De beteekenis der wetsidee voor rechtswetenschap en rechtsphilosophie - pagina 41

40 Maar we willen zulks toch niet doen, zonder er nog eens uitdrukkelijk op te wijzen, dat ook in dit idealistisch type der humanistische rechtsbeschouwing de grond-antinomie der humanistische wetsidee, de eeuwige tegenstrijdigheid tusschen wetenschaps- en persoonlijkheidsideaal, zich op inderdaad tragische wijze geopenbaard heeft.

* * * 3. Het relativistisch-personalistiscne type. De Badensche school in de neo-kantiaansche rechtsleer. Tot dusverre zou het humanisme ons van laakbare eenzijdigheid kunnen beschuldigen. Immers, wij hielden ons alleen bezig met die humanistische rechtsbeschouwingen, die het rationalistisch stempel van het humanistisch wetenschapsideaal aan het voorhoofd dragen. Maar is het niet tot u doorgedrongen, zoo zal men mij tegenwerpen, dat dit rationalisme reeds lang in den boezem van het humanisme zelf op heftig verzet is gaan stuiten? Hebt ge niet vernomen, hoe de irrationeele metaphysica reeds sedert eenige decenniën opnieuw den strijd tegen dit rationalisme begonnen is, hoe een golf van levensphilosophie de starre begripswereld der rationalisten overspoelt, hoe de wereld van den zin weer in de natuurwerkelijkheid zelve ontdekt is, hoe het persoonlijkheidsideaal bezig is het wetenschapsideaal langzaam, maar zeker, terug te dringen? (zie Peter Wust: Die Auferstehung der Metaphysik). Wij kunnen deze tegenwerping rustig tegemoet zien. Want wel verre van daar, dat wij in eenzijdigheid alleen de rationalistische richtingen in het humanisme willen uitkiezen, om alleen in haar rechtsleer de grondantinomie der humanistische levens- en wereldbeschouwing te demonstreeren, wilden we juist aantoonen, hoe de innerlijke dialectiek het humanisme van het primaat van het wetenschapsideaal voortdurend weer naar het primaat van het persoonlijkheidsideaal moet drijven en hoe ook in deze personalistische richtingen de grond-antinomie zich ' moet openbaren. Het is met name de z.g. Badensche richting in het neo-kantianisme (de school van Windelband, Rickert, Lask e.a.), die in openlijke toenadering tot Fichte's vrijheidsidealisme, weder het persoonlijkheidsideaal van het humanisme tegenover de hypertrophie van het wetenschapsideaal in de Marburgerschool geldend maakP). Tusschen het rijk der waarden en de mathematische natuur hebben zij het rijk der cultuur, als het gebied van den zin, de waardeverwerkelijking, "die Werthaftung an der Wirklichkeit" gesteld. De caesuur tusschen natuurwetenschap en cultuurwetenschap valt dan in de z.g. historische begripsvorming, die haar karakteristiek stempel ontvangt in haar theoretische "wertbeziehende" en individualiseerende richting tegenover de "wertindifferente", generaliseerende en abstraheerende begripsvorming der natuurwetenschap. De cultuurwetenschappen vellen zelve geen practische waarde-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen