De beteekenis der wetsidee voor rechtswetenschap en rechtsphilosophie - pagina 12

11 een fata morga na, een ijdele luchtspiegeling, ze mist alle aanwendingsmogelijkheid op de realiteit. Neen erger, de antinomieën waren niet verdwenen, hoezeer Kant ze ook met zijn kritische methode zocht te ontzenuwen. Ze kleefden het humanisme aan, in welke richting het er zich ook van zocht te bevrijden. De beoefenaren der rechtswetenschap zouden het ondervinden, wanneer zij Kant's kritische methode op hun terrein zochten door te voeren . Wetenschap was volgens Kant slechts als empirische natuurwetenschap mogelijk en ziedaar de impasse voor de rechtswetenschap, die toch haar wetenschapskarakter niet kon opgeven en haar empirisch karakter niet kon verloochenen, wilde zij niet met het voor-Kantiaansche rationalisme en met Kant zelve in een blank natuurrecht uitloopen. Een aan Kant georiënteerd kritisch positivisme zou inderdaad, wanneer het de kritische methode zuiver doorvoerde, de rechtswetenschap niet anders kunnen handhaven dan als sociologie, die naar natuurwetenschappelijke methode de rechtsverschijnselen als een causale reeks in de continue structuur der natuurwetmati ghei d moest zoeken te fundeeren . Doch daarmede moet het vanzelf in een duldelooze antinomie met de niet te loochenen normatieve natuur van het positieve recht geraken. De innerlijke dialectiek der humanistische levens- en wereldbeschouwing kon ook bij deze phase niet tot rust komen. Het primaat van het persoonlijkheidsideaal, dat door Kant's kritisch dualisme in een impasse was geraakt, eischte ter laatste instantie een opheffing van dit du a lisme, een identiteitsphil osophie der vrijheid. Fichte's vrijheidsidealisme beteekende de eerste étappe op dezen weg. In de "Vernunft" zelve moest het princiep ontdekt worden, dat natuur en vrijheid tot een hoogere eenheid vereenigde. Dit absolute princiep is de absolute doelgedachte, die Kant in het rijk der vrijheid had ontdekt. Wil men de verschillende functies van de rede deduceeren, dan moet men ze alle als de noodwendige middelen begrijpen, die aan het laatste doel der rede-activiteit dienstbaar zijn. Alle zuivere vormen der rede, die Kant afzonderlijk had gededuceerd, vormen een teleologisch systeem, dat door een laatste en hoogste doel bepaald wordt. Zulk een systeem is slechts daardoor mogelijk, dat het totale wezen der rede in een activiteit gezocht wordt, welke ter wille van een in haar zelve gelegen doel, werkzaam is. Maar dan ook moest, dit viel vooruit te begrijpen, de grond-antinomie der humanistische levens- en wereldbeschouwing in die rede-activiteit zelve worden verlegd. Fichte's leer was door haar identiteitspostulaat gedwongen in haar begrip van de rede een oorspronkelijk antagonisme te aanvaarden tusschen het door de rede aan zichzelve gestelde ethisch doel en tusschen de activiteit, waarin dit doel wordt nagestreefd. De grond van a lle werkelijkheid was in het persoonlijkheidsideaal gelegd, dat beteekende de onoplosbare antinomie van Fichte' s identiteitsphilosophie. Het begrip van het Sollen, door Fichte tot centraal begrip zijner geheele

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen