"Aesthetisch" of "puriteinsch"? - pagina 25

AANTEEKENINGEN. Nieuwe Geluiden, een keuze uit de poëzie van na den oorlog, bijeenge­ bracht en ingeleid door DIRK C O S T E R , Arnhem 1924. Inleiding. Dr. A. K U Y P E R , Het Calvinisme en de Kunst (1888); dez., Calvinism, heetmes on the L. P. Stone-foundation (1898). 5th L e c t . ; Dr. J. W O L T E R . Beginsel en Norm in de Literatuur (1901). Dat zijn in de literatuur-historie meest de termen. E n die zou ik daar wel willen behouden. O o k „puriteinsch". Omdat het de grenzen ietwat anders trekt — eenerzijds wat enger, anderzijds wat ruimer — dan „gereformeerd" of „calvinistisch"; en omdat het voor sommige tijden, landen en kringen wat sterker den nadruk legt op de „levenshouding", bij de „levensbe­ schouwing". Terwijl in de literatuur, en op haar centraal gebied, de poëzie, in het bijzonder „Erlebnis" belangrijker plaats inneemt dan „Erkenntnis"; terwijl ook, blijkens de literatuurgeschiedenis, de strenge moraal veel meer nog steen des aanstoots is dan de zuivere leer. „ D e preciezen" — dat woord is verouderd. „De fijnen" — dat klinkt nog altijd t e veel als scheldwoord. „De vromen" — daarin spreekt de ironie nog duidelijker; öf het is te persoonlijk. In alle drie ligt bovendien het accent toch nog wat anders dan in „puriteinsch". E n wij moeten ook rekenen met niet-calvinisten, die de christelijke normen voor de kunst beter zagen en trouwer in acht namen dan sommigen van gereformeerde confessie. Niettemin staat voor ons vast, dat de zuiverste en krachtigste doorwerking der reformatorische beginselen op dit gebied, evenals op andere, kwam van Calvijn, zijn medestanders en zijn leerlingen. Trouwens, dat inzicht schijnt steeds algemeener te worden. Dr. G. K A L F F , Over de geschiedenis onzer middeleeuw sehe letterkunde. Gids 1888 I 225 vlgg. Dez., Inleiding tot de studie der Literatuurge­ schiedenis, (1914), 250. W . D I L T H E Y , Einleitung in die Geisteswissenschaften (1883), 2e Aufl. in Gesammelte Schriften I (1923), Buch I en V o r r e d e . ' D e z . , Die drei Grundformen der Systeme in der ersten Hälfte des 19ten fahrh. (1898) in Ges. Sehr. I V (1921). Dez., Der entwicklungsgeschichtliche Pantheismus (1900) in Ges. Sehr. II (1914). Dez., Das Wesen der Philosophie (1907) in Ges, Sehr. V (1924). Dez., Die Typen der Weltanschauung in: Welt­ anschauung (een verzameling van opstellen van D I L T H E Y , S P R A N G E R , N A T O R P , SIMMEL, T R O E L T S C H e. a.) 3—51 (1911). Dez., Die Einbil­ dungskraft des Dichters, Bausteine für eine Poetik (1887) in Ges. Sehr. V I (1924). Fragmenten over Das Erlebnis daar 3 1 3 vlgg. Dez., Das Erlebnis und die Dichtung (1905) 8e aufl. 1 9 1 3 ; inzonderheid over G O E T H E . — Over D I L T H E Y : G. MISCH, Vorbericht des Herausgebers vóór D.'s Ges. Sehr. V . ; L I E B E R W E G , Grundriss I V . Zie ook R . P E T S C H , Zur Psychologie des geistigen Lebens, in Neue Jahrb. Bd. 52 (1923) 1 vlgg. 27

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen