1919 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 79

65

zelfbewustzijn, en eindelijk tot het hoogste bewustzijn van bovenzinnelijke dingen". Dit is zeer juist gezien van HEINROTH, in zooverre, dat we in ons kenvermogen deze trappen kunnen onderscheiden ; inplaats van bewustzijn moeten we dan liever lezen : kennis. , Een kind krijgt inderdaad eerst kennis van de buitenwereld, waartoe het zijn eigen lichaam ook rekent; eerst later ontwaakt het bewustzijn van een ik, een persoonlijkheid ; en nog later krijgt de menscb eenig begrip van goed en kwaad en van allerlei onstoffelijke dingen. Bij deze indeeling,wordt de beteekenis van ons kenvermogen overschat en geen plaats gegeven aan een wiisvermogen. Ook hieruit blijkt, dat HEINROTH door het rationalisme zijner dagen besmet is. „De rede (Vernunft, OEIST) is het hoogste in den mensch." Eigenaardig is, dat HEINROTH ons „ik" laat zetelen in onze ziel en onzen geest daarboven plaatst als leidsman. Wanneer we dat lezen worden we herinnerd aan PLATO en andere Grieksche wijsgeeren ; en eveneens aan een oude vergelijking: onze rede is de koetsier van den wagen en die koetsier moet de vurige paarden, onze begeerten en hartstochten, in bedwang houden. Slechts bij den wijze is dat volgens hen het geval; hij verheft zich boven het bloot zinnelijke leven, laat zich niet geheel leiden door driften, lusten, hartstochten en zinnelijke waarnemingen, hij laat zijn rede heerschen en doet wat hij weet dat goed is. In kennis en beoefening van het goede bereikt de ziel hare bestemming ; boven het zinnelijk aardsche verheven, wordt zij Gode gelijkvormig. ') Er is inderdaad een zeer groote overeenkomst tusschen deze Grieksche, psychologische beschouwingen en die van HEINROTH. Tot de rede behoort ook ons geweten, dat al onze handelingen beoordeelt uit een ethisch standpunt. ,,Dat geweten is voor ons een heilige, reine en dus onfeilbare leidsman. Volgen we dicri leidsman, dan handelen we overeenkomstig Gods wil". Van Gereformeerd standpunt zijn tegen deze psychologie tal van bezwaren in te brengen. Een Gereformeerde psychologie moet uitgaan van de ervaring ') BAVINCK, Psychologie, p. 17.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen