Het mystiek-religieuze element in de Grieksche philologie - pagina 32

33

logische,

dat pretendeert

de waarheid te zijn en te hebben.

Bij het rationalisme is geen zoeken en tasten: het meent alles gevonden geworden,

te hebben. H e t is zichzelf genoegzaam; of, kritisch bakent het zelf de grenzen zijner kennis zich af, en

streeft niet eens, daar boven uit te gaan. E n daartegenover staat dan de G r i e k s c h e m y s t i e k : ze tracht dit leven te ontvluchten, wijl ze weet,

dat het niet het ware

leven i s ; ze beseft, dat volkomene wetenschap hier niet te verkrijgen i s ; ze streeft er naar, o m w a t boven haar verstand uitgaat, te omvatten in mystisch schouwen; maar ze is zich bewust, dat haar dat hier nooit v o l k o m e n gelukken z a l ; de onvolkomenheid v a n a l het aardsche is haar Daarin

uitgangspunt. ) 141

is v o o r den Christen de beteekenis dezer strooming

gelegen: dat ze bekent de waarheid niet te hebben, maar zoekt en worstelt,

o m ze te g r i j p e n ; en zoo staat voor hem de

Grieksche mystiek niet op zich zelf als exclusief bezit van den Griekschen geest, maar hij ziet er in slechts ééne uiting van de strooming die z o o w e l in A z i ë als in A e g y p t e en Griekenland de menschheid beheerscht: hij vindt er in weer het w o o r d van den A p o s t e l :

) „dat het gansche schepsel te zamen zucht, en

1 4 2

te zamen als i n barensnood waarom

voor

is tot n u toe." D a t is de reden,

den Calvinist deze G r i e k s c h e mystiek

hooger

staat dan het rationalistisch-logische element i n het Grieksche geestesleven. H e t laatste keert zich naar de aarde toe, het eerste er v a n af. E n zoo komt het dan, dat de mystiek veel ontvankelijker is v o o r het C h r i s t e n d o m . DIETERICH wijst er in zijne Nekyia

1 4 3

) o p , dat het waarschijnlijk is, dat, waar de Orphiek

bloeide, de meeste Christenen v a n te voren O r p h i c i zullen geweest zijn. O f deze vooronderstelling juist is, w a a g i k niet te beslissen: zeker is hier voorzichtigheid e i s c h : tot voorzichtigheid maant reeds de argumentatie, die DIETERICH bezigt; want zoo licht w o r d t de klove tusschen heidendom — en dat blijft toch de Grieksche mystiek — en Christendom uitgewischt; en de kerkvaders hadden voorwaar geen ongelijk als ze tegen den orphischen cultus sterk p o l e m i s e e r d e n . ) 144

M a a r het feit blijft

toch, dat PAULUS, als hij in A t h e n e op den A r e o p a g u s het Evangelie p r e d i k t ,

1 4 5

) zich aansluit niet aan het logische, maar aan het

mystisch-religieuze element i n de G r i e k s c h e ontwikkeling, i ) 4 6

waarin immers juist de band tusschen den mensch en de godheid w. 3

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen