De beteekenis der wetsidee voor rechtswetenschap en rechtsphilosophie - pagina 113

112

affectione populi" (t.a.p. p. 307 vlg.), waar het heet (p. 315): " Hinc populus est turbidus, seditiosus, rerumque novarum cupidus, praesentia fastidiens, alium staturn et conditionem Reipublicae expetens, quieti et otio adversus, praesertim quando dux est". ib. pag. 314: "Ferox, morosus, indomitus ef servitutis impatiens est populus, equo feroci et indomito similis, eademque arte traciandus" etc. Ook is Althusius' geheele pactum-constructie van het sociale leven niets dan de juridische bovenbouw boven een organisch sociologischen onderbouw (V gl. Althusius' " symbiosebegrip", in de ontwikkeling zijner natuurlijke trappen) . Het gezagsinstituut is bij hem een eeuwige goddelijke ordinantie en wordt doo r hem geenszins middels het pactum uit het individu a. h. w. mathematisch geconstrueerd. Zie pag. 3: " Communis et perpetua lex est, ut in quavis consociatione et symbiosis specie sint quidam imperantes, praestites,' praepositi, praefecti, seu superiores: quidem vero obsequentes, seu inferiores". Zie ook pag. 198: "Deus etiam, cum mundum condidisset tanquam universitatis dominus, singulis et quibuscunque creaturis proprios et sui generis principes statuit" '" etc. Zoo komt ook Althusius' Calvinistische ephorenleer in onverzoenlijke tegenstelling tot de humanistische atomistische leer der volkssouvereiniteit te staan. Zie cap. XVIII "De Ephoris eorumque officio": pag. 192 sqq. Overal wordt geappelleerd op de organische structuur van het gezagsinstituut, gelijk reeds de grondslag van Atthusius' wetenschappelijke methode in de organische wetsidee is verankerd. Zie b.V. Pol. Praefatio: " Sic itaque reipsa sum expertus, quod politicus ibi desinat, ubi incipit jurisconsultus, sicut ubi desinit ethicus, ibi incipit theologus, et ubi physicus, ibi medicus. In praxi verG omnes artes conjunctas, nemo negat" (wij cursiveeren) . Zie hier in beginsel reeds de wetenschappelijke opvatting der souvereiniteit in eigen kring op organischen grondslag aanvaard, ook al is dit principe hier nog niet kentheoretisch doorgedacht. Te zijner tijd hoop ik Althusius' gezagsl eer nader in haar juiste beteekenis te analyseeren in mijn studiereeks: In den strijd om een Christelijke Staatkunde (" A. R. Staatkunde"). 7) Zie hierover nader de studie van Prof. Or. Bohatec: De organische idee in de gedachten wereld van Calvijn, (" A. R. Staatkunde", 2e jrg. 1926 blz. 32 vlg., blz. 153 vlg., en blz. 362 vlg.). Zie ook zijn belangrijke studie : Calvin's Vorsehungslehre, in "Calvinstudien" (Festschrift zum 400 Geburtstage Johann Calvins, 1909) S. 339 fig. 8) Gelijk Stammier doet, in wiens neo-kantiaansche rechtsidee als "Gemeinschaft frei wollender Menschen" de zelfstandigheid van het politisch natuurrecht ten koste der ethiek is doorbroken . Zoo is 't dan ook geen wonder, dat Stam mier in het gebod der christelijke liefdeleer: "Hebt uwe broederen lief" in de eerste plaats een regel van objectief " richtiges Recht" ziet, inzooverre het de verhouding tusschen de menschen in hun onderlinge betrekking als " naasten" normeert. (Zie Lehrbuch der RechtsphiJosophie" (1922) S. 203/ 4 noot 6) . Dit was de kern van alle sectarische verwarrin g. Zoo is 't ook geen wonder, dat dezelfde schrijver zich in zijn werk: Die Lehre vom richtigen Recht (S. 59) in allen ernst afvraagt, waarom de rechtsorde ook niet vriendschapsverhoudingen, b.V. ten aanzien van schenking en erfrecht zou regelen! 9) M. E. Mayer: Rechtsphilosophie (Berlin 1922) S. 94: " Deswegen sind die Kulfurnormen die maszgebenden Werte für die Schaffung und Anwendung von Rechtsnormen, deswegen entspricht jedem Rechts- ein Kulturideal, deswegen musz das Recht seine Bewährung in der Kulturkritik suchen. Es wäre zu wenig von ihm zu sagen, dasz es der Kultur dient, als kritische Macht beherrscht es sie auch" (Wij cursiveeren) . In 't vervolg van zijn uiteenzetting voert Mayer dan zijn postulaat, dat de rechtsvorming zich kritisch aan de cultuur oriënteere, terug tot de humaniteitsidee ! Van deze humaniteitsidee heet het dan in humanistische " Ueberschwänglichkeit": "erhaben steht sie über der Praxis in der Gottähnlichkeit, die ihr von Herder gerne beigelegt worden ist, und sendet die Kulturbestrebungen wie Apostel hin zu allen Völkern". " Und lehret sie halten alles, was ich euch befohlen habe"!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen