Radioactiviteit en atoomtheorie - pagina 12
Rede, uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van hoogleeraar aan de Vrije Universiteit te Amsterdam
RADIOACTIVITEIT E N ATOOMTHEORIE
15
D i t v o o r b e e l d m o g e in s t a a t zijn U te d o e n zien, hoe het mogelijk is o m , terwijl de eigenlijke o o r z a a k v a n het v e r b r o k k e l i n g s p r o c e s n o g in h e t duister ligt, n i e t t e m i n , d o o r g e b r u i k te m a k e n v a n resultaten die de a t o o m p h y s i c a o p a n d e r e wijze heeft v e r k r e g e n , m i n u t i e u s e b i j z o n d e r h e d e n v a n d a t proces te w e t e n te k o m e n . D a t dergelijke o n d e r z o e k i n g e n , ons i n z i c h t in de verschijnselen d e r r a d i o a c t i e v e straling v e r d i e p e n , is duidelijk. D e f u n d a m e n t e e l e o o r z a a k er v a n k o m t er e c h t e r n o g niet d o o r a a n h e t licht. E e r s t de allerjongste o n t w i k k e l i n g s p h a s e d e r a t o o m t h e o r i e heeft v o o r de t h e o r e t i s c h e b e h a n d e l i n g v a n h e t k e r n p r o b l e e m o n v e r w a c h t e p e r s p e c t i e v e n g e o p e n d , en de v e r w a c h t i n g is g e r e c h t v a a r d i g d , d a t o o k h e t e x p e r i m e n t e e l o n d e r z o e k flaarvan de v r u c h t e n z a l k u n n e n p l u k k e n . O m dit te k u n n e n t o e l i c h t e n , m o e t ik in de eerste p l a a t s v e r m e l d e n , d a t reeds s p o e d i g n a de f o r m u l e e r i n g v a n de v e r b r o k k e l i n g s t h e o r i e de b e s c h o u w i n g e n d e r waarschijnlijkheids r e k e n i n g o p h e t p r o c e s w a r e n t o e g e p a s t . D e zeer e e n v o u d i g e w e t , die v o o r alle r a d i o a c t i e v e stoffen h e t v e r l o o p v a n d e a f b r o k k e l i n g formuleerde, h a d een z o o d a n i g k a r a k t e r , d a t ze onmiddellijk k o n w o r d e n afgeleid u i t de onderstelling, d a t z u l k een radioactief proces een v o l k o m e n „ t o e v a l l i g e " g e b e u r t e n i s is, d . w . z . een g e b e u r t e n i s , die c a u s a a l niet n a d e r k a n w o r d e n g e a n a l y s e e r d . H e t lijdt w e l g e e n twijfel, d a t m e n a a n v a n k e l i j k daarbij niet a n d e r s heeft g e d a c h t , d a n d a t d e z e schijnbare t o e v a l l i g h e i d in wer kelijkheid slechts een g e v o l g is v a n h e t b u i t e n g e w o o n g r o o t a a n t a l factoren, die bij de t o t s t a n d k o m i n g v a n h e t p r o c e s een rol spelen. E v e n z e e r als m e n in de k i n e t i s c h e g a s t h e o r i e z i c h r u s t i g b e z i g hield m e t s t a t i s t i s c h e b e s c h o u w i n g e n , die o p t o e v a l en w a a r s c h i j n lijkheid w a r e n g e b a s e e r d , z o n d e r zich o n g e r u s t te m a k e n o v e r de v r a a g of er w e l i n d e r d a a d g e g r o n d e reden b e s t o n d v o o r de onder stelling, d a t a c h t e r deze schijnbare t o e v a l l i g h e i d d e r n a t u u r een s t r e n g e w e t m a t i g h e i d v e r b o r g e n lag. T o c h k o n de g e w e n n i n g a a n h e t g e b r u i k v a n h e t t o e v a l s b e g r i p niet z o n d e r i n v l o e d b l i j v e n o p het v e r t r o u w e n in het d o g m a v a n h e t p h y s i s c h e d e t e r m i n i s m e , v o o r a l niet n a a r m a t e het g e b i e d w a a r o p de w a a r s c h i j n l i j k h e i d s r e k e n i n g t o e p a s s i n g v o n d zich s t e e d s u i t b r e i d d e . V a n g r o o t e b e t e e k e n i s in dit o p z i c h t w a s , d a t E i ns t e i n in 1917 de t h e o r i e v a n de w i s s e l w e r k i n g t u s s c h e n s t r a l i n g en materie op waarschijnlijkheidstheoretischen grondslag ontwik-
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 3 oktober 1930
Inaugurele redes | 21 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 3 oktober 1930
Inaugurele redes | 21 Pagina's