De beteekenis der wetsidee voor rechtswetenschap en rechtsphilosophie - pagina 32

31

tot de schepping van de natuur in de natuurwetenschap. Toch wil ook hij nog het recht als een souvereine sfeer handhaven, zij 't al als souvereine sfeer in de zijnswereld. In een vroegere periode (zijn tweede ontwikkelingsphase) brak Sander, gestimuleerd door het functionalistisch continuïteitsideaal der Marburgerschool, zich nog weinig het hoofd met de vraag, hoe het recht als zulk een souvereine sfeer in de zijnswereld naast de causale sfeer der natuur mogelijk was. Het recht zou zich zelf dynamisch door de logisch-synthetische oordeelen "des reinen Willens" scheppen in het proces des "Rechtsverfahrens" ja, in een tot in detail doorgevoerde analogie tot Kant's transcendentale deductie der verstandscategorieën, beproefde Sander de categorieën der rechtservaring te deduceeren, een analogie, die op een volkomen identiteit met de categorieën der natuur-ervaring uitliep. Zoo zag hij er zelfs geen enkel bezwaar tegen, van extensieve en intensieve rechtsgrootheid, van Rechtssubstanz en rechtscausaliteit te spreken. Maar bij eenig kritisch nadenken moest Sander wel inzien, dat op deze wijze de souvereiniteit "des Rechtsverfahrens" niet te redden viel, daar binnen Kant's twee-wereldenbeschouwing voor een souvereine empirische rechtssfeer geen plaats was. Nu trachtte hij (in zijn derde ontwikkelingsphase) de Kantiaansche dualistische leer als dogmatisch omver te stooten, door in de lijn der moderne Aktpsychologie (Brentano, Bergmann) en van Husserl's phaenomenologie 26), een descriptieve analyse der orgaanhandelingen als "Rechtsakte", naar hare noetische en noematische zijde te maken, waarbij dan zou moeten blijken, dat het recht een eigen "Gegenstandsregi'Ün" met eigen regionale categorieën vormt. De rechtswetenschap zou dan zuiver reflexief blijven tegenover het constitutieve "Rechtsverfahren", dat in de "oordeel en des rechts" geen normatieve, maar existentieoordeelen zou vellen. Intusschen bleef in het "Rechtsverfahren" zelf het Marburger continuïteitsideaal onverzwakt gehandhaafd. Een onmogelijke combinatie van twee verschillende philosophische stelsels, gelijk het trouwens een fundamenteele dwaling is van de geheele phaenomenologische rechtsleer, wanneer zij meent, dat zij Kelsen's aan de Marburgerschool georiënteerd functionalisme kan verbinden met Husserl's statisch-eidetische methode 27). Bovendien kan ook de phaenomenologie hier geen baat bieden. Het gaat hier toch, om een afgrenzing van het natuurlijk juridisch gezichtsveld, waarbinnen Sander's "oordeelen des rechts" zich moeten bewegen, tegenover andere gezichtsvelden en nu heeft Husserl in zijn Ideen met a lle gewenschte duidelijkheid op den voorgrond gesteld, dat de phaenomenologie moet aanvangen met "Einklammerung" (l?r°X/l), uitschakeling van alle gezichtsvelden, van alle natuur- en geesteswetenschappen, daar deze in een natuurlijke bewustzijnsinstelIing gefu ndeerd zijn. Ook wordt bij Husserl aan de phaenomenologische reflexie onvoorziens weder een constitutief karakter toegekend, waardoor Sander's onderscheidi ng van constitutief "Rechtsverfahren" en reflexieve rechtswetenschap in 't gedrang komt 28A).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen