1942 Extra aflevering Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 33

27 allereerste beginselen der verklaring aanneemt materie en b e w e ging beginselen, die ,,eenvoudig, klaar en begrijpelijk" zijn ( M e c h , III 456) De beweging verdeelt de materie m zeer kleine deelen van verschillende grootte en vorm (corpuscula) E r komen dus als verklarmgsprmcipes bij grootte vorm, ligging der deeltjes T o t deze mechanische oorzaken zijn alle andere qualiteiten terug te brengen Niets is meer omvatjtend of begrijpelijk w a n t er zijn allerlei vormen en bewegingen der deeltjes mogelijk dus ook allerlei textuur en allerhande ponen tusschen de materiedeeltjes ( M e c h , III 451) Juist deze algemeenheid van haar beginselen maakt het mogelijk dat de mechanische theorie speciale physische hypothesen insluit ( M e c h ; III, 453) Z I J IS toe te passen op alle natuurverschijnselen die door andere principes niet verklaard kunnen worden ( M e c h III, 456) „ , ., , Door de helderheid en ondubbelzinnigheid van Umsterheid der

,

,

.

, j

i

i.

u i

u

andere stelsels

h a a r beginselen munt de mechanische philosophie dus uit boven het peripatetische en het alchemistische systeem die beiden van duistere omstreden principes uitgaan ( M e c h , III 453, 456) D a a r i n gebruikt men niet-mechanische oorzaken zoodat men veel minder kan verklaren Beweging en v e r a n dering w o r d e n toegeschreven aan een immaterieel beginsel wereldziel plastisch vermogen substantieele vorm archeus M a a r hoe die onstoffelijke dingen de beweging der materie veroorzaken blijft geheel m het duister ( M e c h , III, 450 4 5 6 ) , men kan slechts zeggen dat ZIJ die veroorzaken ( M e c h , III 455) D e mechanische philosophie d a a r e n t e g e n stelt ons dit helder voor oogen de beweging wordt van het eene op het andere lichaam volgens mechanische wetten overgedragen ( T h e phaenomena of the world are physicallq produced bij the mechanical affections of the parts of matter and w h a t they operate upon one another according to mechanical laws III, 450) Boyle is er namelijk van overtuigd dat de wetten der mechanica niet alleen gelden voor de groote, zichtbare lichamen, maar ook voor de kleine, onzichtbare corpuscula ( M e c h , III 452) Een wereldziel als beweger zal volgens Boyle wil zij intelligibel en physisch zijn teruggebracht moeten kunnen worden tot materie en beweging D a a r o m is de cartesiaansche , subtiele materie", die even actief en algemeen verspreid is als de wereldziel der platonisten, toch te verkiezen w a n t ze is een fijne sto[ en werkt door haar bewe^ ging (111,452) M e n heeft Boyle, omdat hij alleen stoffelijke oorzaken in de n a t u u r k u n d e erkent wel als promotor van het wetenschappelijk materialisme van de 18de en 19de eeuw beschouwd Hij onderscheidt zich daarvan evenwel doordat hij in de natuur wel degelijk niet-stoffeh)ke oorzaken erkent ' ) Hij wil die in de physica echter volstrekt

^) Doeloorzakcn die tegelijk met de mechanische oorzaken (niet zoo nu en den in plaats daarvan') erkend worden en de laatste Oorzaak God Zie p 67

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen