De beteekenis der wetsidee voor rechtswetenschap en rechtsphilosophie - pagina 72

71

karakter van het staats-instituut, op den kosmischen samenhang met de andere levenskringen gewezen heeft 7). Het overheidsgezag ontleent zijn geldingsgrond aan dezelfde goddelijke rechtsordinantieën, waarin ook de gelding van de positieve rechtsnormen is gefundeerd. Het is het gezag' van een ambt binnen de rechtsorde en het is niet in een persoonlijken wil, maar in een souvereine ordening Gods gegrond. Daarom is zoowel het adagium: "Princeps legibus solutus est", als de moderne humanistische leer der rechtssouvereiniteit, welke in waarheid de negatie van alle rechtssouvereiniteit beteekent, met de Calvinistische gezagsopvatting onvereenigbaar. Evenzeer strijdt de ethisch-personalistische autoriteitsbeschouwing met de grondgedachte der Calvinistische overheidsleer. En het zgn. rechtspositivisme, dat een zelfstandig ambtsgezag ontkent en alleen een gezag van het positieve recht zelve, wil handhaven, moet noodwendig zich zelve vernietigen, daar het positieve recht zelve de diepere fundeering behoeft voor zijn normatief geldingskarakter. Dan moet dit positivisme toch weder een beroep doen op een instantie buiten het positieve recht, 't zij op de logica van het souvereine denken (Kelsen), 't zij op het rechtsbewustzijn (Krabbe) of rechtsgevoel (Duguit). Daarmede doorbreekt het de souvereiniteit in eigen kring, zoowel als zijn eigen positivistisch gronddogma en moet zich noodwendig in antinomieën verstrikken. Het Calvinisme handhaaft ook in zijn gezagsleer de souvereiniteit in eigen kring en waarborgt in de opvatting van de analogieën der wetsidee den organischen samenhang met de om den rechtskring heen gelegerde kringen. Dit alles behoort tot het gebied van het primair natuurrecht, waarin alle positief recht qua talis gefundeerd is. Organisch met dit primair natuurrecht is het z.g. politisch natuurrecht verbonden, dat de rechtsvorming politisch normeert. De politische analogieën van het positieve recht verwijzen er naar. In dit politisch natuurrecht drukt zich de materiëele analogische wetskwaliteit van het recht bij anticipatie als vergelding uit. De vergelding is geenszins, gelijk men gewoonlijk aanneemt, een categorie van het strafrecht alleen, maar is veeleer de universeele zin van alle richtig recht. Alleen maar, ook die vergelding is geen abstracte, ééndimensionale categorie, geen rechtsidee in formeel-logischen zin, maar moet alle analogieën in zijn wetskring doordringen, daarin den organischen samenhang met de andere wetskringen handhaven en zich aldus in materiëele rechtsbeginselen, wisselend naar tijd en plaats concretiseeren. Onder dit opzicht moeten ook de z.g. cuItuurtaak en de z.g. economische taak van den staat worden beschouwd. Geen cuItuurtaak, geen economische taak van den staat zonder rechtsgrond, zonder fundeering in het politisch natuurrecht, dit is het wachtwoord van de souvereiniteit in eigen kring als rechtspolitisch beginsel. De vergelding is niet het doel van het recht, maar de politisch-richtige zin des rechts. Alle pogingen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen