Generale Synode der Gereformeerde kerken in Nederland.

BIJVOEGSEL.

Na de pauze in de zitting van Donderdag 24 Aug. werd gezongen Ps. 119:17.

De Praeses geeft thans het woord aan Ds. Kuiper, deputaat van de Chr. Geref. Kerk in N. Amerika, om de Synode toe te spreken. Ds. Kuiper zegt, dat het Z.Eerw. een groot voorrecht is, te midden van van ouds bekende broeders, de Geref. Kerken van Nederland namens de Car. Geref. kerk in N. Amerika toe te spreken.

Zijne kerk volgt met belangstelling het kerkelijke leven in Holland. De Heere zegende haar de laatste jaren op zeer bijzondere wijze, inzon derheid op 't gebied van het onderwijs, waarvoor de belangstelling al meer ontwaakt. De Theol. School telt thans 135 studenten met, straks, 10 Hoogleeraren. De Zendingsarbeid bepaalt zich tot de Inwendige zending in Amerika, zelfs ook de Joden worden daarbij niet vergeten. Onder de werklieden wordt de invloed van 't socialisme meer en meer gevoeld. Men leest in Amerika de HoU. Theol. werken; en men blijft, helaas, niet vreemd van de HoUandsche kwestiën en twisten. Op universitair gebied is men in Amerika nog zooveel bij Holland ten achter. Hij doet een beroep op den steun van de Gereformeerden hier voor het stichten van een Geref. College in Amerika en eindigt met Gods zegen toe te bidden aan de Synode bij al haar arbeid.

Prof. Rutgers zegt namens de Synode Ds. Kui per dank voor zijn goede woorden. Ook onder de leden der Synode zou hij geen vreemde zijn, èn om zijn naam èn jOmdat hij zijn zoon deed studeeren aan de Vrije Univ. Spr. bidt den Amerikaanschen Gereform. toe aan de Amerikaansche voortvarendheid te paren de HoUandsche voorzichtigheid en liefde voor de beginselen. Beiden zullen de Amerikaansche kerken in haar moeilijken strijd hoodig hebben. God zegene haar en al haar arbeid.

Aan de orde wordt gesteld no. 22 50 van het Rapport der Dep voor de Zending; de vraag: Welke gedragslijn de Deput. der Gen. Synode voor de Zending in 't algemeen te volgen hebben inzake het bijwonen van conferenties.

De conclusie van dit Rapport luidt:

De Synode besluite:

ie. Het bijwonen van conferenties worde aan de wijsheid van de deputaten der Gen. Synode voor de Zending overgelaten, doch

2e. die deputaten behooren met het oog op dat bijwonen de regelen in acht te nemen, in het rapport genoemd.

Welke conclusie wordt aangenomen.

Inzake no. 22. •f. van hetzelfde rapport:

„Het contract met br. Horstman te Temang goeng", wordt overeenkomstig de door de Com missie voorgestelde conclusiën besloten : ie. om Deputaten der Generale Synode voor de Zending dank te betuigen voor hetgeen zij inzake br. Horstman hebben gedaan, en 2e. aan de te benoemen Deputaten op te dragen zich in be trekking te stellen met br. Horstman en te handelen naar bevind van zaken, doch in de richting, die door de Synode van Arnhem van 1902 is aangeven.

Thans volgt de behandeling van eenige tuchtzaken onder Litt. F. 14, 20 en 21.

De conclusie van commissie IV inzake Litt. F, 18 en 19: „Bezwaarschriften van Ds. van Bueren en Ds. Buitenhuis" die zakelijk worden aangenomen, zullen nader geredigeerd worden tegen de morgenzitting van Vrijdag.

Voorts wordt behandeld litt. F. 25; „Be zwaarschrift van H. Huisman", dat overeenkomstig het prae advies der commissie voor kennisgeving wordt aangenomen.

Volgt litt. F. 30: Bezwaarschrift van den kerkeraad te Aarlanderveen tegen een uitspraak van de Prov. Synode van Z.-Holland van 1904, inzake art:3 Acta der Gen. Synode van 1892".

De conclusie der Commissie van praeadvies, luidende: De Synode spreke in overeenstem ming met het besluit van Z - Holland, uit, dat het zeer wenschelijk is te achten, dat de voor bereiding voor de toelating tot het Avondmaal geschiede ter plaatse, waar de catechisanten wonen, daarbij echter te bepalen, dat, wanneer ouders of catechisanten bepaald volharden in de begeerte om catechetisch onderwijs te doen geven of te ontvangen in de kerk, waartoe zij tot dusverre behooren, aan zoodanige begeerte geen verdere bezwaren in den weg te leggen, maar dat wel worde toegezien, dat bij de toelating tot het Avondmaal onmiddellijk'de attes tatie bij de kerk van de plaats der inwoning worde ingediend.

Inzake litt. F. 31 : „Bezwaarschrift van den kerkeraad van Harlingen", worden de door de Commissie voorgestelde conclusiën aangenomen.

Commissie V rapporteert over litt. A. 4: „ Verzoek van de Prov. Synode van Gelderland, dat de Gener. Synode haar medewerking ver leem voor den arbeid in de Rhijnprovincie, enz”

De conclusie, strekkende tot aanbeveling van dezen arbeid bij de kerken, wordt aangenomen. Inzake lett. H, 14: „ Verzoek van Ds. E. Th PI. V. A. te Amsterdam" 7ioxAio\txe& ak.OTas, 'd% de conclusie der com, besloten het verzoek van Ds. PI. v. A. in te willigen.

Bij L., s wordt besloten aan 't verzoek van Kootwijk niet te voldoen.

Omtrent H., 15 : „Schrijven van Ds, E.J. de Groot te Apeldoorn", wordt besloten dit verzoek te wijzen van de hand.

In de zaak onder L, 3 : voorstel Prov. Synode V. Zeeland, luidende:

De Provinciale Synode van Zeeland overwegende, dat de manier om de voor Kootwijk en de toelage voor het pensioen der. Oud Evange listen van de „Vereeniging van Vrienden der Waarheid" wettig of zedelijk verplichte quota te vinden uit belasting op de collecten, die de kerken houden, om arme Zustergeraeenten te helpen 'aan een toegezegde bijdrage van het predikanstractement, ongelijksoortige dingen ver eenigt, den omhaal vergt van een generale kas met 10 deputaten, ongelijkmatig drukt en onregelmatig werkt;

stelt voor, dat de Generale Synode besluite, de benoodigde sommen van hoogstens /900.— plm. /500— saam /1400.— jaarlijks om te slaan op de kerken naar rato van den maatstaf van de synodale onkosten, en ter richtige administratie te benoemen drie deputaten met opdracht, om door middel van de provinciale quaestores de jaarlijks benoodigde quota vast te stellen en te innen.

wordt door commissie V gerapporteerd; overeenkomstig de conclusie van het Rapport wordt besloten op de zaak niet in te gaan.

Na het zingen van Ps. 89:3, gaat de Praeses voor in geb^d en dankzegging, waarna hij deze zesde zitting der Synode sluit.

De morgenzitting van Vrijdag wordt door den Praeses geopend met het laten zingen van Ps. 121:1, het lezen van Ps. 121 .en gebed. De presentielijst wordt gelezen en de notulen van de 5 de en 6e zitting worden vastgesteld.

Thans worden door Dr. de Moor de conclu siën inzake de bezwaarschriften van Ds. v. B. en Ds. Buitenhuis, opnieuw geredigeerd, voorgelezen. .

De conclusiën, strekkend tot renvoyeering dezer zaak, wat de formeele zijde aangaat, naar de classis Utrecht met behoud van de gemaakte financieele stipulatiën en tot nadere regeling van Ds. v. B. tot de kerk van de Bilt, waarvoor de classis drie Deputaten door de Gene rale Synode tot advies en hulp worden toegevoegd, tot advies en hulp worden aangewezen.

Over litt. F. 28a: „Verzoek van E. Huizing te N. Pekela inzake de behandeling van de bij deze Synode ingekomen protesten en bezwaarschriften betreffende de zaak van A. Nieboer; en een gelijk verzoek van eenige „stemgerechtigde lidmaten der kerk te N. Pekela"; wordt namens comm. IV door Dr. De Moor gerap porteerd. De conclusie der comm., luidende: a. dat de Synode haar de bevoegdheid geve aan deze verzoeken te voldoen, door het moderamen der genoemde verzoenings commissie uit te noodigen der Synode inlichtingen aangaande deze zaak te komen verschaffen; en b. dat de Synode haar machtige deze broederen uitnaam der Synode te hooren, onverminderd het recht der vergadering om zelve, indien zij dit bij de behandeling mocht noodig oordeelen, deze verzoenings commissie nader inlichtingen te vragen; — wordt door de Synode aangenomen.

Ds. Rudolph rapporteert, namens commissie IV over Litt. F, 29 : „Bezwaarschrift van Ds. de Jong te Schoonhoven tegen de handelingen zijner classis en Prov. Synode inzake zijne aanvrage om emeritaat". Overeenkomstig de conclusiën, besluit de Synode, overwegende ie. dat de zaak van Ds. de Jong van Schoonhoven door de classis Gouda nog niet is afgehandeld; overwegende, 2e. dat nog geheel onzeker is, welk resultaat de bemoeiingen van de depp. der Prov. Synode v. Z.-Holland zullen hebben; overwegende, dat voor de Generale Synode geen dringende redenen bestaan om in deze zaak in te grijpen, van dit beklag van Ds. de Jong mededeeling toen aan de classis Gouda en aan de Depp. der Prov. Synode, Ds. van Haeringen en Ds. van Lummel, met dringend verzoek om deze zaak niet slepende te houden.

Comm. lil. rapporteert bij monde van Dr. Honig over punt 4 sub no. 22 in het Rapport van Deputaten voor de Zending: De generale Synode wijze sommige plaatsen" aan voor art. 2 der Zendingsorde; (bedoeld zijn, plaatsen, die bij nieuwe uitzending, het eerst in aanmerking komen om bezet te worden).

De conclusie der commissie strekt tot het aanwijzen in de eerste plaats van Solo, en voorts van Bandjarnegara, en voornamelijk Temanggoeng.

Na breede discussie, waaraan Ds. Dijkstra, Ds. de Geus, Prof. Rutgers, Ds. Gispen, Ds. Klaarhamer, Ds. Adriaanse, Ds. Breukelaar, Dr. Wagenaar, Ds. Renkema, Ds. Fernhout deelnamen, wordt de conclusie aangenomen.

De Praeses brengt der Synode den dank over van Mevr. de Wed. H. voor de in haar belang genomen beslissing.

De Assessor doet mededeeling van de begrooting der onkosten van de Synode en van het bedrag, dat de verschillende Provinciën daaraan hebben te voldoen.

Hierna wordt pauze gehouden.

Bij de opening van de Vrijdagmiddagzitting wordt gezongen Ps. 119 : 24.

Eenige punten van 't agendum onder B. M. die waren gegeven in handen van comm. H., werden gesteld in handen van andere commissies. B I, 2 en 3 en M gaan naar commissie IV. B 4, 5, 6, 7, 8, 8a, 9, 10, loa, ii, 12—15 gaan naar commissie I.

Voorts wordt besloten dat de commissies Maandag zullen vergaderen.

Aan de orde wordt gesteld uit het Rapport van Dep. voor de Zending, pag. 10, n: De Keuch. School en no. 20, 7a de Rekening en verantw. voor de Keuch. school; de gewone exploitatie en den bouw.

De conclussien der commissie worden aange­ nomen, en betreurd wordt, dat de toegestane som voor den bouw der Keuch. school is overschreden.

Aan de orde komt nu litt. O: „Rapport van de Synodale kerk omtrent haar schrijven van kerken van minvaste formatie". Daarover wordt gerapporteerd door Dr. Honig. De conclusiën van 't Rapport worden aangenomen. Ze luiden als volgt:

ie. Aan den kerkeraad van Utrecht en bij zonder aan haar rapporteur Ds. Klaarhamer dank te zeggen voor den verrichten arbeid en de verzonden missive in de Acte dezer Synode op te nemen.

26. Leedwezen uit te spreken over 't feit, dat zoovele dassen niet »ip de vraag van Utrechts kerk hebben geantwoord.

3e. Leedwezen te betuigen, dat de oud-gereformeerde kerk te Scheveningen in 1899 en de gereformeerde gemeente onder 't Kruis te 's Gravenhage in 1903 geen antwoord hebben gezonden.

4e. Aan de betrokken Classen kennis te geven van de adressen, welke een sympathiek antwoord hebben ingezonden.

5e. Aan de Classe Zutphen te verzoeken, zonder dat zij daarmee een oordeel uitspreke over de klacht der getneente te Zelhem, aan deze zaak hare aandacht te willen schenken.

6e. Met belangstelling af te wachten wat door die meerdere vergaderingen, waarop Utrechts missive nog behandeld zal worden, zal worden besloten, in o/ereenstemming met het verzoek van de Geref. gemeente te Lisse.

7e. Namens deze Synode een schrijven te richten aan de vergadering van gemeenten, die op 12 Mei 1906 zal worden gehouden.

8e. Aan de gereformeerde gemeente te 's-Gravenhage in antwoord op hare vraag te verwijzen naar de besluiten, die over deze materie door onze Generale Synode genomen zijn.

9e. Weder eene kerk aan te wijzen, die dezen arbeid voortzet,

l0e. De classis op te wekken, zoo tijdig de adressen dezer kerken op te geven, dat het schrijven der aan te wijzen kerk minstens drie maanden voor het saamkomen der eerstvolgende Synode aan bedoelde kerken kan verzonden worden.

Aan Prof. Jaeger uit Bentheim wordt thans gelegenheid gegeven om het woord tot de Synode te richten.

Prof. Jaeger herinnert aan den nauwen historischen en confessioneelen band tusschen de Oost-Friesche en de HoUandsche kerken. In Duitschland staan de Oost Fr. kerken geheel geïsoleerd. De invloed der Calvinistische begin selen is nog gering. Daarom gaat in Oost Friesland gedurig gebed op tot God of Hij een nieuwe opleving dezer beginselen geven mocht, en zijn de oogen der Oost-Fr. kerken vooral gericht op de Geref. kerken in Nederland. Namens de Oost Fr. kerken noodigt Prof. Jaeger de Nederl. Geref kerken uit, zich te doen vertegenwoordigen op hare Classicale samenkomst in dit jaar.

Prof. Geesink beantwoordt Prof. Jaeger. Z.Hooggel. herinnert aan de oude banden tusschen Oost-Friesland en de Ned. Geref. kerken, spreekt den wensch uit, dat die steeds krachtiger mogen trekken en daartoe ook de vertegenwoordiging dezerzijds in Oct, a. s. op de Classicale samenkomst der O.-Fr. kerken moge medewerken.

Comm. I rapporteert, bij monde van Ds. Rënkema, over litt. A, i: „Rapport Dep. der Gener. Synode van Arnhem tot revisie van eenige artikelen der kerkenorde".

Bij de discussie over de conclusie van 't rapport aangaande de opvatting die Dep. van hun opdracht hadden en de regelen, die zij bij hun arbeid volgden, licht Ds. Wagenaar het voorstel van de Prov. Zeeland in deze materie toe en doet een voorstel van gelijke strekking (Ag, litt. D, 9.)

Aan de gedachtenwisseling nemen voorts deel Dr. de Moor, Ds. Elzenga, Prof. Rutgers, Dr. Honig, Ds. Noordewier, Ds, Geerds en Ds, Gispen.

De conclusiën van de rapport-commissie worden aangenomen. Ze luiden als volgt:

„De Synode spreke zich uit over de vraag, of de revisie van eenige art. der K. O. overeenkomstig de door Dep. zelf uitgestippelde lijnen behoort te geschieden". Deze vraag wordt bevestigend beantwoord.

Gezongen wordt Ps. 89 : 4, waarna de Praeses voorgaat in dankzegging en de zitting sluit. De Synode zal Dinsdagmorgen 9 uur opnieuw samenkomen.

De morgenzitting wordt Dinsdag door den Praeses geopend, met het laten zingen van Ps. 25 : 2, het voorlezen van Ps. 122 en gebed.

Bij het lezen van de presentielijst blijkt dat alle afgevaardigden tegenwoordig zijn. In plaats van den secundus, br. de Jonge, is voor Zee land opgekomen de primus afgevaardigde br. D. Mulder.

De Notulen van de zittingen van j.l. Vrijdag worden gelezen en vastgesteld.

Ingekomen is:

Ie. bericht van Ds. Laatsman, te St. Amondsberg. Dep. van de Belg. Zend. Kerk, dat hij verhinderd is ter Synode tegenwoordig te zijn;

2e. een schrijven van den Kerkeraad van Werkendam, instemming betuigend met het ter Synode ingediende verzoek van Almkerk; wordt in handen gesteld der rapport Comm.;

3e. een missive van den Kerkeraad van Groningen A met verzoek om een commissie te benoemen ter beoordeeling van de leerverschillen;

4e. een nagekomen stuk van de Prov. Synode van Utrecht;

5e. eenige stukken van Ds. T., die in handen gesteld worden van een der commissies voor praeadvies.

De Praeses doet mededeeling van wat ter behandeling gereed is.

Comm. V brengt mede een rapport ter tafel. Wordt besloten tot voortzetting van de behandeling der voorgestelde wijzigingen in de Kerkenorde.

Eer daartoe wordt overgegaan wenscht de Assessor, namens de Synode, den Praeses, Ds. van Schelven, die gisteren zijn verjaardag vieren mocht, hartelijk geluk.

Ds. Renkema zet de lezing voort van het Rapport zijner Commissie. De comm. stelt voor, behoudens de volgende wijzigingen, de door de Dep. ad hoc voorgestelde veranderingen in de K. O. aan te brengen:

In de artt. IV en V worde voor „twee Dienaren" gelezen: „een Dienaar.”

In art. VII worde het woord „zekere" veranderd in „bepaalde”;

In art. 22 worde „goedgekend" veranderd in „goedgekeurd”;

In art. 33 worde het woord „alleen" weg gelaten;

In art. 37 worde gelezen voor „ten minste" „in den regel", voor „gebeurten", „beurten";

In art. 41 valle weg het bepaalde over de korte predikatie en vange de slotzin aan: „Eindelijk...”;

In art. 50 worde „te benoemen" veranderd in „aan te wijzen" ;

In art 53 vaïle „op" van „opgeschorst" weg;

In art. 55 worde het tweede zindeel aldus veranderd: „die door Kettersche geschriften zeer toenemen”

In art. 65 wordt alzoo geformuleerd: „Lijkpredikatie of lijkdienst, zullen niet worden ingesteld”;

Van art. 69 vervalle het tweede gedeelte;

In art. 75 worde achter „wordt" (regel 3 v. o.) ingevoegd: , , wanneer daarover in den Kerkeraad verschil is”;

In art. 79 worde gelezen „geschorst", inplaats van „opgeschorst”;

Art. 82 2de regel v. b. worde „hun wandel" veranderd in „aangaande hun belijdenis en wandel”.

Eindelijk stelt de comm. voor van de gewijzigde K. O. kennis te geven aan de Hooge Regeering en Dep. voor de uitgave op te dra gen, den nieuw uit te geven tekst te voorzien van een voorwoord.

Het voorstel der commissie, rakende art, IV, wordt aangenomen.

Eveneens dat tot wijziging van art. 5.

Zoo ook de wijziging van art. 7, art. 22 en artt. 33, 39, 41, 50, 53, 55, 65, 69, 75, 79 en art. 82.

Ter verg. verschijnen de Afgevaardigden uit Buitenlandsche Kerken : Rev. M. Starnack, Predikant te Edinburg van de original Seceeder in Schotland, Rev. Moore Fergusson en Mr. Evans van de Engelsche Presb. Kerk.

Thans komen in behandeling de onder de discussie ingediende en op onderscheidene Synoden voorgestelde wijzigingen in de K. O. In art. IV wordt in plaats van de woorden: „of eenige anderen enz." gelezen: „en voor de andere Dienaren die mede tegenwoordig zijn"; „verkondigd" wordt „afgekondigd”.

De door Dep. ad hoc voorgestelde én door de rapporteerende commissie overgenomen wijziging van art. 42, wordt aangenomen.

De door Dep. voorgestelde wijziging wordt, met een uitzondering voor zwakke provinciën als Drente, geamendeerd aangenomen.

In art. 63 wordt gelezen: „Het Avondmaal des Heeren zal minstens alle twee of drie maanden eens, zooveel het mogelijk is, gehouden worden”.

In art. 67 voegen deputaten aan de door hen voorgestelde wijziging toe, de alinea : „terwijl de onderhouding van de tweede feestdagen in de vrijheid der Kerken gelaten wordt". Met deze aanvulling wordt de door Dep. en comm. van praeadvies voorgestelde redactie aangenomen.

Art. 69 wordt in door Dep. en comm. voorgestelde redactie aangenomen.

Art. 79 wordt vastgesteld in den door de comm. van praeadvies voorgestelden vorm, met deze toevoeging: „met advies der in art. 11 bedoelde Deputaten der Particuliere Synode”.

Daarop worden met algemeene stemmen de door de comm. van praeadvies voorgestelde wijzigingen en bloc aangenomen, en eveneens de voorstellen der Comm. inzake kennisgeving aan de Regeering van de wijzigingen in de Kerkenorde en de uitgave der K. O.

Aan het begin der nami^dagzitting van Dinsdag wordt gezongen psalm 67 : 2.

De Praeses deelt mee dat bericht inkwam van plotselinge ongesteldheid van den oudsten Dienaar der Synod. Kerk en verwelkomt den heer Koeleweijn, directeur van Keuch. School.

Ingekomen een stuk vap de Wed. Donkers en een bezwaarschrift van de classis Warfum.

De stukken worden gesteld in handen van Comm. III.

Aan de orde wordt gesteld:

Ag. Lett. M.: Rapport van Deputaten voor de correspondentie met de Hooge Overheid. Ds. Noordewier rapporteert namens de comm. van praeadvies. Overeenkomstig het praeadvies wordt besloten het Rapport goed te keuren en deput. met dankzegging voor hun arbeid, te déchargee ren en het rapport op te nemen als Bijlage in de Acta.

Comm. III rapporteert over No. i: „Rapport van Deputaten voor de correspondentie met Buitenlandsche Kerken." Rapporteur: Dr. Hania. Overeenkomstig het praeadvies wordt besloten; het Rapport goed te keuren en Deputaten met dankzegging te déchargeeren; uit te spreken dat het wel gewenscht kan zijn nu en dan in Buitenl. Tijdschriften stukken te plaatsen over de Nederl. Kerken en Deput. te benoemen, die daarvoor zonder te groote financieele bezwaren voor de kerken en met de noodige voorzichtigheid te zorgen hebben. Naar de eerstvolgende Synode voor de Z.-Afrikaansche' kerken af te vaardigen een Dienaar, dien Dep. daarvoor zullen zoeken; dat gevolg gegeven worde aan de uitnoodiging tot afvaardiging naar de verg. der kerken in Bentheim (Oost Friesland).

Thans wordt het woord gegeven aan Rev. Reese, Afgevaardigde van de Presbyteriaansche kerken van Wales, Spr. zegt te vertegenwoordigen 1500 Presbyterische methodistische Calvinist. Kerken, die zending drijven over geheel de wereld en die gemeenschap oefenen, zooveel mogelijk met de Presbyt. Kerken over heel de aarde. Zoo vertegenwoordigde spreker het vorige jaar zijn kerken in Natal. De Walesche Kerk is ontstaan door een krachtig werk des H. Geestes, ze is een protest tegen alle staatsbonden en staat voor een volstrekt-vrije prediking van het Evangelie en het vrije onderwijs; terwijl hij ten slotte met geestdrift spreekt van de opwekking in Wales, waarvan men bidt, dat ze zich almeer moge uitbreiden, en dat voor alle volken der aarde Gods Pinkster moge komen.

Na hem ontvangt het woord Rev. Sturrock, vertegenwoordiger van de Original Secceeders van Schotland. Spreker stond in zijn rijke, hartelijke toespraak vooral stil bij de drievoudige gemeenschap tusschen zijn Kerken en die van Nederland in geloof, martelaarschap en in Theologische litteratuur. Nederland was eenmaal herberg voor de vervolgde Schotten en gaf Engeland in Willem III een heerlijk verdediger en hersteller van de vrijheid van godsdienst. De werken van Dr. A. Kuyper en Dr. Bavinck worden met veel andere in Schotland druk gelezen, en spreker toonde zich bekend met de voornaamste Geref. HoU. schrijvers. Hij drong ten slotte sterk en hartelijk aan op afvaardiging dezerzijds naar de a.s. Synode zijner Kerk.

Dr. De Vlieger, vertegenwoordiger van de Engelsche Presbyterian Church, ontvangt thans het woord. Hij spreekt de Synode toe 't Hollandsch, dat zijn eigen moedertaal is. Spr. wil niet beginnen met te spreken over de zuiverheid van zijn Kerk. Een buitenlander die de Geref. Kerken van Nederland kent, durft dat niet. Hij herinnert aan Ds. Lion Cachet die de Nederl. Kerken bij de Presbyterian Church meer dan eens vertegenwoordigde en wiens naam overal waar hij gekend werd, hartelijke sympathie wekt. Spr. wijst op de eenheid van alle Gereformeerde Kerken en op de heerlijkheid van haar belijdenis. Doch stelt de vraag, of niet de Gereformeerden veel zouden kunnen leeren van de geestdrift van 't Methodisme.

De Presbyt. Church heeft 350 gemeenten met 85, 000 leden, dat zijn communicanten, die jaarl. ± 3 miljoen gulden opbrengen voor 't kerkelijk leven. De kerk heeft een Theol. School te Cambridge. In China, Indië en Formosa heeft ze 125 gemeenten, 160 stations met 450 Inl. Predik, en 26 Engelsche Dienaren. Hij eindigt met hartelijke wenschen voor de Nederl. Kerken en dringt aan op afvaardiging naar de e.k. Synode van zijne kerk.

Na hem voert het woord Mr. Rev. Fergusson, afgevaardigde van dezelfde kerk. Hij legt vooral nadruk op den geringe getalsterkte van zijne kerk; ze wordt vooral gevoed uit Schotland. Ze heeft voor 't meerendeel Predikanten uit den vreemde. Van de kerken die ze in China heeft, zijn er 40 die zich zelf red< len en door inlandsche Predikanten bediend worden.

Op verzoek van den Praeses, richt Prof. Bavinck tot de buitenl. afgevaardigden een woord van hartelijken dank voor hunne tegenwoordigheid en voor hunne hartelijke woorden. Hij wijst er, in antwoord op den lof, dien de broeders gaven aan de Holl. Kerken, op, dat God de Engelsche Kerken gaf de taak om voor reinheid van de christelijke praktijk te waken, evenals aan de Holl. Kerken het charisma van Theologische onderscheiding. Daarom kunnen ze naar Gods bedoelen elkander aanvullen en dienen ter vervulling van haar gemeenschappelijke roeping in de wereld. Hij eindigt met hartelijke toebidding van een krachtige werking des H. Geestes aan de Engelsche Kerken.

De Praeses verzoekt den tekst voor de toespraken der Buitenl. Afgevaardigden voor de Acta der Synode.

Hij doet voorts voorlezing van een scHrijven van Rev. James Swanen, afgev. voor de Free Church in Schotland, met bericht, dat hij niet ter Synode kon komen.

Een ingekomen stuk uit Haarlem, rakende de Theol. School, wordt in handen gesteld van de betreffende Commissie.

Ds. Geerds rapporteert over K, i. Rapport van Deputaten voor een nieuwe regeling van den omslag der Synodale kosten.

De commissie adviseert:

a. Deputaten te bedanken voor hunnen arbeid.

b. het percentage te bepalen als volgt: Groningen , 12 pCt., Friesland 14 pCt., Drente 4I/2 pC, Óverijsel 7I/2 pCt., Gelderland 7I/2 pCt., Utrecht 5I/3 pCt., N.-HoUand 14 pCt., Z.-Holland 26 pCt., Zeeland 5 pCt., N. Brabant en Limburg 3 pCt.

De behandeling dezer zaak zal morgen voortgezet worden. De zitting wordt na rondvraag, het zingen van psalm 68 : 2 en dankzegging door den Praeses gesloten.

De voormiddagzitting van Woensdag 30 Aug.' werd geopend met het zingen van Ps. 84:3 en het voorlezen van Ps. 84. Daarna gaat de Praeses voor in gebed.

Bij het lezen van de presentielijst blijkt, dat alle deputaten tegenwoordig zijn. De notulen van den vorigen dag worden gelezen en vast gesteld.

De commissie, belast met de uitgave van de K. O. zal tevens zorg dragen voor toezending van een exemplaar der K. O. aan de Kerkeraden en aan 't dagelijksch Bestuur der burgerlijke gemeenten.

Allereerst wordt voortgezet de behandeling van de vaststelling van de percentage in de kosten der Synode.

Deputaten ad hoc nemen hun voorstel terug en sluiten zich aan bij de commissie van advies. Ds. Breukelaar neemt het voorstel van Dep. weer op met dit amendement, dat de Provinciën Friesland en Z.-Holland zelve beslissen op wat wijze ze haar percentage zullen voldoen. Na ampele discussie wordt het percentage aldus vastgesteld: Groningen 13 pCt., Friesland 14 Drente 5, Overijsel 8, Gelderland 7, Utrecht 6 Noord-Holland 13, Zuid-Holland 25, Zeeland 6, Noord Brabant en Limburg 3. Met algemeene stemmen op één na wordt alzoo besloten.

Letter H. i. komt nu aan de orde. Het rap port van Deputaten der Gen. Synode voor art. 13. Ds. Oort rapporteert daarover, en stelt voor:

Dank te zeggen aan de Deputaten en de rekening en verantwoording goed te keuren; alzoo wordt besloten.

Vervolgens rapporteert Br. Brink over Lett,

I. 2. rapport van Dep. voor hulp aan catechiseermeesters en oefenaars, door de actie van '86 in moeilijkheid geraakt. De comm. stelt voor dank te zeggen voor het gehouden beheer en deputaten te continueeren, de Synode besluit daartoe.

Ds. Dijkstra rapporteert nu omtrent Lett. 22, 9 over het Zendingsblad. De conclusie, aan de Sy node voorgesteld, luidt:

a. Den arbeid der Dep. der Gen. Synode in zake het Zendingsblad goed te keuren; b. hun op te dragen het blad ook in de komende jaren in dezen vorm te doen verschijnen, alzoo wordt besloten.

Over Lett, E. 7, b. brengt Ds. Breukelaar rapport uit inzake het voorstel omtrent een reservemissionair dienaar op het Zendingsveld op Midden-Java. De commissie adviseert de Synode te besluiten, aan de te benoemen Deputaten voor de Zending op te dragen:

a. Zich te wenden tot de zendende kerken, die op M.-Java arbeiden en één dezer kerken uit te noodigen een tweeden Dienaar te beroe pen om hulp te verleenen op een vacant geworden Zendingsterrein en overigens op haar eigen terrein te arbeiden, en den anderen zen denden kerken te verzoeken hare medewerking te verleenen;

b. om bijaldien de zendende kerken bereid zijn tot het sub a genoemde, onder medewerking met de kerk, die een tweeden dienaar wil beroepen en de andere zendende kerken eene regeling voor de saamwerking ten deze te ontwerpen;

c. om, zoo de ontworpen regeling hun goedkeuring wegdraagt, aan de Kerk die een tweeden dienaar beroept en uitzendt, steun te verleenen uit de generale kas tot een maximum van / 1500.

Deze conclusies werden met alg. stemmen aangenomen.

Alsnu rapporteert Ds. Renkema over Letter O, II en 13, rakende de kerkelijke positie van geestelijke verzorgers; het advies luidt aldus:

a. uit te spreken, dat de kerk van Zeist regeling wenscht van wat in Art. 6. K. O. reeds geregeld is, en dat de uitdrukking „beroeping der gemeenten" in dit verband niet past en dat geestelijke arbeid, die buiten de Kerk omgaat, niet door de Kerk geregeld kan worden. Voorzoover zulke Dienaren in het kerkelijk ambt blijven, is hunne positie in Art. 6 K, O. geregeld.

Voorts over losmaking van Dienaren in verband met Art. 11 K. O. De commissie adviseert uit te spreken: dat Art. 11 K. O. niet dan bij hooge uitzondering en met groote voorachtigheid moet toegepast worden; dat een losgemaakte Dienaar te beschouwen is als een Dienaar, die in geen vasten dienst is; dat Kerkeraad en Classis zijn wachtgeld behoorlijk moeten regelen, alsmede zorgen voor zijn weduwen en zijn weezen bij eventueel overlijden; en dat van elke losmaking, op discrete wijze en met volledige opgave van gronden aan alle Kerken bericht moet worden gezonden. Aldus besloten.

Verder rapport over D. 15 in zake peremptoir examen. De conclusie luidt: „de Synode besluite op dit punt niet in te gaan als reeds geregeld in de gewijzigde K. O., en omdat de bepaling van het aantal Deputaten aan elke Prov. Synode vrij staat.

Lett. D. Supplement 2 verzoek van Groningen om een formulier vast te stellen voor onderteekening van ouderlingen en diakenen; besloten niet op het verzoek in te gaan. Hierin - wordt conform het praeadvies der commissie besloten, deze zaak niet te regelen, maar over te laten aan de prudentie der Classis.

Letter B. 4, 10, 11. Supplement B. loa, 12, 13, 14, 15, 15a, F. 32, die allen betrekking hebben op het besluit van de Synode van Arnhem, waarin een tweede collecte van de Theol. Faculteit der vrije Universiteit wordt aanbevolen, komen nu aan de orde.

Aan de discussie hierover nemen onderscheidene leden der Synode deel, de behandeling wordt om 12 uur geschorst en de zitting gesloten tot I uur.

Gezongen wordt Ps. iii, vers i. De behandeling van het aan de orde zijnde rapport wordt voortgezet. De conclusie van het rapport luidt, dat de Synode uitspreke a. dat het principieele bezwaar van deze protesten reeds door de Gen. Synode behandeld is en wel bij Letter K. 3 naar welke beslissing der Synode zij derhalve de bezwaarden verwijst, b. de Synode acht het niet gewenscht met het oog op de omstandigheden in eene beoordeeling te treden van hetgeen de Synode van Arnhem gedaan heeft of daarin verandering te brengen, aangezien volgens hare overtuiging daarmede volstrekt niet bedoeld was eenige achteruitzetting der Theol. School.

c. Wat het punt Letter B. no. 9 betreft, waarin de Prov. Synode van Zeeland voorstelt: De Gen. Synode noodige de Vrije Universiteit uit, voortaan aan elk der voor de opleiding aan hare Theol. Faculteit coUecteerende Kerken jaarlijks een verslag met rekening en verantwoording van ontvangsten en uitgaven toe te zenden, waarop ook in sommige bezwaarschriften wordt aangedrongen, adviseert de Com.: de Gen. Synode geve hieraan gevolg.

De eerste conclusie werd met 2 stemmen tegen aangenomen, de tweede met een stem tegen aangenomen, de derde met algemeene stemmen.

Nu komt aan de orde lett. B, 4 en ó: ti% Prmnmh S^wde van Gel4trlm4 stelt aan de Generale Synode voor, hare atkeuring uit te spreken over het streven, sinds geruimen tijd tot groote ontstichting en schade der kerken leidend, om geheel het kerkelijk leven en inzon heid de verkiezing van ambtsdragers en van afgevaardigden naar de meerdere Vergaderingen te laten beheerschen door het verschil van meening, dat er bestaat ten opzichte van „cle kerkelijke kwesties" onzer dagen.

De Provinciale Synode van Z.HollandhtMexai ten zeerste dat „de Opleiding tot den dienst des Woords" in onze Gereformeerde Kerken tot een twistappel geworden is, en dat men nog steeds voortgaat, geheel het kerkelijk leven door deze zaak te beheerschen. Zij stelt voor, dat de Generale Synode hare afkeuring uitspreke over de soms onbroederlijke wijze, waarop zonen van hetzelfde huis elkander in de Pers bestrijden en over de verkeerde in menging van Broeders buiten de plaatselijke Kerk in in alles wat het kerkelijk leven aan gaat; dat zij opwekke tot betoon van onder linge liefde, ook daar, waar men in sommige opzichten van elkander verschilt, terwijl de Provinciale Synode haar het licht en de wijsheid des Heiligen Geestes toebidt om in de verschillende zaken die in verband staan met den strijd, welke in den boezem der Kerken gestreden wordt, te oordeelen, zooals het meest kan strekken tot de eer van God en tot bevordering van den ouderlingen vrede.

B. 7, 8 in verband met C. II.

De Provinciale Synode van Z.-HoUand zendt door aan de Generale Synode een schrijven van leden der Geref. Kerk te Delft, van leden der Gereform. Kerk te Voorburg, van leden der Gereform. Kerk te 's-Gravenzande en van leden der Gereform. Kerk te Gouda (A), bevattende a. geheel eensluidende verklaaingen en b. de navolgende voorstellen;

a. De Generale Synode hejrroepe de onrechmatige besluiten (zie punt i, 2 en 3 van C bovengenoemd) door de Generale Synode te Arnhem in 1992 genomen, en óók die met be trekking tot de inlijving der Theologische School te Kampen bij de Theologische Faculteit der Vrije Uniirersiteit te Amsterdam;

b. de Generale Synode spreke zich duidelijk uit, dat zij van zins , en wjUens is, na te leven het door allen bij dê veregniging der beide kerk groepen in 1892 voor Gods aangezicht aan vaarde beding, luidende: „Wat de opleiding tot het leeraarsambt betreft oordeelt de Synode te moeten handhaven het beginsel, dat de Ker ken geroepen zijn, een eigen Inrichting tot oplei ding harer leeraren te hebben, tenminste wat de Godgeleerde vorming betreft; ”

c. dat de Vereeniging voor Hooger Onderwijs op Gereformeerden Grondslag te Amsterdam de verplichting worde opgelegd, voortaan reke ning en verantwoording te doen aan de steeds eerstvolgende Generale Synode der Gereformeerde Kerken van de door de Generale Sy node toegestane en door de Gereformeerde Kerken ten behoeve der Theologische Faculteit der Vrije Universiteit gehouden collecten.

Schrijven van leden der Gereform. Kerk van Hillegom, bevattende dezelfde verklaringen en voorstellen als die welke voorkomen in de brieven uit Delft, Voorburg, 's Gravenzande en Gouda gub 17 vermeld,

dat de Generale Synode haar volle vertrouwen uitspreke in Professor Jl, indeboom, hoogleeraar aan de Theologische School te K^ampen De conclusies van het rapport die aangenor men werden zijn: a. de verklaringen uit al deze geschriften voor kennisgeving aan te ngmen ; b. wat het eerste voorstel betreft, zij oordeelt, dat een besluit, hetwelk niet uitgevoerd wordt, niet behoeft herroepen te worden; wat hej; tweede voorstel aangaat, acht zij, dat er geen redes is, om' dit uit te spreken, wijl er geen voorstellen bij de Synode aanhangig zijn, om de Eigen Inrichting op te heffen of om ook het beding van de vereeniging van 1892 niet te handhaven.

c. Wat het derde voorstel aangaat, dit is reeds behandeld bij Letter B, No. 9.

Deze conclusies worden aangenomen.

Nu wordt verder gerapporteerd over B, ga en F. 34.

Schrijven van leden der Gereformeerde Kerk te Haarlem (A) verklarende zich voor het behoud der Theologische School. — Annex een begeleidend schrijven van den kerkeraad.

De conclusie luidt: de brieven voor kennisgeving aan te nemen. Alzoo wordt besloten.

Nu komt aan de orde D. 16. Vraag van de Prov, Synode van Utrecht of een Prov. Synode het examen naar artikel 8 zoo vaak moet toestaan als het gevraagd wordt, ook als de broeder in kwestie reeds meer dan eens is afgewezen. De conclusie is: de Prov. Synoden zijn daarin vrij. De conclusie aangenomen.

Over F. 16. Bezwaarschrift van Prof. Lindeboom tegen de beslissing van de Prov. Syn. v. Friesland op zijn bezwaar tegen de stelling van Dr. Kuyper Jr. te Makkum, dat Paulus tegelijk wedergeboren en Godslasteraar was.

De conclusiën van de leden der commissie van praeadvies, op één na, en die van het afwijkende lid der commissie worden gelezen. De behandeling der conclusiën wordt uitgesteld tot na de behandeling der leergeschillen.

Na de regeling van enkele huishoudelijke aangelegenheden en een kort afscheidswoord van Ds. Kuyper, afgevaardigde van de Chr. Geref. kerk in N.-Amerika, wordt gezongen Ps. 96:5 en wordt de zitting met dankzegging door den Praeses gesloten.

Donderdagmorgen werd de zitting geopend met het zingen van Ps. 103 : i en 't lezen van Ps. 85. De presentielijst wordt gelezen. AHe afgevaardigden zijn tegenwoordig. Inplaats van Ouderling Singels is voor Z.-H. tegenwoordig Ouderling [Bremmer.

De notulen van de zittiflgen van den vorigen dag worden gelezen en vastgesteld.

Ter verg. is Ds. Laatsman, afgev. van de Belgische Zendingskerk, die door den Praeses verwelkomd wordt.

Op voorstel van den Praeses wordt het volgend telegram van hulde en gelukwensch aan H. M. de Koningin gezonden;

Aan H. M. de Koningin

De Gereformeerde Kerken, in Generale Synode vergaderd te Utrecht, brengen op dezen gedenkdag Uwe Majesteit hare eerbiedige en hartelijke gelukwenschen; moge de God aller genade Uwe Majesteit blijven sterken en bekwamen, opdat UwerMajesteits regeering tot rijken zegen moge zijn voor ons volk.

Namens de Synode,

B. VAN SCHELVEN, Fraeses.

Comm. II rapporteert, bij monde van Ds. Hoekstra, over het Bezwaarschrift van Prof. Lindeboom tegen besluiten van de Curatorenvergadering, (niet voorkomend op het Agendum) Het bezwaar raakt ie. het besluit van Curatoren, genomen naar aanleiding va» een klacht' over een door Prof. L. geschreven voorwoord en zonder hem vooraf te hooren, dat voortaan door den Rector in de Handelingen geen voorwoord meer zou geschreven worden.

De conclusie strekt om de handeling der Curatoren goed te keuren en het bezwaar van Prof. L. ongegrond te verklaren. Deze conclusie wordt aangenomen. Het 2de bezwaar betreft de vermaning, door Curatoren tot Prof. L. gericht naar aanleiding van bij Curatoren ingebrachte klachten van Classis en Kerkeraden, over het optreden van Prof. L. in de pers, maar bepaald zijn advies inzake de verkiezing van ambtsdragers en de afvaardiging naar meerdere vergaderingen.

De conclusie strekt om de handelingen van Curatoren goed te keuren en het bezwaar van Prof. Lindeboom ongegrond te verklaren.

De beide conclusies worden met algemeene stemmen, op twee na, aangenomen.

Comm. IV, rapporteert over letter F. 28 in verband met F. 283, 2ib, 28c, en 2%d. Protest van R. L. Meijer en F. H, Boels, tegen een besluit der Prov. Syn. van Groningen en de uitspraak der Classe Stadskanaal, in de zaak van het gedrag van A. Nieboer, onderling der Geref. Kerk te Nieuwe Pekela A. enz.

In F. *8c en 28e : Bezwaarschriften tegen een verkiezing van ouderlingen en diakenen te N. Pekela, wordt geadviseerd de handelingen van Kerkeraad en Classis en Prov. Synode goed te keuren en daarvan aan de protesteerende broeders, aan den Kerkeraad, Classe en Prov. Synode van Groningen kennis te geven. Alzoo wordt besloten,

In F. 28, 283 en 2%b: Bezwaarschriften tegen een besluit der Prov. Synode en der Classis Stadskanaal inzake het gedrag van A. Nieboer, ouderling van de Geref. Kerk te N.-Pekela, strekt de conclusie: «. om de handelingen van Classis en Prov. Synode goed te keuren; b. een commissie van 3 leden te be noemen om, zoo mogelijk, verzoening te bewerken en c. hiervan kennis te. geven aan protesteerende partijen, den Kerkeraad, de Classis en de Prov. Synode.

De zitting wordt geschorst tot half 2.

De Praeses opent de rniddagzitting en laat zingen Ps. 119 : 53. Besloten wordt dat de praeses zal benoemen de verzoemngscoinmissie vooj: ieuw Pekela. De praeses benoemt daarop Prof. Bouwman, Ds. I? rei}ke}aar en Pr. Hania.

Nu geeft de voorzitter het woord aan Ds. Laatsman, afgevaardigde van de Belg. Zendingskerk.

Deze spreekt zijn blijdschap uit hier in de Synode tp mogen zijn, wijl hij vroeger in de Geref. Kerken hier diende. Hij brengt de groete van zijn K'irk over en deelt een en ander mede over de Belg. Zendingskerk. De toestand in België is op zedelijk er) godsdienstig gebied zeer treurig, het bijgeloof is er gestegen tot een soort heidendom. Ten bewijse daarvan deelt hij mede wat men njet het ge bed van Karel V tot het heilig huis des Heeren doet, ep met het agnus Dei, die men als een soort topveimiddel amulet beschouwt. De Belg. Zendingskerk heeft 35 predik., 3 Evan gelisten, ÏQ colporteurs.

Er zijn 71 kerken en gehuurde zalen, en de kerk evangeliseert op 100 plaatsen, Er zijn 83 Zondagsscholen en 32 dagscholen.

Elk jaar komen er een 200 Roomschen over. D, e predikanten komen uit Zwitserland en Nederland. Er is geen eigen opleiding. De afvaardiging naar de Synode is anders dtn hipr, er is een proportioneele vertegen\!iroor4iging vap d"? gerneenten, zoodat de Synode uit een 60 of 65 ledejj bestaat. De deuren in België zijn geopend, maar de tegenstand is groot, en de ^nancieele kracht is klein. Er komt hope voor België, dat het protestantisme hoe langs hoe meer in kracht zal winnen. Hij spreekt den wensch uit, dat het volgend jaar een afgevaardigde moge komen van onze kerken op de Synode te Charleroi.

Op verzoek van den voorzitter spreekt Prof. Bouwman den afgevaardigde toe. Zijii hooggel., spreekt zijn blijdschap er over uit Ds. Laatman, oud studievrien4, alg afgevaardigde te mogen begroeten. Vooral verheugt hjj er zich over, dat in deze afvaardiging de gemeenschap tus schen de Kerken in België en onze Kerken uitkomt. Hij herinnert aan de gemeenschap, die er vroeger met de kerken in het Zuiden was, en spreekt den wensch uit, dat er meer jongelieden uit België naar Nederland komen om tot gereformeerde dienaren van België te worden opgeleid, en dat het geref. leven in België tdeneme en de Heere die kerken daar rijkelijk zegene.

De Praeses dankt Prof. Bouwman.

Besloten wordt de zaak van afvaardiging naar België in handen te stellen van de deputaten van de correspondentie met Buitenlandsche kerken.

Aan Ds. Notten wordt toegestaan voor eenige uren de Synode te verlaten.

Ds. Hoekstra heeft de Synode moeten verlaten, doch keert morgen terug.

Nu wordt gerapporteerd over lett. F. 6 en 10.

Rapport van Deputaten in de zaak te Beekbergen en verzoek van Ds. T. om revisie van de uitspraak der Generale Synode van Arnhem in zijn zaak.

De conclusie luidt: ie. aan deputaten der vorige Synode dank te betuigen voor de door hen verrichten arbeid en hun décharge te verleenen ;

2e. op het verzoek van Ds. T. niet in te gaan, wijl geen novum door hem is ter tafel gebracut Op grond waarvan revisie zou kunnen worden toegestaan;

3e. van het tweede Ijd van dit besluit kennis te geven aan Ds. T.

Alzoo wordt besloten. De praeses dankt de deputaten voor wat zij in deze zaak hebben verricht.

Daarop rapporteert Prof. Biesterveld over lett. F. 27, 27bis: bezwaarschrift van A. v. d. N. Jr. tegen de uitspraak van de Prov. Synode van Zuid-Holland van 5 Oct. 1904, inzake het bezwaar van dien Broeder tegen eene beslissing der Classis Rotterdam omtrent de behandeling zijner zaak door den Kerkeraad van Kralingen.

De conclusie van het rapport luidt: De Synode besluite: a. in overeenstemming met de uitspraak van de Prov. Synode van Zuid Holland het eerste verzoek van br. v. d. N. Jr., af te wijzen en b. hem met zijn bezwaar tegen den Kerkeraad van Rotterdam B. te verwijzen naar den Kerkeraad zei ven; c. van deze beslissing kennis te geven aan br. v. d. N. Jr., en de Classes Rotterdam en aan de Prov. Synode van Z. Holland en den Kerkeraad van Rotterdam B.

Deze conclusiën worden aangenomen. Ds. Rudolph brengt rapport uit over lett. B. 3: Rapport van Deputaten voor de oefening van het verband tusschen de Geref. Kerken en de Theol. Faculteit der Vrije Universiteit. Ds B. doet voorlezing van het rapport dier deputaten. De rapporteur stelt de volgende conclusiën voor: ie. De handelingen van deputaten voor de oefening van het verband tusschen de Geref. Kerken en Theol. Faculteit der Vrije Universiteit te Amsterdam goed te keuren en deze deputaten met dankzegging voor hun arbeid te déchargeeren, en 2e, in plaats van drie vijf deputaten te benoemen voor de oefening van het verband tusschen de Geref. Kerken en de Theol. Facult. der Vrije Univ. Zoo wordt besloten.

De praeses deelt mede, dat bericht inkwam van Ds. v. Andel, dat zijn krachten hem niet meer toelaten als deputaat op te treden en hij daarom ontslag vraagt. De praeses stelt voor, naar aanleiding van deze kennisgeving, dat de Synode haren dank uitspreke voor al wat Ds, V. A. in verschillende deputaatschappen heeft verricht. Alzoo wordt besloten.

Ds. Breukelaar dient het volgende voorstel in, mede namens Ds. Gispen, Ds. Van der Munnik en Ds. Rudolph:

De Synode benoeme 5 Deputaten met de opdracht eene herziening van de tegenwoordige regeling van het' verband tusschen de Geref, Kerken en de Theol, Facultp.it der Vrije Univ. te ontwerpen en dit concept vóór den isten Febr. 1908 ter kennis van alle Kerken te brengen.

Ds. de Geus stelt voor dit voorstel in handen te stellen van Comm. V. Alzoo wordt besloten.

Nu rapporteert br. Nauta over het verslag van het Petronella hospitaal te Djokja, E, 7c van het supplement van het agendum. De conclusies van het rapport luiden:

a. dat de Synode hare waardeering uitspreke voor den arbeid van de Kerk van Amst, door 't Petronella-hospitaal en aan allen die haar daarin steunden.

b. den te benoemen deputaten voor de zending op te dragen de Kerk van Amst. op een door hen gedaan, met redenen omkleed, verzoek, jaarlijks tot aan de e-v. Gen. Synode een steun te geven van ten hoogste ƒ 3000.

Vervolgens brengt Prof. Honig rapport uit over de Keucheniusschool, no. n van het rap port der deputaten voor de Zending en bijlagen.

De conclusiën luiden:

a. goed te keuren de handelingen der Dep. voor de Zending inzake de Keuch. School;

b. dank te zeggen aan de Algem. Verg. van Arbeiders en den Raad van Toezicht voor haar gewaardeerden arbeid in 't belang der school;

c. af te keuren, dat de verplaatsing, hoezeer op zichzelf gewenscht, is geschied tegen het besluit van Dep. voor de Zending;

d. de te benoemen Deputaten voor de Zending op te dragen de zaak der Keuch, School te leiden in de richting, welke werd ingeslagen en aangewezen door de besluiten voor de Generale Synode van Arnhem.

Die conclusiën worden aangenomen.

Daarop rapporteert br. ; ^inkhorst over de rekening en verantwoording van de dpputaten voor de Zending. Hij stelt voor de rekening en verantwoording goed te keuren en deputaten te déchargeeren.

Br. ybbink brengt rapport uit over lett. K. 4: Verzoek van den Kerkeraad van de Geref. : ^erk te Brielle, ora te doen uitvoeren de noodige reparation aan het kerkgebouw dezer Gemeente, dat 't eigendom is van de Geref. Kerken in Nederland.

De poncliisie luidt: Aan de Classis Brielle op te dragen om, na onderzoek, inhoe - verre bedoelde reparatiën noodig zijn, en hoeveel door de Kerk te Brielle zelf zou kunnen worden betaald, deze zaak namens de Synode te bewerkstelligen; b. Deputaten te benoemen om inet de C'assis Brielle den eigendom van het kerkgebouw te regelen, en een plan te ontwerpen voor de regeling vap de onderhoïidskosten.

4ldus wordt besloten.

Ds, Geerds rapporteert over lett. L, i: Rap port van Deputaten van de Algemeene Kas voor hulpbehoevende Kerken. De conclusiën zijn: a. Deputaten te déchargeeren onder dankbetuiging voor hun arbeid; b. De door Dep, gedane vporstellen over te nemen, met uitzondering van het sub. d, vermelde; en c. Deputaten dezer kas te continueeren. Aldus besloten.

Nu rapport Dr. Hania over E. 7d van het supplement: Een verzoek van den kerkeraad van Heeg, dat de Synode uitspreke, waar leden der Geref. Kerk, die op een zendingsterrein eener Geref. Kerk zich metterwoon vestigen, hun attestatie dienen in te leveren. De conclusiën luiden:

Ie. dat leden eener Kerk in Jndie hunne atestatiën behooren in te leveren bij de Kerk op wier terrein zij zich metterwoon vestigen, zoodot zij ingeschreven worden als „buitenleden; ”

2e. dat hen dit evenwel niet verhindert de kerken die zij verlieten, nog financieel te blijven steunen; en

3e, dat op den regel sub. 10. alleen een uitzondering kan worden toegelaten, ingeval van vertrek voor slechts zeer korten tijd.

Aldus wordt besloten.

Over punt 22 sub 8 van 't Rapport v. Depu taten voor de Zending:

„De Synode beslisse over het door Deputat.n ontworpen concept voor de institueering van Javaansche Kerken", wordt eveneens door Dr. Hania gerapporteerd.

Er volgt een breede en levendige discussie, waaraan deelnemen Prof. Rutgers, Prof. Biesterveld, Ds, Gispen, Prof. Geesrak, Dr. Wagenaar. Prof. H. H. Kuyper en Prof. Honig.

De voortzetting van de discussie wordt uitgesteld tot den volgenden dag. Gezongen wordt Ps. 119:80, Na dankzegging sluit de Praeses de zittmg.

Donderdagavond was den leden der Synode een aangename afwisseling onder "inspannenden arbeid bereid.

De heer Mr. A. W. van Beek Calkoen had de vriendelijkheid de Afgev. en adviseerende leden te zijnent te noodigen. Wie niet door commissiearbeid verhinderd werd, maakte van deze vriendelijke noodiging gaarne gebruik. Tot laat in den avond was een groot aantal broederen in de gezellige woniüg van den geachten en beminden Gastheer bijeen. En het: „Ai ziet, hoe goed, hoe lieflijk is 't, dat zonen" dat ten slotte gezongen werd, gaf evenals de schoone en hartelijke toespraak van den Praeses der Synode tot den gastheer en zijn gezin, uiting aan den lieflijken indruk, dien dit gul verkeer van aanzienlijk en gering, van geleerd en ongeleerd bij de broedereu achterliet.

De morgenzitting werd Vrijdag Ï September geopend met het zingen van Ps. 123 vs. i, en het lezen van Ps. 127 waarna de Praeses, voorgaat in den gebede.

De presentielijst wordt gslezen. Alle leden zijn ter vergadering. In de vertegenwoordiging kwam geen wijziging.

De notulen van den vorigen dag worden gelezen en vastgesteld.

Ingekomen een telegram van 't Loo van dezen inhoud:

„Hare Majesteit draagt mij op Hoogst der, zelver oprechten dank te betuigen voor gelukwenschen en zegenbeden der Geref, Kerken.

Adjudant van Dienst,

SCHIMMELPENNINCK.

Wordt voor kennisgeving aangenomen.

Aan de buitenlandsche Afgevaardigden zal op hun verzoek een exemplaar van de Acta worden toegezonden.

De Praeses doet voorlezing van een schrijven van Rev. James, door de Dutch Reformed Church van N.-Amerika afgevaardigd naar deze Synode, waarin hij zich schriftelijk kwijt van zijne opdracht met heilbede voor den arbeid der Synode en het land en den welstand van de Ned. Geref. Kerken.

Prof H. H, Kuyper leest hel Rapport voor inzake leerverschillen, bezwaarschriften van verschillende Kerkeraden, rakende allen, met weinig verschil in vorm, het vraagstuk van Supra of Infra Lapsarisme, de rechtvaardigmaking van eeuwigheid, de onmiddellijke werking van de wedergeboorte, haar onderstelling bij den H. Doop;

b. dat de Synode haar volle vertrouwen uitspreke in Prof. Lindeboom.

en c. een commissie te benoemen tot onderzoek van de leerverschillen.

Het Rapport en de conclusie zullen gedrukt en aan de leden uitgedeeld worden; om later behandeld te worden.

Wordt besloten, met het oog op de onmogelijkheid voor sommige leden om Dinsdag ter Synode te komen, en den arbeid der commissiën, de volgende week Woensdag weer saam te komen.

De voordracht voor de verschillende Deputaatschappen wordt opgedragen aan het Moderamen.

Thans wordt voortgezet de gisteren afgebroken discussie over het advies van Dep, voor de Zending over de institueering van Javaansche Kerken, bepaaldelijk over de vraag welke belijdenis de geïnstitueerde Javaansche Kerken behooren te hebben. Aan de discussie nemen deel: Prof. Honig, Ds. Adriaanse, Ds, van der Munnik, Ds, Kuiper van Hoogeveen, Ds. W. H. Gispen, Prof. Rutgers, Prof. Bavinck, Prof. Geesink, Prof. Kuyper.

In stemming wordt gebracht de vraag, of de Synode dit punt van het Agendum al of niet zal doen.

De uitslag is, dat besloten wordt de zaak af te afdoen.

De conclusies van de praeadviseerende commissie worden in stemming gebracht en, met 7 stemmen tegen, daarop aangenomen,

De namiddagzitting wordt geopend met het zingen van Ps. 81 : 12.

Over F 11—13, in verband met het Zendingsrapport, 15, over de zaak van den heer J, J, van Alphen rapporteert Ds. Breukelaar. De heer Van Alphen nam zijn protest tegen 't besluit der Synode van Middelburg terug, en verklaarde te wjUen breken met de Indische Staatskerk en de gemeenschap met de Geref, Kerken te begeeren.

De conclusiën van zijne zaak luiden: a. voldoening uit te spreken over het ieit dat br. J. J. van Alphen zijn protest terug neemt en al de door hem na de Synode van Middelburg tegen de Geref. Keiken uitgesproken beschuldigingen herroept onder betuiging van leedwezen; b, te verklaren, dat, hoewel met blijdschap nota wordt genomen van Ds. J. J, van Alphen's belijdenis en van zijn begeerte, de Synode thans nog blijven moet bij de besluiten door de Synode van Middelburg in zijn zaak genomen, en dat eventueel verzoek, uitgaande van br. J. J. V, A, tot opening van den weg om in de Geref, Kerken naar den dienst des Woords te mogen staan, alleen in overweging kan worden genomen, nadat hij weder tot de kerkelijke gemeenschap met de Geref. Kerken teruggekeerd is.

c. en aan de te benoemen deputaten van de Zending op te dragen om, bijaldien br, J. J, V, A. weer tot de kerkelijke gemeenschap met de Geref. Kerken teruggekeerd is, hem, des noodig, te steunen tot voorziening in zijne behoeften, met een bijdrage uit de Gen. Kas tot een maximum van / 4.00 per jaar tot de eerstvolgende Gen. Synode.

d. kennis van het besluit der Synode te geven aan br. J, J. van Alphen. Deze conclusiën worden aangenomen.

Het punt F. 17: Bezwaarschrift van Prof. Lindeboom tegen de Heraut en andere bladen, wegens valsche beschuldiging vanden Wachtersbond en van hemzelf, wordt door Prof. Lindeboom teruggenomen, na de verklaring der Comm., dat de Synode moeilijk op zijn bezwaar kan ingaan.

Over F. 25, 26: Bezwaarschriften van Ds. P. tegen een besluit van de Prov. Synode van Gelderland, inzake zijn bij haar ingediend protest tegen een besluit der Classis Harderwijk", en „een aanbeveling door de Prov. Synode van Gelderland van Ds. W. C, P. en de zijnen in de barmhartigheid der Kerken", rapporteert Prof. Bouwman.

De conclusiën, luidende:

a. dat de Kerkeraad van Wezep en de Cl, Harderwijk gehouden zijn zoo spoedig mogelijk haar verplichtingen tegenover Ds. P. te voldoen;

b. dat de Gen, Synode niet kan ingaan op het verzoek van Ds. P. om Z.Eerw. financieel te steunen, en afschriften van deze uitspraken te zenden aan de Cl. Harderwijk, aan den Kerkeraad van Wezep en van Ds. C. W. P.

Worden aangenomen.

Ds. Goedbloed rapporteert over Lett. II, 2, 3—12 Rapport van Dep. inzake uitvoering van Art. 12 K. O. en de voorstellen dienaangaande uit de Provinciën ingekomen.

De conclusiën luiden:

Ie. te verwerpen het voorstel van sommige Prov. Synoden lot instelling van een generale kas ad hoc;

2e. aan te nemen het voorstel van Deputaten behoudens eenige door de commissie voorgestelde conclusiën;

3e. den Deputaten ad hoc den dank der Syn. te betuigen voor hunnen uitnemenden arbeid. Ze worden zonder hoofdelijke stemming aangenomen.

De behandeling van het thans in druk aan de leden ter hand gestelde rapport over de Leerverschillen, wordt uitgesteld tot a. s. Woensdag.

Den verschillenden Provinciën wordt verzocht haar voorstel voor een primus-en secundusdeputaat voor het benoemen van een professor in een eventueele vacature aan de Theol. School bij den Praeses in te leveren.

Besloten wordt, met het oog op de splitsing der Classis van Friesland en Zuid-Holland in 2 Synodes, voortaan niet meer te spreken van Prov. maar van Particuliere Synodes.

(Zie vervolg in het Hoofdblad.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen