Het mystiek-religieuze element in de Grieksche philologie - pagina 23

24

l e h r e " staat, evenmin

allereerst

in de

Republiek, of in den

mystischen T i m a e u s , maar in den Parmenides, den Sophistes en den Philebus, die behooren tot de werken zijner „reifsten E n t w i c k l u n g " , die

„von

der ersten

bis zur letzten Zeile den

Geist nüchternster Wissenschaft atmen, und die autonome Begründung

der

reinen Erkenntnisse einzig (!) in der

Gesetz-

l i c h k e i t d e s L o g i s c h e n in voller Reinheit vertreten." M e n ziet, de vorm is geheel nieuw, want het is nog zoo lang niet geleden, dat Parmenides en Sophistes voor zeker onecht, 5) of 8

althans twijfelachtig g o l d e n ; 86) e n raadplege, om namen te noem

men, wat den Parmenides aangaat, UBERWEG ) en later HUIT 87

88

)

maar. D o c h al is de v o r m nieuw, de bedoeling is oud en blijkt steeds weer dezelfde

te z i j n ; ze ligt in haar diepsten g r o n d

reeds in het w o o r d van BÖCKI-I: „Die Wissenschaft

und die

positive R e l i g i o n stehen auf einem ganz verschiedenen F e l d e . So

wenig

als die Mathematik, die Chemie oder A s t r o n o m i e

etwas mit christlichem Bewusstsein zu thun haben, ebenso w e n i g die Philologie

D i e P h i l o l o g i e stimmt hierin vollständig

mit der Philosophie überein." 9) 8

W a n n e e r de tijd het niet verbood, zou ik nog tal van citaten kunnen bijbrengen, waaruit steeds weer één streven blijkt: scheiding

van het religieuze en het logische,

„zuiver-wetenschap-

pelijke" element. E n nu z e g ik niet, dat allen die dit willen, rationalisten zijn; maar z o o w e l ZELLER, de theoloog der Tübinger

S c h o o l , als NATORP, de aanhanger van een kritisch K a n -

tianisme, ze stemmen samen

in hetzelfde doel, en dat doel is

rationalistisch. Tegenover

dit

streven

nu stel

ik, dat

de

A r i s t o t e l i s c h e p h i l o s o p h i e o v e r 't a l g e m e e n één

van

de

religieuze

uitingen

is,

s t r o o m i n g van

waaronder

de

d e n tijd z i c h

vóórslechts

mystischopenbaart;

dat d e z e s t r o o m i n g i n d e r d a a d d e z e l f d e i s , die in de Orphiek

naar

b u i t e n k o m t , en v o o r e e n g r o o t

l y r i e k en d r a m a , P i n d a r u s , B a c c h y l i d e s , beheerscht,

ja

Aeschylus

e e n e n k e l m a a l z e l f s i n de

ten der r e d e n a a r s

weerklank

deel

geschrif-

s c h i j n t te v i n d e n ; d a t

dit m y s t i s c h - r e l i g i e u z e e l e m e n t i n de

vóór-Aristo-

telische p h i l o s o p h i e niet ondergeschikt, maar

over-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen