1942 Extra aflevering Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 63

57 H O O F D S T U K III. RELIGIE E N N A T U U R S T U D I E . § 1.

Het conflict tusschen natuurwetenschap en theologie.

Natuuronderzoc' Boyle ziet, dat er in zijn tijd een groeiende tegenkers tegen stelling is tusschen de beoefenaars der n a t u u r theologie. philosophie en de a a n h a n g e r s der religie. Hij merkt dit reeds op in een zijner eerste werken i ) : ,,Zoowel de n a t u u r onderzoekers als de artsen, vooral als zij de atomistische philosophie aanhangen, zijn geneigd tot atheïsme of op zijn best religieus onverschillig". M a a r ook aan het eind van zijn leven 2) betreurt hij ,,de snelle groei der godsdienstloosheid onder hen, die voor groote geesten en philosophen willen d o o r g a a n " . _, Daartegenover staat, dat de theologen meenen, natuuronderzoek. '^^^ ^^'^ christen geen natuurwetenschap kan beoefenen zonder schade voor zijn geloof. A a n den presbyteriaanschen dominee Richard Baxter schrijft Boyle in 1665 : ,,Gij zijt niet een van die bekrompen godgeleerden, die door de natuurwetenschap te zeer te verdenken, velen van h a a r beoefenaars er toe brengen de theologie te v e r d e n k e n " ^). D e stand van zaken is dus, dat ,,de libertijnen denken, dat een natuurkundige (virtuoso) geen christen kan zijn en dat de geleerde verdedigers van de religie meenen, dat een christen geen virtuoso kan zijn" * ) . Dezelfde natuurwetenschappelijke hoogmoed, die Valsche pretenties ^^g ^jj j g j g j ^ ^ ^ ^ ^ kennen, heeft ook vele tijdqeder natuuronder^ D I .1 -z-i , 1 zoekers. nooten van boyle aangestoken. Zij koesteren het waandenkbeeld, dat alleen die dingen zeker zijn, die binnen het bereik van hun wetenschap liggen en daarbij hebben ze de neiging, ons ook uit de 19de eeuw bekend, om het bereik van die wetenschap op ongeoorloofde wijze uit te breiden door de vooroordeelen. die zij aan een materialistische philosophie ontleenen, als vaststaande feiten aan te dienen. V o o r a l de godsdienst is voor hen de antipode van ,,de w e t e n s c h a p " ; de eene berust op de fantasie van een overspannen brein, de andere op de werkelijkheid door een nuchter verstand met behulp van het zintuig waargenomen. E r is bij hen het streven om te doen alsof zij ,,de n a t u u r w e t e n s c h a p " vertegenwoordigen, terwijl zij toch inderdaad slechts onderzoekers van minderen rang zijn; de waarlijk grooten zijn meestal bescheidener! A a n Boyle komt de verdienste toe deze valsche pretenties ontmas1) 2) •*) '')

Script.; Il, 92. V i r t ; V, 37. Letters; V, 553. Virt.; V, 37.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen