'Hier leert de natuur ons zelf den weg' - pagina 32

beginselen en de natuurwetenschap

wetenschap in de eenheid der menschelijke persoonlijkheid kan worden teruggevonden, was in Bavinck verwerkelijkt.’ Op zijn colleges behandelde hij onderwerpen als het onderscheid tussen natuurwetenschap als feitenkennis en als wijsgerige verwerking der feiten, de betekenis van de kenleer voor de natuurwetenschappen, de verhouding tussen Schriftuur en natuur en hij wees op het belang van eigen onderzoek van de natuur.29 J. Woltjer, sinds 1881 als hoogleraar aan de vu verbonden, was tevens rector en president-curator van het Gereformeerd Gymnasium in Amsterdam en in die hoedanigheid hield hij twee redes: ‘Onderwijs in de natuurwetenschappen’ (1897) en ‘Onderwijs in de physica en chemie’ (1899).30 Daarin ging hij uitgebreid in op de methode en de aard van natuurwetenschappelijke verklaringen en het belang van beginselen, ook voor het onderwijs in de exacte wetenschappen, want ‘Nooit mag in een valsch dualisme heil worden gezocht, alsof er een andere waarheid ware voor de natuurwetenschap en een andere voor de religie.’31 Op de jaarvergadering van 1911 sprak hij over ‘De natuurkundige faculteit aan de Vrije Universiteit’. Hij stelde nog maar eens expliciet de vraag of het wel geoorloofd is bij wetenschappelijk onderzoek en onderwijs uit te gaan van bepaalde algemene beginselen, die zelf niet het resultaat zijn van wetenschappelijk onderzoek. Daarop moest het antwoord bevestigend luiden en Woltjer voerde daarvoor argumenten aan vanuit de geschiedenis en stelde ook dat de menselijke geest nu eenmaal de behoefte heeft om vragen te stellen over de oorsprong en het wezen der dingen.32 De invloed van de beginselen zou zich vooral doen gelden op het gebied van de ‘natuurphilosophie’. De wijsgerige vragen kwamen echter wel voort uit de praktijk van de natuurwetenschap en vormden zodoende één geheel met de natuurwetenschap.33 Woltjer achtte het wenselijk ‘dat studenten niet alleen op de philosophische colleges, maar ook bij het onderwijs in de bijzondere wetenschap aangaande de diepere beginselen worden ingelicht. Indien dat aan de universiteiten niet geschiedt, waar moet het dan plaatsvinden?’34 Hij kwam ook daadwerkelijk tot een formulering van de gereformeerde beginselen die hij van belang achtte voor het onderzoek aan de natuurkundige faculteit. Omdat dit een van de weinige keren is dat er beginselen voor een specifiek vakgebied aan de vu worden geformuleerd en ze als program kunnen worden gezien voor het werk

31

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen