Duchamp bij zich ontbood en liet gevangen nemen.

In den kerker werd onze gevangene door verscheidene monniken en priesters bezocht en ondervraagd over zijn geloof. Ook eenige rechters deden hetzelfde. En God verheerlijkte zich in zijnen dietistknecht, die zijn geloof met vrijmoedigheid beleed, het grondende alleen op de Schriften. Met name sprak hij zich uit over het Avondmaal, waarvan hij bekende, »dat de geloovigen daarbij door het geloof genieten, en niet door den mond of met de tanden, het waarachtige lichaam en bloed van Jezus Christus." Op de rechters maakte zijne belijdenis eenigen indruk, zoodat zij het in de leer van het Avondmaal met hem eens werden.

Desniettemin werd hij ter dood veroordeeld. Negen maanden had hij toen in den kerker doorgebracht. Den 4en Febr. 1558 brak de dag der terechtstelling aan. Met Duchamp zou nog een wederdooper worden ter dood gebracht. Nadat de stoet op de markt voor het stadhuis, waar het schavot opgericht was, gekomen was, had de uitvoering van de vonnissen aan beide martelaren plaats. De wederdooper werd eerst geworgd. Onderwijl sprak Duchamp het volk aan, het toeroepende, dat hij niet moest sterven om eenige dwaling of ketterij (z. a. die der wederdoopers) maar alleen om »de ware leer van apostelen en profeten." Nadat hij aan den worgpaal was gehecht, bad hij den Heere, totdat de strik nauwer toegehaald werd en hij stierf. Zijn lijk werd verbrand en den vogelen ten spijze gegeven. Onder de toeschouwers dezer terechtstelling behoorden ook eenige geloovige broeders van onzen martelaar, die, zijn einde ziende en zijne getrouwheid tot den dood, den Heere verheerlijkten en dankten, dat zijne kracht in zwakheid was volbracht.

GILLES VERDICT.

Zagen wij bij den vorigen martelaar, hoe de genade van Christus eene begenadigde ziel dringt om van haren Borg en Middelaar te getuigen tot anderen en dan te beginnen met zijne huisgenooten en bloedverwanten, datzelfde kunnen wij ook van den martelaar Gilles Verdict opmerken. Hij lag nog in de duisternis en dwaling van het pausdom, toen zijn broeder Antonius reeds bekeerd was tot den Heere. Doch de laatste rustte niet, voordat hij ook den eerste Gods Woord bekend gemaakt had en de Heere zegende deze onderwijzing zoodanig, dat Gilles' hart voor de waarheid geopend werd. Nauwelijks was dit geschied, of Gilles reisde naar die gemeenten, waar men Gods Woord zuiver predikte en de sacramenten bediende naar de instelling van Christus. Hij verliet zijne geboorteplaats Hilverseele in Vlaanderen en ging naar Oost-Friesland, naar Embden en Norden, waar hij eenigen tijd omging met Micronius en in het Grieksch onderwezen werd door Gualtherus Delenius, beide vluchtelingen uit Engeland, toen daar Maria de bloedige het zwaard der vervolging deed rusten op de gemeente. Van Oost Friesland begaf onze Verdict zich naar Zurich, waar hij zijne studiën vooral in het Grieksch voortzette. Daarna keerde hij naar Antwerpen terug, waar hij de gemeente Gods diende. Zelfs hield hij in den nacht van den 8sten Juni 1558 het Avondmaal met de geloovigen. In die vergadering was echter eene huichelaarster geslopen, die zich, na den afloop der bijeenkomst, tot de vijanden begaf, om de broeders te verraden en in de handen van den Markgraaf van Antwerpen ever te leve­ ren. Het eerst werd toen de woning aangevallen, waar Gaspar van der Heyden, den predikant van Antwerpen logeerde. yVel ontkwam de bedienaar des Woords, maar de gastheer werd gevangen genomen. Bovendien vonden de vijanden in het huis het Statenboek en het register van ouderlingen en diakenen, onder welke laatsten ook de bovengenoemde Antonius behoorde. Deze moest dus gegrepen worden. Men meende, dat hij ten huize van Pieter Vermaerts was, maar niet Antonius, maar Gilles zijn broeder was daar, die wel gegrepen maar weer losgelaten werd, toen hel bleek, dat hij niet de bedoelde persoon was.

Drie weken later vertrok Gilles naar Hilverseele om zijn zuster te troosten en te steunen, wier man gestorven was. Aan de begrafenis nam hij geen deel, omdat hij van de Roomsche plechtigheden afkeerigwas. Dochtoen de priesters en monniken naar het sterfhuis wederkeerden, om daar het doodmaal te houden, kon Gilles er het zwijgen niet toe doen. Hij twistte met de geestelijken over de zielmissen en het vagevuur en ging ten slotte naar buiten, om het volk te raden niet langer voor de dooden te bidden, maar den Heere God alleen aan te roepen. De geestelijken waren vertoornd en dreigden hem met hunne wraak. Niet lang toefden zij hiermee. Doch toen zij kwamen om hem gevangen te nemen was hij gevlogen. De kettermeester daagde hem bij proclamatie 3 malen voor den rechter, doch vergeefs. Zelfs waagde Gilles het brieven aan de kerkdeur aan te plakken, waarin hij den kettermeester en de geestelijken opwekte van de vervolging van Gods kinderen af te laten, ze anders dagende voor den rechterstoel van Christus.

In dien tijd verlangde de kerk te Brussel eenen leeraar. Wel had er zich een aangeboden, maar die werddoor.de bedienaren des Woords van Antwerpen niet vertrouwd. Dezen zochten Gilles op en vroegen hem naar Brussel te gaan. Hij weigerde, zeggende, dat hij een ambacht zou gaan uitoefenen. De predikanten vermaanden hem echter, dat hij zijne gaven ten nutte van 's Heeren dienst moest aanwenden, wilde hij niet door den Christus als onnutten dienstknecht weggezonden worden. Eindelijk bewilligde Gilles en ging met Adriaan Haemstede, den schrijver van het bekende martelaarsboek naar Brussel. Toen bleek alras, dat den man, die tot nu den dienst des Woords in die kerk had volbracht, werkelijk een veinzaard was. Hij zocht de zwakken te verleiden en noemde de reformatie poppenspel, en voorspelde, dat er binnen drie dagen verscheidenen hunner zouden sterven. Daarna begaf hij zich naar de rechters em Gill«s en de zijnen te ver­ raden. Gilles werd gegrepen met zijn gastheer en diens vrouw en op de Steenpoort gevangen gezet.

Kort daarop verscheen de rechter bij Gilles en ondervroeg hem omtrent zijne bediening, zijne leer en zijn geloof. Vrijmoedig kwam de gevangene er voor uit, dat hij een bedienaar des Woords was, die zich steeds gehouden had aan de leer van apostelen en profeten, welke hij ook in de kerk van Brussel had gepredikt. »Maar, " zoo ging hij voort, »mijne prediking mijne heeren, is niet te vergelijken met die welke te Antwerpen plaats vinden. Als ge wilt hooren prediken, moet gij daar eens heen gaan, want daar predikt men in het openbaar." Vooral wees hij op Adriaan Haemstedius.

Op zijn verzoek kreeg hij zijne boeken. Nu wenschte hij ook met de priesters en geleerden des pausdoms te redetwisten, als het kon ten aanhoore van allen. Werd dit laatste hem niet toegestaan, de gelegenheid om te disputeeren kreeg hij, en hierbij wist hij zoo te spreken, dat hij zijne tegenstanders tot zwggen wist te brengen. Buiten den kerker verspreidde zich dan ook spoedig het gerucht, dat een zeer jong geleerde van slechts 24 jaren oud, die om de Heilige Schrift gevangen zat, alle priesters en monniken tot zwijgen bracht. l)aar dit den geestelijken zeer ergerden, weerspraken zij dit op kansels en elders. Nog stelde de martelaar in de gevangenis eene geloofsbelijdenis op van 8 bladzijden schrifts, die hij op verzoek zijns rechters verkortte. Hierbij gebruikte hij alleen de Schrift, ofschoon hij een beroep op de kerkvaders niet schroomde, maar altijd onder de voorwaarde, dat men dezen niet boven Gods Woord stelde.

Tijdens zijne gevangenschap kreeg Gilles meermalen bezoek van zijn broeder Antonius, die hem van het noodige voorzag, »daar hij in den kouden winter nauwelijks stroo had om op te slapen en geringe spijs." Nadat hij zoo zes of zeven weken gevangen gezeten had, werd onze Verdict ter dood veroordeeld door de rechtbank. Het plan bestond, om hem den i3den December ter dood te brengen. Daar echter op dien dag de uitvaart van Karel V plaats had, werd de terechtstelling tot den zjsten December uitgesteld. Onderweg naar den strafpaal, vermaande de martelaar het volk tot bekeering. Aan den paal geplaatst, riep hij den-naam des Heeren met vurig verlangen aan. De scherprechter deed het touw om zijn hals en verworgde hem. Daarna stak hij het hout aan, en verbrandde het doode lichaam.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen