Individualisme.

Er is voor onze Gereformeerde Kerken geen grooter gevaar dan de klip van het individualisme.

Rome is machtig door de eenheid van zijn wereldkerk, die over alle deelen der aarde zich uitstrekt. Haar organisatie in streng monarchalen zin maakt, dat heel het reuzen-lichaam der Kerk bewogen wordt door één wil. Elk lid der Kerk heeft met blinde gehoorzaamheid te volgen, waar het geestelijk gezag heeft gesproken. Itn dat gezag is zoo wonderbaar-fijn saamgesteld, dat het op de raderen van een uurwerk gïlijkt, die alle draaien om een spjl. Van den Paus gaat het wachtwoord uit, dat heel het leven der Kerk beheerscht. Bij elk geschil beslist zijn woord. Voor elke nieuwe beweging wijst hij de leidslieden aan. De Roomsche Kerk is een machtig leger, waar de discipline met ijzeren hand wordt gehandhaafd en allen, van den laagsten milicien af tot den hoogsten officier toe, niets anders dan werktuigen zijn in de hand van den éénen veldheer, wiens wil de ziel is die het leger beweegt. In orde, gezag, tucht eil gehoorzaamheid kent Rome's Kerk haar weerga niet. Daaraan heeft zij het te danken, dat zij als een rots de stormen der eeuwen heeft doorstaan. Daardoor wekt zij de stille bewondering op van ieder, die haar geschiedenis kent. Daarin schuilt de machtige bekoring, waardoor zij zooveel edeler geesten gekluisterd houdt.

De Gereformeerde Kerken hebben zulk een vast ineengesloten organisatie, zulk een machtig centraal gezag op aarde, zulk een streng gedisciplineerd leger niet. Afgezien van het gevaar, dat blijkens de geschiedenis aan zulk een organisatie altoos aankleeft, dat de individueele vrijheid, tot die van het geweten toe, ten offer moet gebracht, besliste voor haar het woord van Christus: De koningen der volken heerschen over hen en die de macht over hen hebben worden weldadige heeren genaamd. Doch gij niet alzoo, maar de meeste onder u, die zij gelijk de minste, en die een voorganger is, als een die dient. Eén is uw Meester en gij zijt allen broeders. — Aan dat woord zich vastklemmend, hebben onze Gereformeerde Kerken het gewaagd de geestelijke vrijheid van den Christenmensch te proclameeren. Christus onze eenige Koning in de hemelen. Zijn Woord alleen gezag hebbende over de conscientie. En heel Gods volk een koninklijk priesterdom, dat uit alle menschelijke slavernij verlost is.

Geheel iets anders dan deze geestelijke vrijheid is echter haar zondige caricatuur, het individualisme. Tegen dat individualisme kan niet ernstig genoeg gestreden worden, omdat het alle actie der kerk verlamt, alle gemeenschappelijk optreden onmogelijk maakt, alle vrucht van onzen strijd ons derven doet.

Niet, alsof de Gereformeerde kerk het recht van het individu niet zou laten gelden. Wat irièn dank zij piphte's philosophic wel eens genoemd heeft het ree'ht der 'persoonlijkheid heeft de Gereformeerde Kerk altijd ' geëerbiedigd. Vv^at haar daartoe dreef, was de heerlijke belijdenis der uitverkiezing Gods. God heeft van eeuwigheid af de zijnen gekend en liefgehad, niet als geheel, niet als volk, niet z\.? , gemeente aXleevi, maar met een persoonlijke liefde, die zich uitstrekt tot elk zijner uitverkorenen. Hij koos, en reeds in die keuze lag een voor ons onbegrijpelijke voorkeur van zijn welbehagen. Hij riep ons bij name, gelijk de Schrift het uitdrukt, en in dien naam ligt juist het individueele, het bijzondere, het persoonlijke van die roeping cpgesloten. Elk der zijnen heeft Hij van eeuwigheid, voorgekend, een eigen taak en roeping geschonken in Zijn Koninkrijk, en een eigen plaats bereid in het vaderhuis met zijn vele i^foningen.

De Gereformeerde Kerk heeft daarom pooit de persoonlijkheid onderdrukt. Zij v/ilde niets weten van een vast model, een schabion, waarnaar elk kind Gods moest pasklaar gemaakt worden. Tegenover het Methodisme, dat maar één bekeeringsweg. kent, wees zij op de rijke verscheidenheid, die Gods Woord ons toont in de toebren-

ging van een Samuel en een Manasse, een Johannes den Dooper en een Paulus. Niet de starre eenvormigheid van het mechanisch doode, maar de ontplooiing van elke kracht en gave, die in het organische leven verscholen ligt, was haar ideaal.

Maar hoe streng de Gereformeerde _Ker k in dat opzicht ook de lijn der praedestinatie doortrok, waardoor juist onder de Calvinisten de meest krachtige persoonlijkheden, de scherpst geteekende karakters gevormd zijn geworden, zij heeft daarom toch nooit aan het valsch individualisme vrij spel gelaten. De Kerk was haar niet een losse verzameling van geloovigen, die elk naar eigen willekeur konden handelen. Naast de belijdenis van de uitverkiezing der personen handhaafde zij even krachtig en beslist, dat de uitverkorenen saam vormen het eene mystieke lichaam van Christus; dat ze uit levende steenen zijn saamgevoegd tot een geestelijken tempel; dat ze schapen zijn van één kudde, ranken van één wijnstok. En dat daarom deze innerlijke geestelijke eenheid zich naar buiten openbaren moet in de gemeenschap der heiligen, in het dienen van elkander door de liefde, in het eensgezind zijn in den Heere, in het saamstrijden voor de eere van Gods naam.

Het sterksl komt dit uit in de leer des verbonds. In het verbond staat en valt niet elk zijn eigen heer, maar heerscht de wet der gemeenschap, zijn allen saam verbonden in een hoofd, wordt de geloovige begrepen en zijtt mad, zijn allen solidair, voor elkander aansprakelijk, deelend in één schuld en vrijgemaakt door één gerechtigheid.

Het individualisme kent geen gemeenschap, geen door God gelegd verband tusschen mensch en mensch. Zijn leuze is, dat een iegelijk doen moet wat goed is in zijn oogen. Het leeft voor het ex centrieke, het buitensporige, het vasthouden aan eigen meening en inzicht. Van de bescheidenheid, die een ander uitnemender acht dan zichzelf; van de liefde, die de zwakheden der onsterken draagt; wil het individualisme niets weten.

Juist daardoor verzwakt het individualisme het leven der Kerk. Het rooft haar de levenskracht, die ze noodig heeft om naar buiten op 1 reden. Het maakt, dat ze in haar worsteling tegen de haar vijandige machten weerloos staat.

Een tijdlang heeft onder de mannen der natuurwetenschap de meening gegolden, dat in den strijd om het leven de krachtigst ontwikkelde individuen de zwakkere verdrongen. Thans komt men op die meening terug. In de struggle for life is de overwinning, niet aan de krachtigste individuen, ook niet aan de groepen die het sterkst zijn in getal, maar gelijk het dezer dagen werd uitgedrukt „aan die kleinere gemeenschappen, wier inwendige volkomenheid — vooral kenbaar aan onderlinge offervaardigheid — haar in staat stelt aan veel grootere en omvangrijkere gemeenschappen het hoofd te bieden en deze te verdringen."

Deze wet, aan de natuur ontleend, geldt ook voor de kerk.

Zulke onze gereformeerde kerken, die zoo klein zijn in ledental, die niet rijk zijn aan talentvolle personen, toch invloed ten goede uitoefenen op heel ons volksleven, dat kan dit alleen, doordat de band der gemeenschap versterkt wordt, de onderlinge offervaardigheid toeneemt en allen leven uit één begin.sel en voor één doel.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen