1939 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 72

68

Daar het gebleken was, dat deze kracht niet merkbaar verminderd was op den grootst mogelijken afstand van het middelpunt van de aarde, waarheen wij kunnen stijgen, hetzij op de daken van de hoog­ ste bouwwerken, hetzij op de toppen van de hoogste bergen, daarom scheen het hem voor de hand liggend, hieruit te concludeeren, dat deze kracht zich nog veel verder moest uitstrekken, dan men ge­ woonlijk dacht; waarom niet zoover als de maan, zeide hij bij zich­ zelf? En indien dit het geval was, moest haar beweging er door wor­ den beïnvloed; wellicht is het juist deze kracht, die haar in haar baan houdt. Echter, ofschoon de aantrekkingskracht niet merkbaar ver­ zwakt wordt wegens de kleine verandering in afstand, die wij kunnen bewerkstelligen ten opzichte van het middelpunt van de aarde, toch is het zeer wel mogelijk, dat op den afstand van de maan deze kracht aanmerkelijk in intensiteit zal verschillen van die, welke zij aan de oppervlakte van de aarde bezit. Om het bedrag van deze verminde­ ring te schatten, overlegde hij bij zichzelf, dat indien de maan in haar baan zou worden gehouden door de aantrekkingkracht, ongetwijfeld de planeten om de zon zouden worden gevoerd door dezelfde kracht. En door vergelijking van de omloopstijden van de verschillende planeten met hun afstanden tot de zon, vond hij, dat indien eenige kracht als de aantrekkingskracht hen in hun baan hield, haar inten­ siteit moest afnemen met de tweede macht van den afstand. Dit laatste feit leidde hij af door aan te nemen, dat de planeten in vol­ maakte cirkels concentrisch om de zon liepen, waarvan inderdaad het meerendeel van de loopbanen der planeten weinig afweek. Aan­ genomen daarom, dat de aantrekkingskracht, uitgebreid tot de maan, op dezelfde manier afnam, rekende hij na, of deze kracht voldoende zou kunnen zijn om de maan in hare baan te houden. Daar hij op dat moment verstoken was van alle boeken, rekende hij met de ge­ wone schatting, in gebruik bij landmeters en zeelieden, voordat Norwood de omtrek van de aarde had bepaald 6), n.1. dat 60 Engelsche mijlen samen een breedtegraad van de aarde vormden. Maar daar deze veronderstelling sterk van de waarheid afwijkt, daar iedere graad ongeveer 693/> mijl bevat, klopte zijn berekening in het geheel niet met het verwachte resultaat, waaruit hij besloot, dat ten minste eenige andere oorzaak zou moeten samenwerken met de aantrek­ kingskracht van de aarde op de maan. Tengevolge van dit feit legde hij van dien tijd af alle verdere onderzoekingen over deze kwestie terzijde. Maar eenige jaren later bracht een brief die hij ontving van Dr. Hooke, hem wederom tot het onderzoek van de baan. welke een lichaam zal beschrijven, dat valt uit een hooge plaats, wanneer de draaiing van de aarde om haar as mede in rekening wordt gebracht. Zulk een lichaam, dat dezelfde beweging heeft als het punt op de aarde, waaruit het valt, dank zij de draaiing van de aarde, wordt dan beschouwd als voortgeworpen en tegelijkertijd naar beneden getrok­ ken door het centrum van de aarde. Dit gaf hem aanleiding zijn

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen