Het instituut der

Amsterdam, 26 Nov. 1920.

Het instituut der zoogenaamde Volksuniversiteiten heeft binnen korten tijd ook in ons land burgerrecht verkregen. In schier al onze grootere steden zijn zulke Volksuniversiteiten opgericht, waar de resultaten van het wetenschappelijk onderzoek in meer populairen vorm onder het volk worden gebracht.

Nu is de naam Volksuniversiteit misschien ietwat pompeus gekozen, want vvat men gewoonlijk onder een Universiteit of Hoogeschool verstaat, heeft met deze Volksuniversiteiten al zeer weinig overeenkomst. Van een vaste aanstelling tot hoogleeraar is bij deze Volksuniversiteiten geen sprake. Examens worden niet afgenomen en graden niet uitgedeeld. Het instituut bestaat alleen daarin, dat enkele geleerden, hetzij dan hoogleeraren of-andere mannen van wetenschappelijken naam, worden uitgenoodigd om gedurende de wintermaanden een zeker aantal voorlezingen te houden, bepaaldelijk over onderwerpen met hun vak in verband staande, terwijl de toegang tot deze voorlezingen voor ieder die een bepaalde som betalen wil, openstaat.

In Engeland, waar deze beweging 't eerst schijnt opgekomen te zijn, spreekt men van University extension, d.w.z. van een uitbreiding der Universiteiten. Men vond dat de Universiteiten te veel een wereld apart vormden, en dat de hoogleeraren, die daaraan verbonden waren, te veel buiten het volk bleven staan. De colleges aan zulk een Universiteit gegeven worden gemeenlijk alleen bezocht door degenen, die voor de wetenschap worden opgeleid. De hoogleeraren deelden de resultaten van hun wetenschappelijk onderzoek op deze colleges mede of legden die neder in wetenschappelijke geschriften, die reeds door het gebruik van vaktermen voor gewone menschen ongenietbaar zijn. Het odi i> rofanum vulgus et arceo, ik heb een afkeer van het gemeene volk en houd het op een afstand, scheen maar al te veel op deze leeraren der wetenschap van toepassing.

Het is daartegen, dat een geest van verzet is gekomen. Al begreep men zeer wel, dat het wetenschappelijk onderzoek zelf buiten den kring van het gewone volk valt, toch keurde men deze strenge afzondering van de kaste der geleerden niet goed. Er was een sterke wetensdrang en behoefte naar kennis onder het volk gekomen. En men wilde dieri wetensdorst niet lesschen met allerlei tweedehandsboeken, waarin zoogenaamd de wetenschap gepopulariseerd werd, maar die gewoonlijk enkele decenniën ten achter zijn, doch bij de bron zelf. Daaraan dankte deze nieuwe beweging haar oorsprong. De Universiteit moest uit haar eigen kring uitkomen en ook het volk voorlichten. Dat werd met deze Universiteits-uitbreiding bedoeld.

Al ontveirizen we ons niet, dat er aan dit populariseeren van de weienschap gevaren verbonden zijn en al schijnt het zelfs ondoenlijk om aan degenen, die zelfs de meest elementaire kennis niet bezitten, bijv, de resultaten van de natuuronderzoekers duidelijk te maken, toch kan niet ontkend worden, dat erin dezen wetensdrang, vooral van de meer ontwikkelden, een uitnemend element schuilt. In ons land heeft wel niemand meer dan Dr. A. Kuyper ertoe bijgedragen om het peil der kennis waarop ons volk stond, te verhoogen. En in de Standaard èn in de Heraut behandelde hij de moeilijkste staatkundige en theologische vraagstukken. En dank zij de uitnemende leerschool, die ons volk daarin ontvangen heeft, is het tot een rijpheid van ontwikkeling gekomen, waarvoor het niet dankbaar geüoeg kan wezen. Zelfs in Roomsche en Liberale bladen werd in dat opzicht ten volle hulde aan den ontslapene gebracht. Het is daarom geheel in zijn geest, dat ook de Vrije Universiteit besloten heeft zulk een uitbreiding aan haar onderwijs te geven. Reeds meermalen was de wensch daartoe uitgesproken. Men voelde, dat men aan de gewone volksuniversiteiten niet genoeg had. Hoewel aan deze volksuniversiteiten met loffelijke onpartijdigheid ook mannen van onze richting werden uitgenoodigd en men hier op de Calvinisten nooit het ostracisme heeft toegepast, kon toch het onderwijs dèèr gegeven niet ten volle bevredigen. De eenheid vangedachte en beginsel ontbrak.

De Vrije Universiteit aan dien wensch gehoor gevende, heeft thans enkele geleerden uitgenoodigd om gedurende dezen winter volksvoordrachten te houden, deels in het gebouw der Vrije Universiteit aan de Keizersgracht, deels in het Physiologisch Laboratorium op het Valeriusplein. Het is haar gelukt daarvoor de medewerking te verkrijgen van twee barer hoogleeraren: Prof. Mr. D. P. D. Fabius en Prof. Dr. F. J. J. Buytendijk en van twee geleerden buiten den kring der professoren. Dr. J. C. de Moor en Dr. R. H. Woltjer. Prof. Fabius zal het onderwerp behandelen : Staat en Kerk, Dr. de Moor: de Nieuwere Letterkunde, Prof. Buytendijk: de Evolutie en Dr. R. H. Woftjer: Zeer lage temperaturen. De beide laatste voordrachten, die in het Physiologisch Laboratorium zullen gehouden worden, zullen met lichtbeelden en enkele proeven worden toegelicht. Prof. Fabius zal deze voordrachten houden Vrijdag 21 en 28 Januari en 4 en 11 Februari; Dr. de Moor Vrijdag 25 Febr., '4, 11 en 18 Maart; Prof. Buytendijk Maandag 7, 14, 21 en 28 Februari en 7 Maart; Dr. Woltjer Dinsdag 18 en 25 Januari en 1 en 8 Februari. Voor nadere inlichtingen kan men zich wenden tot het Bureel der Vrije Universiteit.

De keuze zoowel van de sprekers als van de onderwerpen schijnt ons zeer gelukkig te zijn geweest. Moge een ruime opkomst toonen, dat ons volk gaarne gebruik wil maken van deze gelegenheid om meer kennis op te doen. En moge deze eerste serie van volksvoordrachten door meerdere worden gevolgd. Al wat dienen kan om den band tusschen onze Hoogeschool en ons volk te versterken, is ons van harte welkom.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen