Omvang en invloed der Zuid-Nederlandsche immigratie van het laatste kwart der 16e eeuw - pagina 32

30

OMVANG EN INVLOED DER ZUID-NED.

IMMIGRATIE.

— met behulp van wetenschap en kapitaal — politiek-commerciëele combinaties op touw te zetten, die (de uitkomst heeft het bewezen!) in menig opzicht uiterst riskant, maar tegelijk toch ook verbluffend van stoutmoedigheid en eerbiedwekkend van ondernemingszin zijn geweest»). Wel in een heel andere laag der maatschappij verzeilen we als we van de bespreking van handel en zeevaart naar die der nijverheid overgaan. Uit den kring dier groot-kooplui met hun groote plannen en groote winsten in die van de schamele ge­ meente, waar ruime uitzichten zich niet voordeden, maar het leven verliep in eenvoudige toewijding aan het met liefde be­ oefend ambacht, of in de dagelijksche vreugdeloosheid van een, vaak onder slechte arbeidsvoorwaarden volbracht, routine­ werk. 't Nagaan van den invloed, dien het zuid-nederlandsche ele­ ment op ons vaderland heeft geoefend, wordt daar intusschen niets minder belangrijk door. Want ook ten aanzien van die in­ dustrie vinden we (wat niet verwonderen kan, want Vlaande­ ren vooral is altijd bij uitstek een nijverheidsland geweest!) van dien invloed talrijke bewijzen. In allerlei bedrijven. En tevens in tal van steden en streken des lands. Hoewel nergens zoozeer als in Rotterdam, Haarlem, Leiden en Amsterdam, de vier plaatsen ten opzichte waarvan ik dan ook iets naders moet zeggen. Voor de_eerste dier genoemde steden is, industrieel gespro­ ken, de vestiging der Zuid-Nederlanders in haar midden, eigen­ lijk niet veel minder dan een uitkomst geweest ). Vóór dien had men er een vrij bloeiende weverij gekend. Maar sinds was de koopvaart gaan toenemen. En zie, toen begon die al spoedig zóó­ zeer alle werkkrachten naar zich toe te zuigen, dat het met die 2

') De in het Handboek tot de Staalkundige Geschiedenis van Nederland, door J. H. GOSSES en N. JAPIKSE ('s-Grav. 1 9 1 6 ) gegeven voorstelling: dat de zuid-neder­ landsche groot-kooplui het initiatief namen en de Noordelijken voor de uitvoering zorgden (ald. bldz. 8 9 ) lijkt mij dus niet juist. Wel daarentegen wat H . BRUGHANS, Handel en Nijverheid, in: Amsterdam in de Me eeuw ('s-Grav. 1 9 0 1 / 4 ) , bldz. 1 5 zegt. *) Het hier meegedeelde berust op de bldz. 1 5 n 1 genoemde litteratuur.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen